Posted in Around the Garden, Gardens and Collections on August 14 2012, by Matt Newman
In de nazomer wordt de Enid A. Haupt Conservatory van de NYBG de thuisbasis van een botanische kolos, een van de grootste bladhoudende planten ter wereld. En elk jaar worden bezoekers verrast door de verrukkelijke vreemdheid van deze tropische rariteit: Victoria amazonica. Oorspronkelijk afkomstig uit het stroomgebied van de Amazonerivier, is het allang een icoon geworden in onze tropische waterlelievijver.
Gedoopt naar Koningin Victoria in de negentiende eeuw, lijkt de structuur van de grootste waterlelie een beetje op een kinderbadje (en vaak zo groot als een). De brede, gladde bladeren kunnen een diameter van bijna anderhalve meter bereiken, en vormen uitgestrekte schijven met scherp omgebogen randen, waardoor het lijkt alsof je er een in je achtertuin kunt laten vallen met een paar liter water en een zwembadnoedel. Als ze volgroeid zijn, kunnen hun kortlevende bloemen een diameter van 15 centimeter bereiken. Ze openen wit op de eerste avond als vrouwtjes, en roze op de tweede avond als mannetjes. Het is een kort schouwspel; de bloemen trekken (hopelijk) bestuivende kevers aan om het werk van de natuur te doen, en zinken dan bijna net zo abrupt onder het wateroppervlak als ze zijn opgekomen.
Zink met de bloemen mee en je zult getuige zijn van wat ik een ijsbergeffect zal noemen – er gebeurt onderin meer dan er bovenin zit. De onderkant van de kussentjes is van de ene kant tot de andere bedekt met dikke structurele ribben, waarboven en waartussen honderden scherpe stekels steken om de plant te beschermen tegen plantenetende zwemmers. Het celachtige ontwerp was eigenlijk de inspiratiebron voor Joseph Paxton’s beroemde Crystal Palace in Londen, dat met bijna een miljoen vierkante meter het grootste glazen gebouw van de 19e eeuw was.
De hele structuur is verbonden met een onderwaterstengel die meer dan 20 voet naar beneden kan kronkelen tot aan de basis. Samen duwen deze elementen een blad omhoog dat op zichzelf tot 80 pond kan dragen. Maar omdat het blad bijna papierdun is, moet je dat gewicht over een groot oppervlak verdelen om de schijf niet in een donut te veranderen. Daarom vraag ik niemand om kleine kinderen op zo’n lelieblad te laten balanceren. Dat is elders al eens gedaan, maar veiligheid voor alles.
In sommige Zuid-Amerikaanse culturen worden de zaden van de plant geroosterd en gegeten, maar buiten de decoratieve kwaliteiten zijn er niet veel praktische toepassingen voor de plant. Tenzij je toevallig een abnormaal grote kikker bent (aangezien dit het internet is, kan ik niet echt veronderstellingen maken). Maar net als bij de kleinere soorten Nymphaea is het thuis kweken van deze plant niet zo’n hopeloze onderneming als het waarschijnlijk lijkt, dus laat je zwembad nog niet in wanhoop leeglopen.
William Tricker, een in Kew opgeleide watertuinier uit de 19e eeuw wiens plantendistributiebedrijf nog steeds actief is, ontdekte al vroeg dat Victoria amazonica de neiging heeft om slechts zo groot te worden als haar container toelaat. “Vorig jaar mochten een paar planten die niet gewenst waren, blijven staan in potten van acht inch,” schreef hij, “waar ze bloemknoppen en één perfecte bloem produceerden, en zouden zijn blijven bloeien als ze niet waren verwijderd.”
Misschien zou het niet zo dom staan op je zadenlijst voor 2013 als je eerst dacht, hè?
Natuurlijk is dit lelieblad uit het Amazonegebied er slechts één in de grote familie die bekend staat als Nymphaeaceae. Er omheen staan nu tientallen andere cultivars in het tropische zwembad, tegenover het winterharde zwembad waar de NYBG de waterlelies van Monet’s Garden kweekt. Augustus en september zijn het hoogtepunt van het seizoen voor deze aquatische pronkstukken, dus zorg ervoor dat u beide displays bekijkt wanneer u stopt om de tentoonstelling te bezoeken. En, nogmaals, weersta de drang om te kijken of ze je gewicht kunnen houden – we laten het waden over aan onze tuinders.
Klik door om meer te zien over Monet’s waterlelies en de lotussen die bijna het middelpunt van zijn kunst werden, evenals een video over het onderhoud van de indrukwekkende Victoria waterlelies.
Header en footer beelden met dank aan Amy Weiss.