De bas is een vaak onbegrepen instrument. Dit artikel legt uit wat de echte verschillen zijn tussen de basgitaar en de gitaar, en welk instrument voor jou geschikt zou kunnen zijn.
Dit ondergewaardeerde instrument, dat zo noodzakelijk is voor een complete ritmesectie en een groovy begeleiding, wordt vaak gecategoriseerd als gewoon “een ander soort gitaar”.
Maar met een groot verschil: terwijl de gitaar meestal in de schijnwerpers staat met zijn solo’s en verleidelijke riffs, wordt de bas meestal beperkt tot een ondersteunende rol, wat leidt tot een gebrek aan begrip van dit instrument.
Onnodig te zeggen dat de bas en de gitaar twee heel verschillende instrumenten zijn en hoewel ze voor een ondeskundige misschien op elkaar lijken, hebben ze elk een specifieke rol in het arrangement van een nummer.
In dit artikel analyseren we een paar verschillen tussen deze instrumenten, bespreken we een paar redenen waarom je zou kunnen kiezen voor de bas in plaats van een gitaar, en proberen we een paar stereotypen rond bassisten te ontkrachten.
Wat zijn de belangrijkste verschillen?
Basgitaar
Het meest duidelijke verschil tussen een bas en een gitaar is het speelbereik dat ze bieden. Bassen hebben duidelijk een lager bereik, terwijl gitaren hogere noten laten horen. Vanwege dit verschil speelt de bassist meestal samen met de drummer, omdat zij verantwoordelijk zijn voor het ritmische verloop van het nummer. Gitaristen daarentegen spelen meestal solo’s en creëren riffs vrijer boven de puls.
Elektrische-gitaar
Bassen worden meestal geleverd met vier, vijf of zes snaren. Hoe meer snaren, hoe breder het speelbereik. Gitaren hebben meestal zes of meer snaren.
Reguliere viersnarige bassen worden meestal in de standaard stemming bespeeld, net als gitaren: E – A – G – D, maar een octaaf lager. Dit betekent dat, technisch gezien, een gitarist de bas kan bespelen en omgekeerd, hoewel de technieken die met de twee instrumenten worden gebruikt zeer verschillend zijn. Vijf- en zessnarige bassen hebben echter een andere stemming, respectievelijk B – E – A – G – D of E – A – D – G – C, en B – E – A – D – G – B – C.
Welke moet je bespelen?
Er is nog een groot verschil tussen deze twee snaarinstrumenten en dat ligt in de rollen die ze spelen.
Je kunt de baspartij misschien niet horen in een van je favoriete rockalbums, maar als iemand die lijnen uit de nummers zou “stelen”, zou je meteen het verschil merken!
Baspartijen zijn uiterst belangrijk, zowel ritmisch als harmonisch, in vrijwel elk genre, maar meer specifiek in jazz, blues en rockmuziek. In een heavy rocksong bijvoorbeeld is de bassist van essentieel belang om het hele harmonische spectrum te bestrijken terwijl de leadgitarist druk aan het soleren is. Natuurlijk kan er een ritmegitarist zijn die de akkoorden invult, maar zelfs in dat geval zouden we nog steeds de ritmische component van de bas missen, die ook verantwoordelijk is voor de puls en de groove van het hele nummer.
Toch worden bassisten vaak onderschat of minder belangrijk gevonden dan gitaristen, vooral in pop- en rockbands. We zien immers zelden een rockbassist zich uitleven in een hypnotiserende solo zoals de leadgitarist dat zou doen. Dit komt vaker voor in jazz en blues, waar bassisten en contrabassisten meer vrijheid hebben als het gaat om virtuoze uitbarstingen.
Met andere woorden, als je je prettig voelt bij het idee dat je een heel belangrijke rol vervult, maar toch vaak wordt onderschat, vooral onder niet-muzikantenfans, dan kun je overwegen bassist te worden. Aan de andere kant, als je hunkert naar de aandacht van het publiek en direct herkend wilt worden als de geniale muzikant die zojuist een ongelofelijke solo heeft gerockt, ga dan voor de gitaar.
Is de bas makkelijker?
Kort antwoord: nee. Zoals we in de vorige paragraaf hebben benadrukt, zijn bassisten verantwoordelijk voor zowel de ritmische als de harmonische volledigheid van een nummer, dus de verantwoordelijkheid op hun schouders is behoorlijk groot. In bepaalde settings, zoals jazz- en bluesconcerten, kunnen ze ook solo’s en andere virtuoze ingewikkelde partijen spelen, net als alle leadgitaristen. Last but not least zijn de snaren in bassen groter en zwaarder, waardoor het fysiek iets moeilijker is om het instrument te bespelen.
Aan de andere kant zijn bassen minder veelzijdig dan gitaren. Zo spelen bassisten nooit akkoorden, terwijl gitaristen dat wel doen. Gitaarspelen kan de kennis vereisen van veel verschillende technieken die niet nodig zijn om de bas te bespelen.
Een gitarist kan echter specifieke stijlen en andere technieken moeten bestuderen om de bas op de juiste manier te kunnen bespelen. Het meest voorkomende voorbeeld zou de slap-techniek kunnen zijn, die zo belangrijk is voor bassisten maar nauwelijks wordt gebruikt door gitaristen.
Met andere woorden, de moeilijkheidsgraad van een instrument hangt sterk af van het genre, de stijl en de rol die je wilt aannemen. Gitaren en bassen kunnen allebei extreem moeilijk of extreem gemakkelijk te bespelen zijn. Het hangt ervan af of je een supergemakkelijk punknummer gaat rocken of een harmonisch ingewikkelde jazzstandaard.
Zijn bassisten mislukte gitaristen?
Absoluut niet. Het is waar dat veel bassisten hun muzikale reis beginnen met een gitaar, maar hun besluit om over te stappen op een basgitaar moet niet worden gezien als een mislukking. Ze kiezen gewoon voor een andere rol, zoals we in de vorige alinea hebben benadrukt.
Zou je Jaco Pastorious bijvoorbeeld als een mislukte gitarist beschouwen? Natuurlijk niet!
Sommige gitaristen besluiten juist om bassist te worden om een prominentere rol te hebben in de creatie van de groove. Denk bijvoorbeeld aan John Deacon en zijn memorabele basrif in Another One Bites The Dust. Zou je zijn rol minder belangrijk vinden dan die van Brian May? Wij hopen van niet!
Conclusie
Het moet voor eens en voor altijd duidelijk zijn dat de bas en de gitaar gewoon twee heel verschillende instrumenten zijn, hoezeer ze ook op elkaar lijken!