Anglo-Zulu War

Anglo-Zulu War, ook bekend als Zulu War, beslissende zes maanden durende oorlog in 1879 in Zuidelijk Afrika, resulterend in een Britse overwinning op de Zoeloes.

Tijdens de tweede helft van de 19e eeuw waren de Britten om verschillende redenen in Zoeloeland geïnteresseerd, onder meer omdat ze de Zoeloebevolking wilden inzetten als arbeidskrachten in de diamantvelden van Zuidelijk Afrika, omdat ze van plan waren een Zuid-Afrikaanse federatie in de regio te stichten (en zo autonome Afrikaanse staten te vernietigen), en omdat de Boer landclaims (gesteund door de Britten) had op grondgebied dat in handen was van het Zoeloe-koninkrijk. Cetshwayo, die in 1872 koning van de Zoeloes werd, was niet bereid zich aan de Britse hegemonie te onderwerpen en stelde een goed gedisciplineerd leger samen van 40.000 tot 60.000 man. In december 1878 stelde Sir Bartle Frere, Brits Hoge Commissaris voor Zuid-Afrika, een ultimatum aan Cetshwayo dat onmogelijk in te willigen was: de Zoeloes moesten onder meer hun “militaire systeem” binnen 30 dagen ontmantelen en herstelbetalingen betalen voor vermeende beledigingen. Zoals verwacht werd het ultimatum niet nagekomen en in januari 1879 vielen Britse troepen binnen onder leiding van Lord Chelmsford.

Hoewel de januariregens het reizen belemmerden en het hoge gras van Zoeloeland hun zicht belemmerde, rukten de invallers op naar Zoeloeland zonder de gebruikelijke voorzorgsmaatregelen te nemen (zoals verkenners en wachtposten). Aanvankelijk was Cetshwayo’s beleid erop gericht zijn troepen tegen te houden, in deze niet-uitgelokte oorlog in het defensief te blijven en te hopen dat via onderhandelingen een regeling zou worden bereikt. Op 22 januari rukte Chelmsford echter op, een derde van zijn troepenmacht onbewaakt achterlatend (zonder een beschermende kampementstructuur) bij Isandlwana, en het Zoeloe-leger viel aan. Ze vernietigden de centrale Britse colonne bij Isandlwana, doodden 800 Britse soldaten en namen bijna 1.000 geweren en munitie mee. Later die dag probeerde een tweede Zoeloe leger, geleid door Cetshwayo’s broer, Dabulamanzi kaMpande, het Britse depot in Rorke’s Drift (bij de Zoeloes bekend als KwaJimu) onder de voet te lopen. Deze keer waren de Britten, die gewaarschuwd waren door de weinige overlevenden van Isandlwana, voorbereid. In een vuurgevecht dat bijna 12 uur duurde en doorging tot de volgende dag, schoten ongeveer 120 Britse troepen meer dan 500 Zoeloe strijders neer. (Zie ook de slagen bij Isandlwana en Rorke’s Drift.)

Paradoxaal genoeg verpletterde de overwinning van de Zoeloes bij Isandlwana Cetshwayo’s hoop op een regeling via onderhandelingen. De Britse regering in Londen was door Frere niet volledig op de hoogte gebracht van de voorgenomen aanval op Zoeloeland en was aanvankelijk niet erg in de stemming voor oorlog. Het nieuws van de nederlaag bij Isandlwana dat Londen op 11 februari bereikte – een van de grootste schokken voor het Britse prestige in de 19e eeuw – bracht de Britse regering echter tot een grootscheepse campagne om haar gezicht te redden. Een leger onder leiding van kolonel Evelyn Wood leed een eerste nederlaag bij Hlobane op 28 maart maar zorgde voor de beslissende overwinning op de Zoeloes bij de Slag van Kambula (Khambula) op 29 maart. Op 2 april bracht een Britse colonne onder Chelmsfords bevel een zware nederlaag toe aan de Zoeloes bij Gingindlovu, waar meer dan 1.000 Zoeloes werden gedood. Chelmsfords troepen trokken vervolgens op naar Cetshwayo’s koninklijke dorpen bij Ulundi, waar ze op 4 juli 1879 een laatste nederlaag leden tegen Cetshwayo’s overlevende soldaten. Cetshwayo zelf werd in augustus gevangen genomen en de Zoeloe-natie was overgeleverd aan de genade van de Britse regering, die nog niet had overwogen hoe ze Zoeloeland bij haar bezittingen in Zuidelijk Afrika moest inlijven.