Dido, in sommige bronnen ook bekend als Elissa, is een legendarische koningin die wordt toegeschreven aan het stichten van Carthago. De legende van koningin Dido komt voor in Griekse en Romeinse bronnen, waarvan Vergilius’ Aeneis de bekendste is. De legende in dit epische gedicht heeft de vorm van een tragedie, waarin de koningin zelfmoord pleegt nadat haar minnaar, Aeneas, naar het Italiaanse schiereiland is vertrokken.
De naam Dido zou ‘zwerver’ betekenen, wat toepasselijk is, gezien het verhaal over hoe zij in Carthago aankwam. Volgens de legende was Dido een prinses van Tyrus, een Fenicische stadstaat in het huidige Libanon. Volgens Vergilius was Dido’s vader Belus en haar broer Pygmalion. Toen zij nog in Tyrus woonde, was Dido getrouwd met een man genaamd Sychaeus.
Dido ontvlucht haar vaderland
Belus had gehoopt dat na zijn dood het bestuur van Tyrus gelijkelijk verdeeld zou worden tussen Dido en Pygmalion. Dit mocht echter niet zo zijn. Toen de koning stierf, greep Pygmalion onmiddellijk de macht en liet Sychaeus vermoorden, omdat hij zijn rijkdom begeerde. De geest van Sychaeus verscheen aan Dido in een droom, vertelde haar de waarheid over zijn dood, de verborgen locatie van zijn rijkdom, en gaf een waarschuwing om te vluchten uit Tyrus, omdat Pygmalion haar zeker zou vermoorden. Daarom ging Dido de rijkdom van haar dode man halen en vluchtte met haar aanhangers de stad uit.
Op de vlucht uit Tyrus, Dido en haar volgelingen zeilden over de Middellandse Zee en kwamen aan op de kust van Noord-Afrika. De voormalige Tyrische prinses ontmoette een lokale heerser met de naam Iarbas, die ermee instemde haar zoveel land te verkopen als de huid van een stier kon bedekken. Dido toonde haar sluwheid door de huid eerst in repen te snijden en deze vervolgens te gebruiken om een groot stuk land te omringen. Hier werd de stad Carthago gesticht, en Dido werd er de eerste heerseres.
Koningin Dido bouwt Carthago en de opkomst van het Carthaagse Rijk . (Soerfm / Publiek Domein )
Koningin Dido’s leven in Carthago
Na verloop van tijd kwam Carthago tot bloei en Iarbas zocht Dido’s hand voor een huwelijk. De koningin weigerde echter, omdat zij nog steeds trouw was aan haar overleden echtgenoot en niet met een andere man wilde trouwen. In één versie van de legende wilde Iarbas geen nee horen en dreigde Carthago te vernietigen als de koningin bleef weigeren. Als gevolg hiervan zag Dido geen andere keuze dan zelfmoord te plegen, hetzij door zichzelf op een brandstapel neer te steken, hetzij door zich op de vlammen van de brandstapel te werpen.
De bekendere versie van de Dido-mythe gaat echter over haar ontmoeting met Aeneas, die na de val van Troje rondzwierf in het Middellandse Zeegebied. Aeneas arriveert in Carthago terwijl het wordt gebouwd en ontmoet Dido. De koningin verwelkomde Aeneas en zijn mannen en stond hen toe in Carthago te blijven. Hoewel Aeneas probeerde Dido het hof te maken, was hij niet succesvol, omdat de koningin standvastig bleef aan de nagedachtenis van haar overleden echtgenoot. Alleen door tussenkomst van Venus (een pijl die door Cupido op Dido werd afgevuurd) werd Dido uiteindelijk verliefd op de Trojaan.
- Schat van oude Fenicische artefacten blootgelegd in Libanon
- De Enigmatische en Ongrijpbare Vergilius
- De Gevaarlijke Danaïden: Ontmoet 49 van de meest moorddadige vorsten uit de Griekse mythen
Koningin Dido en Aeneas, oud Romeins fresco. (Tetraktys / Publiek domein)
Na verloop van tijd zijn Aeneas en Dido als man en vrouw gaan samenwonen en zouden de Trojanen zich voorgoed in Carthago hebben gevestigd. Dit nieuws bereikt echter de oren van Iarbas. De koning zou een halfgod zijn, daar zijn vader Jupiter was, terwijl zijn moeder een Garamantische nimf was. Daarom bidt hij tot zijn vader om zich te beklagen over Dido en Aeneas. Jupiter beantwoordt de gebeden van zijn zoon door Mercurius te sturen om Aeneas aan zijn lot te herinneren en hem voor te bereiden op zijn reis.
Koningin Dido is er kapot van
Aeneas en zijn mannen werden gedwongen Carthago in het geheim te verlaten en toen Dido dit vernam was zij er kapot van. Toen zij de Trojaanse schepen zag wegvaren, vervloekte zij hen en zwoer eeuwige vijandschap tussen haar nakomelingen en de nakomelingen van Aeneas. Dit wordt gezien als een profetie voor de rivaliteit tussen Carthago en Rome, en de Punische oorlogen die tussen de twee machten zouden worden uitgevochten. De koningin liet vervolgens een brandstapel gereedmaken, zodat zij alle dingen kon verbranden die Aeneas had achtergelaten. Toen dit was gebeurd, ging ze op de brandstapel liggen, op de bank die ze met Aeneas had gedeeld, en doodde zichzelf met het zwaard dat hij haar had gegeven.
De neergang van het Carthaagse Rijk na de dood van koningin Dido. (Alonso de Mendoza / Public Domain )
Het verhaal van Dido heeft vele generaties geboeid. Haar verhaal is niet alleen verbeeld door schrijvers en dichters uit de Klassieke periode, maar ook door kunstenaars uit veel latere perioden. Zo zijn er bijvoorbeeld veel opera’s geïnspireerd op haar verhaal en wordt zij vaak afgebeeld in kunstwerken. Anderzijds wordt zij door Dante in zijn Goddelijke Komedie in de tweede cirkel van de Hel geplaatst, die gereserveerd is voor hen die tijdens hun leven door wellust worden verteerd.
Top afbeelding: Afrikaanse koningin ( zea_lenanet / Adobe Stock ).
Door Wu Mingren