“Cotton Comes to Harlem” | 1970
Een van de vroegste films uit het blaxploitation-tijdperk, “Cotton Comes to Harlem”, legde letterlijk een link tussen wat er eind jaren ’60/begin jaren ’70 gebeurde en de slavernij door middel van een bekend symbool: katoen. Geld dat bedoeld was om te worden gebruikt in een “terug naar Afrika”-beweging wordt gestolen en de pleuris breekt uit. Het geld, zo wordt later ontdekt, was verstopt in een baal katoen die uit een vluchtauto was verdwenen, en een plaatselijke aaseter pikt het op. Rechercheurs uit Harlem, maffieleiders en de gemeenschap komen met elkaar in conflict, terwijl de aaseter, oom Budd, er met het gestolen geld vandoor gaat en zich in Ghana vestigt.
“Sweet Sweetback’s Badasssss Song” | 1971
Sommigen zullen de film van Melvin Van Peebles misschien niet als een blaxploitationfilm hebben beschouwd, maar de zelfgefinancierde film, die verschillende botsingen tussen Afro-Amerikanen en blanke politieagenten toonde en werd gesteund door de Black Panthers, hielp de blaxploitation te bespoedigen en te populariseren toen hij een succes bleek te zijn. Het plot toonde de worstelingen van een jonge, seksueel begaafde zwarte man vanaf zijn jeugd die opgroeide in een bordeel tot een volwassene die op de vlucht was naar Mexico voor het ontsnappen aan politiebewaring en het slaan van bewakers.
“Shaft” | 1971
Wat is de zwarte private eye film die nog steeds synoniem staat voor begin jaren ’70 cool? “Shaft.” Je hebt verdomme gelijk. Wat is de hitfilm die een paar vervolgen heeft voortgebracht en een remake in 2000 met Samuel L. Jackson in de hoofdrol? “Shaft.” Snap je het? Wie is het filmicoon die boven elk ander personage uitsteekt in de geschiedenis van de blaxploitation? John Shaft, gespeeld door Richard Roundtree. O, en dan is er nog het Oscarwinnende themalied van Isaac Hayes, maar niemand weet nog hoe dat gaat, behalve dat het de definitie is van een karakterthemalied als je het hoort.
“Super Fly” | 1972
In een van de thema’s van de blaxploitation probeert een man, Youngblood Priest, uit de drugshandel te stappen en het rechte pad op te gaan met één grote score. De film toont Priests chique levensstijl in Harlem, en laat zien hoe sommigen geloofden dat “the Man” een man als hij nooit hetero zou laten worden. Er waren echte pooiers in de film, en de soundtrack van Curtis Mayfield maakte hem tot een van de meest gewilde muzikanten. De 2018 remake heeft ook een spraakmakende soundtrack met tal van nummers van de rapper Future.
“Blacula” | 1972
In 1972 paste American International Pictures zijn pulpy, low-budget gevoeligheden toe op twee genres in één, door een blaxploitation draai te geven aan de toen populaire Hammer-cyclus van horrorfilms uit het V.K.William Marshall speelt een 18e eeuwse Afrikaanse prins die vampier wordt en na een sluimering van twee eeuwen ontwaakt in 1972 in L.A. De film was een kassucces en gaf de aanzet tot een golf van blaxploitation-horrorfilms, waaronder het onvermijdelijke vervolg, “Scream Blacula Scream” uit 1973.”
“Slaughter” | 1972
Een Vietnam-veteraan genaamd Slaughter, gespeeld door football Hall of Famer Jim Brown, gaat op rooftocht als zijn vader wordt gedood door een autobom. Hij doodt een maffialid en moet een klusje voor de regering opknappen als hij gearresteerd wordt om de ontsnapte gangster te pakken die verantwoordelijk is voor de moord op zijn vader. Er ontstaat chaos, er is een racistische gangster genaamd Hoffo, en Slaughter slaagt erin Hoffo te doden door hem te verbranden in een verongelukt voertuig.
“Coffy” | 1973
Als het hoofdpersonage Coffy heet, en de slogan van de film is “Ze noemen haar ‘Coffy’ en ze zal je afranselen..,”dan weet je dat er iets geweldigs gebeurt met deze film. Pam Grier, waarschijnlijk het gezicht van het blaxploitation-genre naast Richard Roundtree’s Shaft, speelt een verpleegster die in een vrouwelijke burgerwacht verandert als haar zus wordt vermoord en haar vriend zwaargewond raakt. Ze doodt zowel agenten als slechteriken, en slaat zelfs enkele van haar patiënten in elkaar. Ze is op wraak uit — don’t mess with Coffy.
“Black Caesar” | 1973
Harlem guy Tommy Gibbs (Fred Williamson), nadat hij als kind door een agent in elkaar is geslagen, sluit zich als volwassene aan bij de New Yorkse maffia en wordt het hoofd van een zwart misdaadsyndicaat. Zijn vijanden spannen samen met zijn vriendin, en zij proberen hem te vermoorden. In plaats daarvan doodt hij zijn moordenaars, en de agent die hem als kind sloeg. Hij krijgt zijn uiterst belangrijke grootboek, met alle illegale activiteiten erin, net op tijd om te worden aangevallen door een willekeurige straatbende.
“The Mack” | 1973
John “Goldie” Mickens komt uit de gevangenis en ontdekt dat zijn broer zich bezighoudt met zwart nationalisme, maar dat is niet waar hij mee bezig is. Goldie wil de grootste, gemeenste pooier van Californië zijn. Agenten en oude partners willen hem veranderen en gebruiken voor hun eigen doeleinden, en hun botsing leidt tot de dood van zijn moeder. Samen met zijn broer beramen ze wraak op hun vijanden en vermoorden ze hen allemaal. Richard Pryor was een van de sterren van de film in een niet-komische rol als iets van een assistent van een pooier.
“Foxy Brown” | 1974
Pam Grier is terug, met meer wraak in haar gedachten. In een nog iconischer rol dan Coffy gaat Foxy Brown undercover als prostituee om te infiltreren in het bedrijf dat haar vriendje heeft vermoord. Ze wordt betast, gedwongen heroïne te nemen en verkracht. En ze vermoordt ze allemaal. Ja, er was een hoop controverse.
“Dolemite” | 1975
Comedian Rudy Ray Moore speelde de hoofdrol in en schreef mee aan de film “Dolemite,” en hielp mee aan de soundtrack. Dolemite, die begon als een broodje aap verhaal waar Moore over hoorde, is een pooier en een voormalige nachtclubeigenaar die wraak wil nemen op de mensen die hem in de gevangenis hebben doen belanden. Opnieuw, geschreven door een komiek. Het is 1975 en iedereen lijkt een pistool te hebben en iedereen kent martial arts, van kroegbazen tot koks tot vrouwen die gewoon een leuke tijd willen hebben. Eddie Murphy zal Moore’s plaats innemen in een aanstaande remake.
Twee van de meer recente voorbeelden van films die de stijl en een aantal van de thema’s van blaxploitation-tijdperk films vertonen zijn Quentin Tarantino’s “Jackie Brown” en Michael Jai White in “Black Dynamite.”
“Jackie Brown” | 1997
Na het enorme succes van “Pulp Fiction,”richtte Quentin Tarantino zijn aandacht op de misdaadroman “Rum Punch” van Elmore Leonard, die hij vrijelijk verwerkte tot een liefkozend vehikel voor de superster Pam Grier uit de jaren ’70. Zo’n 20 jaar na “Coffy” en “Foxy Brown” was Grier meer dan opgewassen tegen deze taak, geholpen door een uitstekende bijrol, waaronder Samuel L. Jackson, Robert De Niro en mede-cultacteur Robert Forster.
“Black Dynamite” | 2009
Blaxploitation tropen, evenals ’70s martial arts film conventies, worden liefdevol opgevoerd in deze vrolijk dwaze spoof waarin Michael Jai White’s superheld ex-CIA agent het opneemt tegen een steeds groter wordende drugs samenzwering die culmineert in een duel tussen onze held en Richard Nixon in het Witte Huis. Bij de eerste release werd de film nauwelijks bekeken, maar al snel ontwikkelde hij een cultstatus en werd hij nieuw leven ingeblazen als een geanimeerde Adult Swim-serie met de stem van White.
Volg mij op Twitter: @Storiz