“Cultuur is het patroon van vooronderstelde aannames over hoe een bepaalde verzameling mensen zou moeten denken, handelen en voelen terwijl ze hun dagelijkse bezigheden uitvoeren”
-Joynt & Warner, 1996
Cultuur is alle sociaal overgedragen gedragingen, kunsten, architecturen, talen, tekens, symbolen, ideeën, overtuigingen, normen, tradities, rituelen, enz. die wordt aangeleerd en gedeeld in een bepaalde sociale groep van dezelfde nationaliteit, etniciteit, religie, enz.
Cultuur wordt overgedragen van de ene generatie op de andere. Het geeft mensen hun manier om de wereld te zien en het leven te interpreteren. Eén cultuur kent vele subculturen.
Culturele diversiteit maakt communicatie moeilijk, omdat de mentaliteit van mensen uit verschillende culturen verschilt, en ook de taal, tekens en symbolen verschillen.
Verschillende culturen hebben een verschillende betekenis van woorden, gedragingen en gebaren. Cultuur geeft ook aanleiding tot vooroordelen, etnocentrisme, omgangsvormen en meningen. Het vormt de manier waarop mensen denken en zich gedragen. Wanneer mensen uit verschillende culturen met elkaar communiceren, kunnen deze factoren barrières worden.
De manier waarop je communiceert wordt beïnvloed door de cultuur waarin je bent opgevoed. Het omgekeerde is ook waar. Cultuur wordt voor een groot deel bepaald door de manier waarop we communiceren.
In Amerika communiceren mensen vrijuit en dat is een deel van hun cultuur. In Duitsland kan een Indiër die gewend is zeer indirect te communiceren, hun directe manier van spreken onbeleefd vinden. Direct zijn maakt deel uit van de Duitse cultuur en dat wordt weerspiegeld in de manier waarop zij communiceren. Communicatie vormt cultuur en cultuur vormt communicatie.
Oorzaken van culturele barrières
Taal
Er zijn miljarden mensen op de wereld die geen Engels verstaan of niet goed in het Engels kunnen communiceren. Niet goed spreken kan leiden tot verschillende misverstanden en een barrière vormen voor communicatie.
Verschillende culturen hebben hun eigen taal ontwikkeld als onderdeel van hun erfgoed. Mensen voelen zich op hun gemak bij het communiceren in hun eigen taal, terwijl ze hard moeten werken om nieuwe talen te leren.
Bijv. door de scheiding van Oost- en West-Duitsland gedurende 40 jaar is de taal sterk gaan verschillen. Het dialect werd heel anders, omdat de mensen in Oost-Duitsland onder invloed stonden van het Russisch, terwijl West-Duitsers onder invloed stonden van het Engels. Zij hadden decennia lang een barrière om met elkaar te communiceren.
Zelfs wanneer mensen zich in hun eigen taal proberen uit te drukken, ontstaan er veel misverstanden. Bij mensen die verschillende talen spreken, worden de misverstanden nog groter.
Tekens en symbolen (semantiek)
Non-verbale communicatie is niet betrouwbaar in de communicatie tussen mensen uit verschillende culturen, omdat die ook anders is dan taal. Tekens, symbolen en gebaren verschillen per cultuur.
Het teken “duim omhoog” bijvoorbeeld wordt in de meeste culturen opgevat als een teken van goedkeuring en gelukwens, maar in Bangladesh als een belediging. Evenzo betekent het “V”-gebaar met de handpalm naar buiten of naar binnen de overwinning en vrede in de VS, maar de rug van de hand naar iemand toe die het teken toont, wordt in veel culturen als beledigend opgevat.
De cultuur bepaalt bepaalde betekenissen van tekens zoals de bovengenoemde, die in andere culturen misschien niet dezelfde zijn.
Stereotypen en vooroordelen
Stereotypering is het proces van het creëren van een beeld van een hele cultuur, het overgeneraliseren van alle mensen die tot dezelfde cultuur behoren als mensen met vergelijkbare kenmerken en het categoriseren van mensen dienovereenkomstig. Het is een overtuiging over een bepaalde groep en is meestal negatief.
Stereotypering kan op basis van vele dingen gebeuren, zoals nationaliteit, geslacht, ras, religie, etniciteit, leeftijd, enz.
Zo worden Aziatische studenten bijvoorbeeld gestereotypeerd als zijnde goed in wiskunde, wat een positief stereotype is. Maar er is ook een cultureel stereotype dat alle mensen die een bepaalde religie aanhangen gewelddadig zijn, zoals de Islam, en dat is negatieve stereotypering.
Negatieve stereotypering creëert vooroordelen omdat het een veroordelende houding uitlokt. Mensen zien die culturen als slecht en behandelen de aanhangers van die godsdienst slecht. Media is een instrument van massacommunicatie dat stereotypen en vooroordelen bevordert en meer communicatiebarrières creëert.
Gedrag en overtuigingen
Culturele verschillen veroorzaken gedrags- en persoonlijkheidsverschillen zoals lichaamstaal, denken, communicatie, omgangsvormen, normen, enz. die leiden tot miscommunicatie.
In sommige culturen is oogcontact bijvoorbeeld belangrijk, terwijl het in andere culturen onbeleefd en respectloos is.
Culturen stellen ook specifieke normen die gedrag dicteren, omdat ze richtlijnen hebben voor geaccepteerd gedrag. Het legt uit wat goed en fout is. Elke handeling wordt beïnvloed door cultuur, zoals ambities, carrières, interesses, waarden, enz. Overtuigingen zijn ook een andere oorzaak van culturele barrières.
Zo kunnen bijvoorbeeld mensen die in God geloven gemakkelijker met hun dieptepunten in het leven omgaan dan atheïsten, maar atheïsten zijn altijd meer hardwerkend en dat heeft betrekking op hun gedrag en communicatie.
Een gepaste hoeveelheid emotie die getoond moet worden, is ook verschillend in verschillende culturen. Rollen worden bepaald door cultuur. Goede communicatie tussen mensen met verschillende culturen komt alleen tot stand als beiden hun verschillen met open vizier accepteren.
Ethnocentrisme
Ethnocentrisme is het proces van het indelen van culturen in “wij” en “zij”.
De mensen van iemands eigen cultuur worden gecategoriseerd als in-group en de andere cultuur is out-group. Er is altijd een grotere voorkeur voor de in-group. Er is een illusie van de out-group als slecht en inferieur. Deze evaluatie is meestal negatief.
Als de cultuur op ons lijkt, dan is zij goed en als zij niet op ons lijkt, dan is zij slecht. De cultuur van de ander wordt geëvalueerd en beoordeeld met als norm de eigen cultuur. Etnocentrisme beïnvloedt het begrip van de boodschap en zet aan tot vijandigheid.
In de boeken op scholen wordt bijvoorbeeld verwezen naar de eigen cultuur om andere culturen te beschrijven door ofwel gemeenschappelijke dingen te laten zien ofwel verschillen.
Religie
Gelijk aan etnocentrisme en stereotypering verstoort ook religie de communicatie, omdat het een specifiek beeld schept van mensen die andere religies aanhangen. Mensen vinden het moeilijk om te praten met mensen die een andere religie aanhangen. Religieuze opvattingen beïnvloeden hoe mensen over anderen denken. Het creëert verschillen in opvattingen.
Overbruggen van culturele barrières
Er zijn nog andere culturele barrières, zoals referentiekaders, politieke opvattingen, prioriteiten in het leven, leeftijd, enz. Interculturele communicatie is niet alleen een barrière, maar ook een kans voor creativiteit, nieuwe perspectieven, en openheid voor nieuwe ideeën en eenheid in de wereld.
Om communicatie effectief te maken, moeten de oorzaken van culturele communicatiebarrières zoveel mogelijk worden weggenomen. Cross cultural understanding moet worden vergroot, omdat dit de communicatiebarrière veroorzaakt door cultuurverschillen vermindert.