CHON is een mnemotechnisch acroniem voor de vier meest voorkomende elementen in levende organismen: koolstof, waterstof, zuurstof, en stikstof.
Het acroniem CHNOPS, wat staat voor koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof, fosfor en zwavel, vertegenwoordigt de zes belangrijkste chemische elementen waarvan de covalente combinaties de meeste biologische moleculen op aarde vormen. Al deze elementen zijn niet-metalen.
| Massa in planten | Massa in dieren | Biologische toepassingen | |
|---|---|---|---|
| Koolstof | 12% | 19% | Voorkomen in koolhydraten, lipiden, nucleïnezuren en eiwitten. |
| 10% | 10% | Voorkomen in koolhydraten, lipiden, nucleïnezuren en eiwitten. | |
| 1% | 4% | Voorkomen in nucleïnezuren en eiwitten. | |
| 77% | 63% | Voorkomen in koolhydraten, lipiden, nucleïnezuren, en eiwitten. | |
| Fosfor | <1% | <1% | Voorkomen in lipiden en nucleïnezuren. |
| Zwavel | <1% | <1% | Voorkomen in eiwitten. |
In het menselijk lichaam vormen deze vier elementen ongeveer 96% van het gewicht, en belangrijke mineralen (macromineralen) en minder belangrijke mineralen (ook wel spoorelementen genoemd) vormen de rest.
Zwavel zit in de aminozuren cysteïne en methionine.
Fosfor zit in fosfolipiden, een klasse lipiden die een belangrijk bestanddeel vormen van alle celmembranen, omdat zij lipide bilagen kunnen vormen, die ionen, eiwitten en andere moleculen vasthouden waar zij nodig zijn voor de celfunctie, en voorkomen dat zij zich verspreiden naar gebieden waar zij niet horen te zijn. Fosfaatgroepen zijn ook een essentieel onderdeel van de ruggengraat van nucleïnezuren (algemene naam voor DNA & RNA) en zijn nodig voor de vorming van ATP – de belangrijkste molecule die in alle levende wezens wordt gebruikt als energiebron voor de cel.
Koolstofhoudende asteroïden zijn rijk aan CHON-elementen.Deze asteroïden zijn de meest voorkomende soort, en botsen vaak als meteorieten op de aarde. Dergelijke botsingen waren vooral in het begin van de geschiedenis van de Aarde gebruikelijk, en deze inslagen zijn mogelijk van cruciaal belang geweest bij de vorming van de oceanen van de planeet.
De eenvoudigste verbindingen die alle CHON-elementen bevatten zijn fulmininezuur en isocyaanzuur (waarvan de laatste veel stabieler is), die van elk atoom één hebben.