Als je sterft, zal je lichaam ontbinden.
Het begint op het moment dat je overlijdt. Je organen beginnen uit te vallen. Het haar stopt met groeien, de huid trekt terug. Sommige delen van het lichaam doen er langer over dan andere, maar uiteindelijk, zoals met alle dingen, begint het allemaal af te breken.
Kiest u voor een traditionele begrafenis, dan ligt uw stoffelijk overschot jarenlang in een kist onder de grond, terwijl de ontbinding steeds verder voortschrijdt. Kiest u voor een traditionele crematie met vlammen, dan elimineert u alle verdere ontbinding door het te verbranden.
Maar er is ook een ander alternatief – een die is ontworpen om het ontbindingsproces te versnellen met behulp van water. Het staat bekend als alkalische hydrolyse, of water crematie. Een deel spa, een deel chemische mix, een paar uur van een kolkend bad, en uw aardse overblijfselen zijn niet meer.
“Het is basischemie,” legt Anas Ghadouani uit, leider van de onderzoeksgroep Aquatic Ecology and Ecosystem Studies. “Je hebt organisch materiaal en je voegt er een base aan toe en het ontleedt gewoon. Je kunt er de vergelijking bij schrijven. Het is heel eenvoudig.”
Desondanks blijft alkalische hydrolyse een van de meest verdeelde en onbegrepen praktijken in de hedendaagse begrafenistechnologie.
De machine
Alkalische hydrolyse is een vorm van crematie waarbij water en chemicaliën worden gebruikt om het menselijk lichaam tot het absolute minimum af te breken. Zouten, aminozuren, peptiden. Net als bij cremeren met een vlam, ontstaat er as die mee naar huis genomen kan worden. In tegenstelling tot cremeren met een vlam, is het illegaal voor gebruik op menselijke lichamen in bijna 30 staten in Amerika.
Het concept zelf is niet nieuw. Amos Herbert Hobson uit Middlesex, Engeland, patenteerde de eerste alkalische hydrolyse machine al in 1888. Hij gebruikte het om kadavers van dieren te verwijderen.
In de anderhalve eeuw die sindsdien is verstreken, is de technologie geëvolueerd, en zij heeft het potentieel om de dodenindustrie op zijn grondvesten te doen schudden.
Het proces is eenvoudig. Lichamen worden in een machine geplaatst met een chemisch mengsel van water en alkali. Het mengsel wordt vervolgens verhit en gerecycleerd. In de loop van uren wordt het lichaam versneld door zijn natuurlijke ontbindingsproces, wat resulteert in een restvloeistof die bestaat uit aminozuren, peptiden, zout, zeep en botten – het laatste wordt afgebroken tot witte as.
Joseph Wilson, nu oprichter en CEO van de toonaangevende alkaline hydrolyse fabrikant Bio-Response Solutions, hielp bij het ontwerpen van de eerste commercieel te gebruiken menselijke alkaline hydrolyse unit in 2005.
“Ik was stomverbaasd dat er een manier was om weefsel te verwijderen zonder het te verbranden,” zei Wilson. “Je hebt geen externe pompen of tanks of chemicaliën. Het zit allemaal in de machine.”
Er zijn onmiskenbaar voordelen aan dit proces. In 2011 vergeleek een studie van de Rijksuniversiteit Groningen conventionele begrafenis, crematie, alkalische hydrolyse en cryomatie en kwam tot de conclusie dat alkalische hydrolyse de laagste totale milieuvoetafdruk had.
De lage temperatuur betekent ook dat pacemakers en gewrichtsprothesen in het lichaam kunnen blijven. Bij crematie met behulp van vlammen worden deze eruit gehaald om een reactie te voorkomen – vooral pacemakers zijn ongelooflijk vluchtig wanneer ze aan extreme hitte worden blootgesteld.
Ondanks het feit dat crematie met een vlam het stoffelijk overschot aan een hevig vuur blootstelt, wordt alkalische hydrolyse gezien als de meer grafische optie voor potentiële begrafenissen, terwijl beide net zo geldig zijn. Juridische obstakels en culturele bezwaren hebben crematie in water vanaf het begin belemmerd.
En daar is een eenvoudige reden voor: Alkalische hydrolyse heeft een reputatie die is gevormd door jaren van verkeerde voorstelling van zaken. Niemand wil het gevoel hebben dat hij geen respect heeft voor zijn dierbaren.
Media, moraal en de maffia
De eerste ervaring van de meeste mensen met alkaline hydrolyse is via de populaire cultuur.
In de tweede aflevering van Breaking Bad ziet het publiek hoe drugsdealer Jesse Pinkman een lijk in de badkuip van zijn appartement oplost met behulp van fluorwaterstofzuur dat hij in de chemiewinkels van zijn middelbare school heeft gekocht. Als hij de volgende dag terugkomt, ziet hij dat het zuur zich door de badkuip en de vloer eronder heeft gevreten, en uiteindelijk op de vloer eronder is gevallen.
Ondanks de effectieve cinematics is Breaking Bad verre van realistisch. Fluorwaterstofzuur is weliswaar zeer bijtend, maar kan geen resten in één nacht volledig vloeibaar maken – het staat aan de verkeerde kant van de pH-schaal. Het heeft zeker niet de capaciteit om door een bad en de vloer heen te vreten.
Zelfs al zou het kunnen, dan nog klopt de wetenschap niet — Mythbusters heeft het bewezen.
Of het nu gaat om het slikken van Soylent Green of het dumpen van lichamen in zure vaten, televisie en film zijn niet vriendelijk geweest voor de praktijk van alkalische hydrolyse.
buiten de televisie om hebben urban legends alkalische hydrolyse met nog meer negativiteit besmeurd. In 2011 moesten onderzoekers de beweringen ontkrachten dat de Siciliaanse maffia menselijke resten verwijderde met een proces dat lupara bianca, of witte shotgun, werd genoemd. Net als in Breaking Bad zou de maffia zuur hebben gebruikt – een heel ander, grover chemisch proces.
Mafia urban legends en shows als Breaking Bad creëren een gevoel van geweld rond watercrematie dat gewoon niet opgaat. Watercrematie is in de kern niet meer dan de versnelling van een natuurlijk proces.
De realiteit: Zoals met bijna alle aspecten van de doodsindustrie, is er een niveau van respect en waardigheid. Je ziet niet wat er in de retort van een crematieoven met vlammen gebeurt, maar je zult ook niet zien wat er in een alkalische hydrolysemachine gebeurt.
Afval niet
Wat echter nog moet worden afgehandeld, is wat er aan de andere kant uitkomt. As is één ding – je kunt het in een decoratieve urn op de schoorsteenmantel zetten, op zee uitstrooien of zelfs de ruimte in laten lanceren – maar hoe zit het met de vloeistof die overblijft?
Een van de grootste hindernissen voor de acceptatie van alkalische hydrolyse-technologie is de kwestie van het afvalwater. Vanwege de associatie met de dood wordt deze vloeistof als te onhygiënisch beschouwd om normaal te worden verwerkt. Stel dat het door dezelfde recyclage-installaties gaat die woonwijken bevoorraden, dan klinkt het idee om de essentie van een dood lichaam te drinken afschuwelijk. Het is al moeilijk genoeg om het idee van gerecycled rioolwater te slikken. Overblijfselen? Onvoorstelbaar.
Maar er bestaat al technologie om bijna elk soort afvalwater aan te pakken.
Rioolwater wordt gefilterd voor hergebruik in gemeentelijke zuiveringsinstallaties. Organisch materiaal wordt afgebroken in anaërobe vergisters, die het materiaal omzetten in methaan of “biogas”. Speciaal ontworpen ultrafiltratiesystemen kunnen zelfs waterig kernafval aanpakken.
“Elk vloeibaar afval dat we hebben, kunnen we aan,” zegt Ghadouani.
In Australië is het echter niet toegestaan om restvloeistoffen van watercrematies te behandelen via de gemeentelijke waterzuiveringsinstallaties of vergisters. Nog zorgwekkender is dat er hier sprake is van een ontkoppeling – en die vindt voor het grootste deel plaats achter de gesloten deuren van de uitvaartbranche.
“Een van de meest voorkomende dingen die het publiek niet weet,” zegt de vooraanstaande Amerikaanse thanatoloog en voorlichter over de dood Cole Imperi, “is dat wanneer iemand gebalsemd wordt, al het bloed dat uit het lichaam komt, waar gaat dat heen? Dat gaat door de afvoer.”
In feite mag bijna al het menselijke afval dat uit ziekenhuizen en uitvaartcentra komt als gevolg van het balsemingsproces, via deze officiële kanalen worden verwerkt.
“Dus als je toestaat dat bijproducten van begrafenisondernemingen voor behandeling in het gemeentelijke watersysteem terechtkomen, waarom discrimineer je dan één bepaalde verwijderingsmethode?” vraagt Imperi. “Het is een interessant soort cognitieve dissonantie.”
In de weinige staten waar alkalische hydrolyse is toegestaan — voor dieren — moeten de praktijkcentra echter hun eigen afvalwaterfiltratiebehandelingen leveren en deze regelmatig laten testen. Het is duur en veeleisend. Plaatsen zijn schaars.
Jonathan Hopkins, eigenaar en exploitant van Resting Pets Cremations in New South Wales, Australië, is een voorstander van alkalische hydrolyse. Hij en zijn overleden vrouw openden hun praktijk nadat de pijn van de dood van een huisdier hun de ogen had geopend voor het proces als alternatief voor crematie.
“Mijn vrouw was altijd al een dierenliefhebster en ze had gewoon een hele slechte ervaring met het bedrijf dat dit gebied bediende,” zei hij. “Dus benaderden we de gemeente voor een huisdiercrematiesysteem.” Ze kwamen uit op alkalische hydrolyse.
Om ervoor te zorgen dat het afvalwater aan de milieuvoorschriften voldeed, ontwikkelde Hopkins zijn eigen zuiveringssysteem. Hij begon met het vergroten van de bestaande filtratiecapaciteit van de machine, waarbij de overloop naar een aparte tank ging. Daar verwijderen micro-organismen de resterende bacteriën, net als in een septisch systeem.
“Met ons systeem kunnen ze zien welke chemicaliën erin gaan, en ze kunnen het effluent zien dat eruit komt. Ze kunnen het testen, ze weten waar het naartoe gaat,” zei hij.
Herformuleren van het verhaal
Sommigen zullen altijd moeite hebben met het concept van alkalische hydrolyse. Bepaalde culturen of religies zullen altijd een sterkere band blijven houden met conventionele begrafenis- en crematiemethoden.
Maar ons menselijk instinct om de dood te verwerken is niet onverenigbaar met crematie in water. We kunnen de overgebleven vloeistof van het hydrolyseproces gebruiken om de aarde te voeden. Een tuinman zou bijvoorbeeld kunnen voortleven in de planten en bloemen die hij ooit heeft gekoesterd.
Conceptueel is het niet ondenkbaar. “Als de vloeibare afvalstroom als meststof op de bodem zou worden toegepast, zou dit een rol kunnen spelen als bodemverbeteraar”, aldus Michael Short, senior research fellow van het Future Industries Institute aan de Universiteit van Zuid-Australië.
Op grotere schaal zou dit zelfs de landbouwsector ten goede kunnen komen.
“De afvalwaterstroom is een organische afvaloplossing met een relatief hoge sterkte,” zegt Short. “De bodem in sommige Australische regio’s is over het algemeen arm aan natuurlijk organisch materiaal, dus het toevoegen van organische stoffen uit dergelijke afvalstromen zou kunnen helpen om de algehele bodemkwaliteit en de koolstofvoorraden in de bodem te verbeteren.”
Het klinkt op het eerste gezicht misschien vreemd, maar waarom niet? Als het iemand gemoedsrust geeft dat onze dierbaren zullen “voortleven”, kan de transmutatie van alkalische hydrolysevloeistof tot meststof net de PR-droom zijn waar de technologie op heeft gewacht.
Alkalische hydrolyse zal misschien niet op korte termijn worden geaccepteerd. Het kan jaren duren om een positievere associatie op te bouwen. Misschien zelfs tientallen jaren.
Het komt erop aan of staten en landen bereid zijn de proef op de som te nemen.
Dit verhaal maakt deel uit van CNET’s serie The Future of Funerals. Blijf deze week kijken voor meer.