Bloedstolsels zijn ernstig. Het is belangrijk om de tekenen te kennen en je meteen te laten behandelen. Deze gids beschrijft manieren om bloedstolsels te voorkomen en te behandelen; symptomen; en bijwerkingen van medicatie, evenals wanneer u naar de eerste hulp moet gaan.
Deze gids is gemaakt met financiering van het Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ) onder contractnummer U18 HS015898-01.
Inhoud
Inleiding
Oorzaken van stolselvorming
Symptomen van de aanwezigheid van een stolsel
Hoe stolselvorming te voorkomen
Behandeling van stolsels
Bijwerkingen van antistollingsmiddelen
Glossarium
Herkenningen, ontkenning, en vergunningen
Inleiding
De klonters (ook emboli of trombi genoemd) die diep-veneuze trombose veroorzaken, treffen meestal mensen die zich niet vrij kunnen bewegen of die onlangs een operatie of verwonding hebben ondergaan. De aanwezigheid van stolsels is een ernstig probleem. Het is belangrijk dat u de tekenen kent en meteen behandeld wordt. In dit boekje leest u hoe u bloedstolsels kunt voorkomen en behandelen. Figuur 1 geeft een illustratie van een bloedstolsel in het been.
Herinneringen:
Bel uw arts* als u vragen hebt.
Het telefoonnummer van uw arts is: _________________________________________
*In deze folder wordt de term “arts” door elkaar gebruikt om te verwijzen naar een arts, verpleegkundige, doktersassistent, klinisch verpleegkundige, apotheker of andere beroepsbeoefenaar in de gezondheidszorg.
Terug naar de inhoud
Oorzaken van stolselvorming
Stolsels kunnen ontstaan als u lange tijd niet beweegt. Een stolsel kan ook ontstaan als u:
- Niet zo lang geleden bent geopereerd.
- U 65 jaar of ouder bent.
- Hormonen gebruikt, vooral voor de anticonceptie. (Vraag dit na bij uw arts.)
- Kanker hebben gehad of hiervoor behandeld worden.
- Een botbreuk hebben (heup, bekken of been)
- Een grote buil of blauwe plek hebben.
- Zwaarlijvig zijn.
- Spendeert veel tijd in bed of in een stoel.
- Heeft een beroerte (embolie of beroerte) gehad of is verlamd.
- Een arts heeft een speciale poort geplaatst om medicijnen te geven.
- U heeft spataderen of zieke aderen.
- U heeft hartproblemen.
- U heeft eerder stolsels (trombose, embolie, beroerte) gehad.
- Een familielid heeft stollingsproblemen gehad.
- U hebt een lange reis gemaakt (langer dan een uur) met de auto, het vliegtuig, de bus of de trein.
Loopt u risico?
Sommige mensen zijn vatbaarder voor bloedstolsels. Neem contact op met uw arts om te zien of u risico loopt.
Terug naar inhoud
Symptomen van een bloedstolsel
U kunt een bloedstolsel hebben als u ziet of voelt:
- Een nieuwe zwelling in een arm of been.
- Roodheid van de huid.
- een pijnlijk gevoel of pijn in uw arm of been.
- een warme plek op een been.
Belangrijk!
Als u denkt dat u een bloedstolsel hebt, bel dan meteen uw arts of ga naar de eerste hulp.
Stolsels kunnen gevaarlijk zijn. Aders in de benen, de armen of de lies kunnen afbreken en naar andere delen van het lichaam, zoals de longen, gaan. Een stolsel in de longen heet een longembolie. Als dit gebeurt, kan het levensbedreigend zijn. Ga naar de eerste hulp of bel 112.
Het plotseling optreden van een van de volgende symptomen wijst op de waarschijnlijke aanwezigheid van een stolsel in de longen:
- Moeilijke ademhaling.
- Pijn in de borst.
- Snelle hartslag.
- Flauwvallen.
- Milde koorts.
- Hoesten, met of zonder bloed.
Terug naar inhoud
Hoe stolsels te voorkomen
Om stolsels te helpen voorkomen, kunt u het volgende proberen:
- Het dragen van losse kleding, sokken of kousen.
- Lift uw benen af en toe 15 cm boven uw hart.
- Draag speciale kousen (compressiekousen genoemd), als uw arts u die voorschrijft.
- Doe de oefeningen die uw arts u opdraagt te doen.
- Vaak van houding veranderen, vooral op lange reizen.
- Niet langer dan 1 uur achter elkaar staan of zitten.
- Eet minder zout.
- Stoot of bezeer uw benen niet en vermijd ze te kruisen.
- Leg geen kussens onder uw knieën.
- Hef het voeteneinde van het bed 10 tot 15 cm op door er blokken of boeken onder te leggen.
- Neem alle medicijnen die uw arts voorschrijft.
Blijf actief!
Continue activiteit en mobiliteit kunnen de vorming van stolsels helpen voorkomen.
Terug naar inhoud
Behandeling van stolsels
Als bij u een stolsel is geconstateerd, kan uw arts u medicijnen geven om dit te behandelen. Dit soort medicijnen worden bloedverdunners of anticoagulantia genoemd. Uw arts zal u meestal vragen dit behandelingsplan te volgen:
- De eerste week krijgt u een medicijn dat heparine heet, dat snel werkt. Dit geneesmiddel wordt onder de huid geïnjecteerd. U kunt leren hoe u uzelf deze injecties geeft, of een familielid of vriend kan dit voor u doen.
- U begint ook met het innemen van Coumadin® (generieke naam: warfarine), in pilvorm.
- Na een week injecties en pillen te hebben gekregen, stopt u met het innemen van de injecties.
- U blijft Coumadin®/warfarine tabletten innemen gedurende 3 tot 6 maanden of langer.
Terug naar de inhoud
Bijwerkingen van antistollingsmiddelen
Antistollingsmiddelen (bloedverdunners) kunnen bijwerkingen hebben. Bloeden is het meest voorkomende probleem. Uw dokter zal u goed in de gaten houden. Als u iets ongewoons opmerkt dat door het geneesmiddel lijkt te worden veroorzaakt, bel dan uw arts.
Is uw bloeding erg hevig?
Als u denkt dat u te veel bloedt, bel dan uw arts of ga naar de dichtstbijzijnde spoedeisende hulp. Leg uit dat je behandeld wordt met bloedverdunners. En vertel ze welke medicijnen je neemt.
Terug naar inhoud
Glossary
| Term | Betekenis |
|---|---|
| Medicijn dat het bloed verdunt | |
| Clot | Bloed dat stremt of vast wordt |
| Bloedverdunner | Andere naam voor antistollingsmiddelen, geneesmiddelen die bloedstolling voorkomen |
| Coumadin®/warfarine, heparine | Soorten medicijnen die het stollen van bloed tegengaan |
| Diepe veneuze trombose | Stolselvorming in de aderen van de benen, armen of liezen |
| Pulmonale embolie | Entrusie van een stolsel in de longen |
| Varicose-aderen | Zwollen aderen, komt het meest voor in de benen |
Terug naar inhoud
Aankenningen, ontkenning en licenties
Deze hand-out is gebaseerd op een publicatie gemaakt door Ann Wittkowsky, Pharm.D., Brenda K. Zierler, Ph.D., R.N., R.V.T., en het V.T.E. Safety Toolkit Team van de University of Washington, Seattle, onder contract bij het Agency for Healthcare Research and Quality nummer U18 HS015898-01.
Deze brochure behoort tot het publieke domein en mag zonder speciale toestemming worden gebruikt en afgedrukt. Verwijzing naar het agentschap zou op prijs worden gesteld.
Terug naar inhoud
Terug naar inhoud
Terug naar inhoud.