Drabina Świadomych Kompetencji

Nazywana również Matrycą Świadomych Kompetencji, Matrycą Uczenia się oraz Czterema Etapami Uczenia się

Kiedy uczymy się nowych umiejętności, doświadczamy różnych emocji na różnych etapach procesu uczenia się.

Na początku możemy nie zdawać sobie sprawy, jak wiele musimy się nauczyć. Następnie, kiedy odkrywamy, czego nie wiemy na dany temat, możemy się zniechęcić, a nawet zrezygnować.

Rozpoznanie tego, jak się czujemy na każdym etapie procesu uczenia się, może nam pomóc „wytrwać” i poradzić sobie z tymi emocjonalnymi wzlotami i upadkami.

Pomoże nam w tym zrozumienie Drabiny Świadomych Kompetencji. W tym artykule, przejrzanym i popartym przez twórców modelu, analizujemy, jak można go wykorzystać do skuteczniejszego uczenia się nowych umiejętności.

Zrozumienie Drabiny Świadomych Kompetencji

Noel Burch, pracownik Gordon Training International, opracował Drabinę Świadomych Kompetencji w latach 70-tych.

Model ten podkreśla dwa czynniki, które wpływają na nasze myślenie w trakcie nauki nowej umiejętności: świadomość (awareness) i poziom umiejętności (competence).

Zgodnie z modelem, przechodzimy przez następujące poziomy w trakcie budowania kompetencji w nowej umiejętności:

1. Nieświadomie niewykwalifikowani – nie wiemy, że nie posiadamy tej umiejętności lub że musimy się jej nauczyć.
2. Świadomie niewykwalifikowani – wiemy, że nie posiadamy tej umiejętności.
3. Świadomie wykwalifikowani – wiemy, że posiadamy tę umiejętność.
4. Nieświadomie wykwalifikowani – nie wiemy, że posiadamy tę umiejętność, ale nie skupiamy się na niej, ponieważ jest tak łatwa.

Tę „drabinę uczenia się” przedstawia rysunek 1, poniżej.

Kiedy używać Drabiny Świadomych Kompetencji

Drabina Świadomych Kompetencji jest przydatna na kilka sposobów.

Po pierwsze, można ją wykorzystać do zrozumienia emocji, jakich doświadczamy w trakcie procesu uczenia się. Pomoże Ci to utrzymać motywację, kiedy czujesz się nieadekwatny lub masz wątpliwości co do siebie; pomoże Ci też zarządzać oczekiwaniami co do sukcesu, tak abyś nie próbował osiągnąć zbyt wiele, zbyt szybko.

Na przykład, podczas świadomie niewykwalifikowanej fazy, możesz zapewnić siebie, że chociaż nauka tej umiejętności jest teraz trudna i frustrująca, w przyszłości będzie lepiej. A kiedy jesteś nieświadomie wykwalifikowany, model przypomina ci, żebyś docenił umiejętności, które już zdobyłeś, i nie był zbyt niecierpliwy wobec ludzi, którzy jeszcze ich nie zdobyli.

Model jest również przydatny w sytuacjach coachingowych i szkoleniowych, ponieważ pozwala ci być w kontakcie z tym, co myślą i czują twoi ludzie. Dzięki temu możesz pomóc im zrozumieć ich emocje w trakcie uczenia się nowych umiejętności i zachęcić ich, kiedy czują się rozczarowani.

Jak korzystać z Drabiny Świadomych Kompetencji

Następne sekcje omawiają każdy poziom bardziej szczegółowo i podkreślają strategie, których możesz użyć, aby pomyślnie przejść przez każdy etap, kiedy uczysz się nowej umiejętności. Obejmują one również strategie, których możesz użyć, gdy prowadzisz innych ludzi przez proces uczenia się.

Poziom 1 – Nieświadomie Niewykwalifikowany (Nie wiesz, że potrzebujesz tej umiejętności)

Efekt Dunninga-Krugera mówi nam, że ludziom o niskich kompetencjach trudno jest ocenić, jak bardzo są niewykwalifikowani. Na tym poziomie jesteś błogim ignorantem: masz całkowity brak wiedzy i umiejętności w konkretnej dziedzinie i nie zdajesz sobie z tego sprawy. Twoja pewność siebie znacznie przewyższa Twoje możliwości.

Aby wyjść z poziomu 1, skorzystaj z takich narzędzi, jak osobista analiza SWOT i ocena potrzeb szkoleniowych, aby określić swoje mocne i słabe strony oraz zrozumieć, jakich umiejętności musisz się nauczyć. W tym celu poproś innych ludzi o informacje, abyś mógł odkryć słabe strony i potrzeby w zakresie umiejętności, które w przeciwnym razie mógłbyś przeoczyć.

Upewnij się również, że rozumiesz swoje cele nauki – nie ma sensu uczyć się umiejętności w obszarach, które nie są zgodne z Twoimi celami osobistymi lub zawodowymi.

Jeśli prowadzisz coaching dla innych osób, pamiętaj, że na początku procesu mogą one nie wiedzieć, jak bardzo są niewykwalifikowane. Będziesz musiał uświadomić im, jak wiele muszą się jeszcze nauczyć. Musisz również wyjaśnić, dlaczego muszą nauczyć się tych umiejętności.

Bądź wrażliwy na tym wczesnym etapie i dawaj dużo pozytywnych informacji zwrotnych, aby utrzymać motywację ludzi na wysokim poziomie.

Poziom 2 – Świadomie Niewykwalifikowany (Wiesz, że potrzebujesz tej umiejętności)

Na tym etapie odkryłeś, że musisz nauczyć się nowych umiejętności. Zdajesz sobie sprawę, że inni są o wiele bardziej kompetentni od Ciebie i że z łatwością potrafią robić rzeczy, z którymi Ty masz problemy.

Ten poziom może być demoralizujący, powodując utratę pewności siebie lub nawet całkowitą rezygnację z nauki. Dlatego ważne jest, aby na tym etapie zachować pozytywne nastawienie.

Używaj narzędzi takich jak afirmacje i mapy skarbów, aby zwalczać negatywne myślenie i przekierować swoją energię w dniach, kiedy czujesz się zdołowany. Pamiętaj, że uczenie się może być niewygodne w krótkim okresie, ale te umiejętności pomogą Ci osiągnąć cele i zbudować lepsze życie.

Podczas coachingu innych osób zapewnij im na tym etapie dużo zachęty i wsparcia oraz wyjaśnij ideę Drabiny Świadomych Kompetencji, aby ludzie zrozumieli wszelkie uczucia zniechęcenia, których doświadczają. Pomóż im również zwiększyć pewność siebie, jeśli jest to konieczne.

Poziom 3 – Świadoma Umiejętność (Wiesz, że posiadasz tę umiejętność)

Na tym poziomie wiesz, że nabyłeś potrzebne umiejętności i wiedzę. Nadal musisz się koncentrować, kiedy wykonujesz te czynności, ale w miarę zdobywania praktyki i doświadczenia, czynności te stają się coraz bardziej automatyczne.

Aby pomyślnie przejść przez Poziom 3, szukaj okazji do wykorzystania swoich umiejętności tak często, jak tylko możesz. Na przykład, możesz zgłosić się na ochotnika do projektów, które wymagają nowych umiejętności, lub tak sprecyzować swoją pracę, aby częściej wykorzystywać te umiejętności w swojej obecnej roli.

Jeśli szkolisz członków zespołu, skupiaj ich na umiejętnościach, których muszą się nauczyć i daj im wiele okazji do ćwiczenia tych umiejętności.

Na przykład, możesz przydzielać im projekty, które wykorzystują ich nowe umiejętności, lub wyznaczać im odpowiednie ćwiczenia szkoleniowe.

Poziom 4 – Nieświadomie Umiejętności (Ta Umiejętność Jest Teraz Bezwysiłkowo „Drugą Naturą”)

Na tym poziomie, używasz swoich nowych umiejętności bez wysiłku. Możesz wykonywać zadania i podejmować ważne decyzje bez świadomego wysiłku. Jesteś całkowicie pewny sukcesu.

Jak już opanujesz jeden zestaw umiejętności, ważne jest, abyś uczył się więcej, jeśli chcesz się dalej rozwijać.

Dobrym sposobem na to jest nauczenie tych nowych umiejętności innych osób w Twojej organizacji. Dzięki temu zachowasz świeżość informacji, pogłębisz swoje zrozumienie materiału i będziesz miał satysfakcjonujący sposób na przekazanie tej wiedzy innym.

Pamiętaj również, że możesz wrócić na dół drabiny, jeśli nie będziesz regularnie wykorzystywał swoich nowych umiejętności.

Jeśli prowadzisz coaching, upewnij się, że ludzie unikają samozadowolenia i że są na bieżąco ze swoimi umiejętnościami.

Możesz również przypomnieć ludziom, jak trudno było im osiągnąć ten poziom, aby mogli zaoferować empatię i wsparcie osobom, które są na wcześniejszym etapie procesu.

Nawet jeśli członkowie Twojego zespołu są nieświadomie wykwalifikowani, zachęcaj ich do korzystania z list kontrolnych i formalnych procedur, tak aby nadal musieli myśleć o tym, co robią w ważnych momentach.