Dertien dagen lang wachtte de wereld in oktober 1962 – schijnbaar op de rand van een kernoorlog – en hoopte op een vreedzame oplossing voor de Cubaanse Raketcrisis.
In oktober 1962 fotografeerde een Amerikaans U-2 spionagevliegtuig heimelijk nucleaire raketinstallaties die door de Sovjet-Unie op het eiland Cuba werden gebouwd. President Kennedy wilde niet dat de Sovjet-Unie en Cuba wisten dat hij de raketten had ontdekt. Hij kwam in het geheim enkele dagen bijeen met zijn adviseurs om het probleem te bespreken.
Na vele lange en moeilijke vergaderingen besloot Kennedy een zeeblokkade, oftewel een ring van schepen, rond Cuba te plaatsen. Het doel van deze “quarantaine”, zoals hij het noemde, was te voorkomen dat de Sovjets nog meer militaire voorraden zouden binnenbrengen. Hij eiste de verwijdering van de raketten die er al stonden en de vernietiging van de sites. Op 22 oktober sprak president Kennedy de natie toe over de crisis in een televisietoespraak.
Klik hier om de toespraak in het Digitaal Archief te beluisteren (JFKWHA-142-001)
Niemand was er zeker van hoe Sovjetleider Nikita Chroesjtsjov zou reageren op de zeeblokkade en de eisen van de VS. Maar de leiders van beide grootmachten erkenden de verwoestende mogelijkheid van een nucleaire oorlog en gingen publiekelijk akkoord met een deal waarin de Sovjets de wapenopslagplaatsen zouden ontmantelen in ruil voor een belofte van de Verenigde Staten om Cuba niet binnen te vallen. In een afzonderlijke overeenkomst, die meer dan vijfentwintig jaar geheim bleef, stemden de Verenigde Staten er ook mee in hun kernraketten uit Turkije te verwijderen. Hoewel de Sovjets hun raketten van Cuba verwijderden, escaleerden ze de opbouw van hun militaire arsenaal; de rakettencrisis was voorbij, de wapenwedloop niet.
Klik hier om de Opmerkingen in het Digitaal Archief te beluisteren (JFKWHA-143-004)
In 1963 waren er tekenen van een vermindering van de spanningen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. In zijn openingstoespraak aan de American University drong president Kennedy er bij de Amerikanen op aan de stereotypen en mythen van de Koude Oorlog te heroverwegen en riep hij op tot een vredesstrategie die de wereld veilig zou maken voor diversiteit. Twee acties duidden ook op een opwarming van de betrekkingen tussen de supermachten: de instelling van een teletype “Hotline” tussen het Kremlin en het Witte Huis en de ondertekening van het Limited Nuclear Test Ban Treaty op 25 juli 1963.
In heel andere bewoordingen dan in zijn inaugurele rede zei president Kennedy in juni 1963 tegen de Amerikanen: “Want uiteindelijk is onze meest fundamentele gemeenschappelijke band dat we allemaal deze kleine planeet bewonen. We ademen allemaal dezelfde lucht in. We koesteren allemaal de toekomst van onze kinderen. En we zijn allemaal sterfelijk.”
Bezoek onze online tentoonstelling: Wereld op de Brink: John F. Kennedy en de Cubaanse Raket Crisis