Informacje kliniczne
Fizjologia:
Białko C jest zależnym od witaminy K proenzymem antykoagulacyjnym. Syntetyzowane jest w wątrobie i krąży w osoczu. Biologiczny okres półtrwania białka C w osoczu wynosi około 6 do 10 godzin, podobnie jak stosunkowo krótki okres półtrwania czynnika krzepnięcia VII.
Białko C jest aktywowane przez trombinę, w obecności kofaktora komórek śródbłonka (trombomoduliny), tworząc aktywnyenzym aktywowane białko C (APC). APC działa jako antykoagulant poprzez proteolityczną inaktywację aktywowanych form czynników krzepnięcia V i VIII (czynniki Va i VIIIa). APC nasila również fibrynolizę poprzez inaktywację inhibitora aktywatora plazminogenu (PAI-1).
Ekspresja antykoagulacyjnej aktywności APC jest nasilana przez kofaktor, białko S, inną plazmaproteinę zależną od witaminy K.
Patofizjologia:
Wrodzony homozygotyczny niedobór białka C powoduje ciężką diatezę zakrzepową, widoczną już w okresie noworodkowym i przypominającąpurpurę fulminans.
Wrodzony heterozygotyczny niedobór białka C może predysponować do zdarzeń zakrzepowych, głównie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej; może wystąpić zakrzepica tętnicza (udar mózgu, zawał serca itp.). Niektóre osoby z dziedzicznym heterozygotycznym niedoborem białka C mogą nie mieć w wywiadzie osobistym lub rodzinnym przypadków zakrzepicy i mogą być lub nie być narażone na zwiększone ryzyko. Wrodzony heterozygotyczny niedobór białka C może predysponować do rozwoju martwicy skóry związanej z kumaryną.Martwica skóry występowała podczas rozpoczynania leczenia doustnymi antykoagulantami.
Rozpoznaje się dwa typy dziedzicznego heterozygotycznego niedoboru białka C:
Typ I (jednoczesne obniżenie funkcji białka C i antygenu)
Typ II (obniżona funkcja białka C przy prawidłowym poziomie antygenu)
Nabyte niedobory białka C mogą występować w skojarzeniu z:
Niedoborem witaminy K
Ostrożną antykoagulacją związkami kumaryny
Chorobą wątroby
Krzepnięciem wewnątrznaczyniowym i fibrynolizą/rozpływem krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (ICF/DIC)
Kliniczne znaczenie hemostatyczne nabytego niedoboru białka C jest niepewne.