Beethovens spannende, opwindende Eroica, een muziekstuk dat oorspronkelijk was opgedragen aan Napoleon en waarin de revolutionaire geest die Europa in zijn greep had, werd gevierd, is door ’s werelds grootste dirigenten uitgeroepen tot de beste symfonie aller tijden.
BBC Music Magazine heeft 151 dirigenten van over de hele wereld ondervraagd om tot een top 20 van beste symfonieën te komen.
De Eroica, Beethovens Derde Symfonie, kwam op nummer 1, gevolgd door zijn Negende, de “Choral”, op de tweede plaats. Mozarts laatste symfonie, nr. 41, de “Jupiter”, stond op de derde plaats, terwijl Mahler de volgende twee plaatsen bezette met respectievelijk zijn Negende en Tweede symfonie.
Verrassend genoeg miste Beethovens Vijfde, met zijn direct herkenbare duh-duh-duh-duuuh opening, een top 10 plaats, met een 11e plaats.
Oliver Condy, redacteur van het tijdschrift, gaf toe dat het geen grote verrassing was dat Beethoven de lijst domineerde. “Het is meer dan 200 jaar geleden dat Beethovens symfonie nummer drie werd geschreven en uit de stemming blijkt dat hij in al die jaren niet is verbeterd, wat echt opmerkelijk is en getuigt van zijn absolute genialiteit.
“Dirigenten houden ervan om hem te dirigeren. Ze houden ervan omdat er zoveel in zit, er gebeurt zoveel… die opening is echt een klap in het gezicht.”
De Britse dirigent Jonathan Nott, muziekdirecteur van het Tokyo Symphony Orchestra, vertelde het tijdschrift dat de Eroica grensverleggend was. “Deze symfonie gaat niet over de glorie van God, het gaat over mensen – onze worstelingen, uitdagingen en overwinningen.”
“Later werden componisten gepreoccupeerd met de depressies en bitterheid van het leven, maar dat heb ik nooit bij Beethoven. Je ervaart de kracht en de vreugde van het leven.”
De Eroica, geschreven in 1803, zou oorspronkelijk de Bonaparte heten, een hommage aan Napoleon en alles waar hij voor stond. Beethoven veranderde van gedachten toen hij hoorde dat Napoleon zichzelf tot keizer had uitgeroepen, hij veroordeelde hem als een tiran en schrapte zijn naam zo hard dat er een gat in het manuscript zit.
De Derde luidde een nieuw tijdperk in voor de symfonie, zei Han-Na Chang, chef-dirigent van de Trondheim Symfonie. “Hij vindt zijn stem en we zien wie hij is.
“De manier waarop hij alle motieven, melodieën en thema’s zo gedetailleerd uitwerkt, terwijl hij tegelijkertijd een volledig organische ontwikkeling van de emotionele boodschap handhaaft, lijkt mij onverslaanbaar.”
Condy zei dat hij voorspeld zou hebben dat de Negende, die de hymne van de Europese Unie, Ode aan de Vreugde, bevat, op nummer 1 zou hebben gestaan. “Er is dit echte vreugdevolle gevoel van broederschap en eenheid, wat natuurlijk interessant is in deze Brexit-tijden.”
Mahler is drie keer vertegenwoordigd met zijn Tweede, Derde en Negende Symfonieën; de Negende heeft een prachtig langzaam slotdeel.
Op de derde plaats staat Mozarts laatste symfonie, nr. 41, terwijl zijn aantoonbaar populairdere 40e op nr. 15 staat.
“Ik weet niet waarom de dirigenten het niet zo aanlokkelijk vinden,” zei Condy. “Maar vergeet niet dat we het hebben over mensen die de symfonieën door en door kennen, die zich echt in de werken verdiepen, de structuur, de texturen en de orkestraties.”
De top 10 wordt gecompleteerd door Brahms’ Vierde Symfonie (6e); Berlioz’ Symphonie Fantastique (7e); Brahms’ Eerste Symfonie (8e); Tsjaikovski’s Zesde Symfonie (9e ); en Mahlers Derde Symfonie (10).
Het meest recente werk op de lijst is Sjostakovitsj’ Symfonie nr. 5, die op 17 staat. Het werd geschreven in 1937, een tijd van grote persoonlijke crisis voor de componist na de veroordeling door de staat van zijn opera Lady Macbeth of Mtsensk.
De afwezigheid van recenter geschreven symfonieën is te wijten aan mode, zei Condy. “Componisten schrijven tegenwoordig geen symfonieën meer, het zijn meestal kortere orkeststukken met titels.”
Elke dirigent werd gevraagd zijn of haar top drie symfonieën te noemen, in willekeurige volgorde, voordat het tijdschrift die verwerkte tot een top 20. Onder de ondervraagde dirigenten bevonden zich Simon Rattle (Beethovens Derde, Bruckners Achtste, Mahlers Das Lied von der Erde), Marin Alsop (Barbers Eerste, Brahms’ Derde, Mahlers Tweede), die vorig jaar Last Night of the Proms dirigeerde, en Sakari Oramo (Beethovens Derde, Mahlers Derde, Sibelius’ Vijfde), die dat dit jaar zal doen.
De BBC Music Magazine top 10
1. Beethoven Symfonie nr. 3 (1803)
2. Beethoven Symfonie nr. 9 (1824)
3. Mozart Symfonie nr. 41 (1788)
4. Mahler Symfonie nr. 9 (1909)
5. Mahler Symfonie nr. 2 (1894 rev 1903)
6. Brahms Symfonie nr. 4 (1885)
7. Berlioz Symphonie Fantastique (1830)
8. Brahms Symfonie nr. 1 (1876)
9. Tsjaikovski Symfonie nr. 6 (1893)
10. Mahler Symfonie nr. 3 (1896)
– De top 20 staat in het septembernummer van BBC Music Magazine.
{{topLeft}}
{{{bottomLeft}}
{topRight}}
{{bottomRight}}
{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{#paragraphs}}
{.}}
{{/paragraphs}}{{highlightedText}}
Onderwerpen
- Klassieke muziek
- Ludwig van Beethoven
- nieuws
- Deel op Facebook
- Delen op Twitter
- Delen via e-mail
- Delen op LinkedIn
- Delen op Pinterest
- Delen op WhatsApp
- Delen op Messenger