Przedstawienie pytania
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) i przewlekłe zapalenie oskrzeli są długotrwałymi schorzeniami układu oddechowego. Powodują one takie objawy, jak duszność, kaszel i nadmiar plwociny. Osoby z POChP i przewlekłym zapaleniem oskrzeli mogą mieć zaostrzenia, kiedy ich objawy się pogarszają.
Mukolityki to leki przyjmowane doustnie, które mogą rozluźnić plwocinę, ułatwiając jej odkrztuszanie. Leki mukolityczne mogą mieć inne korzystne działanie na zakażenie i zapalenie płuc oraz mogą zmniejszać liczbę zaostrzeń u osób z POChP i przewlekłym zapaleniem oskrzeli. Mukolityki mogą być również podawane wziewnie, ale w tym przeglądzie nie analizowaliśmy mukolityków podawanych wziewnie.
Charakterystyka badań
Szukaliśmy badań trwających co najmniej dwa miesiące, w których losowo decydowano, czy dana osoba otrzyma lek mukolityczny czy placebo. Nie uwzględniliśmy badań z udziałem dzieci lub osób z innymi chorobami układu oddechowego, takimi jak astma i mukowiscydoza.
Znaleźliśmy 38 badań, które włączyliśmy do naszego przeglądu. Badania te objęły łącznie 10 377 dorosłych z POChP lub przewlekłym zapaleniem oskrzeli. W badaniach stosowano różne leki mukolityczne, w tym N-acetylocysteinę, karbocysteinę i erdosteinę, a czas ich trwania wynosił od dwóch miesięcy do trzech lat. Leki mukolityczne były przyjmowane doustnie od jednego do trzech razy dziennie. W badaniach tych mierzono kilka różnych wyników, aby dowiedzieć się, czy lek był przydatny, w tym częstość występowania zaostrzeń, hospitalizacji, jakość życia, czynność płuc i działania niepożądane.
Kluczowe wyniki
Okazało się, że u osób przyjmujących leki mukolityczne prawdopodobieństwo wystąpienia zaostrzenia było mniejsze niż u osób przyjmujących placebo. Około ośmiu osób musiałoby przyjmować lek przez dziewięć miesięcy, aby jedna dodatkowa osoba uniknęła zaostrzenia choroby. Wynik ten został oparty na 28 badaniach z udziałem 6723 osób. Jednak badania przeprowadzone dłuższy czas temu (lata 70. do 90.) wykazały większe korzyści niż te przeprowadzone niedawno. Krótsze badania również wydawały się wykazywać więcej korzyści niż dłuższe. Może to wynikać z faktu, że nowsze badania były większe i mogą wykazywać, że leki mukolityczne są mniej korzystne, niż wynikało to z wcześniejszych badań. Może też być tak, że tylko badania, które wykazały korzystne działanie leków mukolitycznych, zostały opublikowane przed 2000 r., kiedy to naciskano na zgłaszanie wszystkich wyników badań, niezależnie od tego, czy wykazywały one korzyści, czy nie.
Osoby przyjmujące leki mukolityczne miały mniej dni niepełnosprawności (tj. dni, w których nie mogły wykonywać swoich normalnych czynności) w każdym miesiącu, ale była to dość niewielka różnica – mniej niż pół dnia na osobę miesięcznie. Prawdopodobieństwo przyjęcia do szpitala było również o około jedną trzecią niższe, chociaż wynik ten opiera się tylko na pięciu badaniach, które dostarczyły takich informacji.
Wyniki badań sugerują, że leki mukolityczne nie mają istotnego wpływu na jakość życia lub czynność płuc. Osoby przyjmujące mukolityki nie doświadczyły więcej niepożądanych skutków ubocznych niż osoby przyjmujące placebo. Nie mogliśmy jednak mieć pewności co do ich wpływu na zgon w okresie badania, ponieważ tylko 37 zgonów wystąpiło wśród 3527 uczestników w badaniach, w których zgony były mierzone i zgłaszane.
Jakość dowodów
Jesteśmy umiarkowanie pewni przedstawionych przez nas wyników. Naszą pewność zmniejszają wyniki poszczególnych badań, które wyglądają zupełnie inaczej, oraz mieszanka starszych i nowszych badań, które znaleźliśmy. Ponadto w niektórych przypadkach nie było wystarczającej ilości danych, aby mieć pewność, czy leki mukolityczne były lepsze lub gorsze od placebo, czy też takie same jak placebo.
Wnioski
Mukolityki wydają się być przydatne w zmniejszaniu liczby zaostrzeń, dni niezdolności do pracy i hospitalizacji u osób z POChP lub przewlekłym zapaleniem oskrzeli i nie wydają się powodować więcej działań niepożądanych. Nie wydaje się jednak, aby miały one duży wpływ na jakość życia lub czynność płuc i nie można mieć pewności co do ich wpływu na zgon.
Ten streszczenie w prostym języku jest aktualne do kwietnia 2019 r.
.