Focus op de Scharlaken Tanager

De Scharlaken Tanager is een levendig symbool van het bos van Pennsylvania. Hij is zelfs gebruikt als onderdeel van het logo voor het Wildlife Action Plan van de staat, omdat hij zo kenmerkend is voor de belangrijkste habitat voor wilde dieren in de staat – het bos. Men schat dat onze staat maar liefst 17% van de wereldpopulatie van deze kleurrijke trekzangvogel herbergt. Hebben we al gezegd dat de Scarlet Tanager echt scharlakenrood is? De mannetjes op hun broedplaats zijn in ieder geval zeer helder rood en een van de mooiste vogels op het continent. Maar het is vaak moeilijk om dat felle rood te zien in de duisternis van een bos. Als u het niet ziet, kunt u ook de burry warbling song van een mannelijke Scarlet Tanager horen, die begint in de vooravond en zelfs in de middag- en avonduren kan doorgaan. De Scarlet Tanager geeft de voorkeur aan bossen met bomen van meer dan 50 voet hoog en met een hoge boomkruinbedekking, maar kan ook gedijen waar er kleine gaten in het bos zijn door omgevallen bomen, rotsen en natuurlijke of kunstmatige verstoringen. De Scarlet Tanager is emblematisch voor de uitgestrekte bossen van de staat en de banden met exotische locaties door het wonder van de migratie.

CURRENTE STATUS: In Pennsylvania staat de Scarlet Tanager op de lijst van soorten met de grootste behoefte aan instandhouding. In het eerste Wildlife Action Plan werd hij gecategoriseerd als een “Responsibility Species”, omdat onze staat ongeveer in het State Wildlife Action Plan is opgenomen. Deze zangvogel uit het binnenland is beschermd onder de federale Trekvogelverdragswet van 1918.

POPULATIETREND: In de hele staat is de Scarlet Tanager volgens Breeding Bird Surveys met 1% per jaar afgenomen. Pennsylvania is van groot belang voor de toekomst van de roodborsttapuit. Ongeveer 60% van “Penn’s Woods” is bedekt met bos, dus het is niet verwonderlijk dat de staat naar schatting 17% van ’s werelds nestelende scharlakenrode Tanager herbergt, een hoger percentage dan voor welke andere vogelsoort dan ook. De staat draagt dan ook een grote verantwoordelijkheid voor de toekomst van deze schitterende boszangvogel en zijn soortgenoten. Het is noodzakelijk dat het Gemenebest zijn bossen zodanig beheert dat gezonde populaties van deze prachtige en aantrekkelijke zangvogel behouden blijven voor het genot van toekomstige generaties.

Gelukkig lijkt de populatietrend van de Scarlet Tanager redelijk stabiel te zijn en heeft de soort enige veerkracht getoond. Gevestigde vogelmonitoringprogramma’s zoals de Breeding Bird Survey en eBird volgen de populatie van deze opvallende vogel vrij goed. De deelname van de vogelgemeenschap van de staat aan deze en andere “citizen science”-projecten zou moeten worden voortgezet en uitgebreid naarmate de bedreigingen voor de bossen toenemen.

IDENTIFICATIEKENMERKEN: De mannelijke scharlakenrode tanagers zijn bij uitstek tropische vogels. Ze zijn diep, helder rood met contrasterende zwarte vleugels en staart. In de zon ziet een mannetjes scharlakenrode tanager er uit als een schitterende fakkel van heldere veren, maar hij kan zich verbazend goed verbergen in zijn schaduwrijke bosverblijven. Hoewel het verenkleed van het mannetje afsteekt tegen het groene gebladerte, is hij vaak verborgen in de schaduw en dichtheid van het bladerdak. Het vrouwtje, met haar geelgroene verenkleed, past onder alle lichtomstandigheden perfect bij het gebladerte. Vrouwtjes zijn heel moeilijk op te sporen omdat ze zich langzaam door de bladeren en takken bewegen op zoek naar insecten. Soms zijn de mannelijke scharlaken tanagers oranje in plaats van briljant rood. Hoewel ze hun zwarte vleugels en staart behouden, zijn overwinterende mannelijke tanagers veel minder opvallend in hun winterkleed. Na een nazomerse vervelling, zijn de mannelijke tanagers geelgroen, vergelijkbaar met de algemene kleur van de vrouwtjes. Als ze in het voorjaar voor het eerst uit het zuiden komen, zien veel mannetjes er heel vreemd uit omdat ze nog gespikkeld zijn met wat groene veren.

BIOLOGIE-NATUURLIJKE GESCHIEDENIS: In de lente en de zomer verraden de zang en de roep van de vink vaak waar hij zich hoog in de bomen bevindt. Zijn gefloten lied is een reeks van burry, roodborst-achtige, zinnen met een diagnostische “chick-burr” roep. Ze dippen en heffen hun staart tijdens de vaak voorkomende “chick-burr.” Mannetjes en vrouwtjes roepen ook heen en weer met een zachte “sweee” roep.

Tijdens eind april en begin mei, wanneer de mannetjes een broedterritorium opeisen of terugwinnen, zoekt het mannetje een prominente plek op en zingt bijna constant vanaf dit hoge punt om het territorium op te eisen en te verdedigen. Vrouwelijke tanagers antwoorden soms met een korte, zachtere versie van het lied. Mannetjes zingen heen en weer tussen aangrenzende territoria, vooral in de vroege ochtend.

Vrouwelijke tanagers bouwen hun nest op verschillende hoogten, maar meestal tussen de twintig en veertig voet boven de grond. Ze bouwt een broos, ietwat log nest in de gevorkte takken van een horizontale of bijna horizontale tak. Het nest is gemaakt van twijgen, gras, schorsreepjes en onkruid met fijner plantaardig materiaal dat als voering wordt gebruikt. Een tanager nest wordt gewoonlijk afgeschermd door een hangende bladertros of verborgen in een liaan. Het vrouwtje doet ook het broeden, twee tot vijf eieren, terwijl het mannetje foerageert en haar voedsel brengt. Beide volwassenen voeden de jongen. Paartjes hebben maar één broedsel per jaar.

Scarlet tanagers eten spinnen en insecten. Ze kunnen op vliegende insecten jagen, maar meestal verzamelen en grijpen ze hun prooi terwijl ze takken en bladeren foerageren, soms zwevend om een blad grondig te inspecteren of om een insect te bereiken. Tot de prooien behoren kevers en keverlarven, bijen en wespen, motten, rupsen, libellen, slakken, miljoenpoten en wormen. Tanagers eten ook knoppen en vruchten, en grijpen regenwormen van de grond. Ze foerageren veel in het midden van de bomen en in het bladerdak tussen het zware gebladerte van het bos. In de nazomer en herfst foerageren ze ook op wilde vruchten en bessen.

In het midden en de nazomer, na het broeden, zwerven de volwassen Scarlet Tanagers en de jonge vogels ver buiten hun broedterritorium tot september en begin oktober, wanneer deze neotropische trekvogel Pennsylvania en het noordoosten van Noord-Amerika verlaat en naar het zuiden reist, van Panama naar Zuid-Amerika. Sommige roodborsttapuiten reizen meer dan 4.000 mijl van broed- naar overwinteringsgebieden. Deze lange-afstandstrekkers overwinteren samen met vele andere tanagersoorten en enkele andere Noord-Amerikaanse zangvogels in de afgelegen bossen van Columbia, Ecuador, Peru en Bolivia. In deze overwinteringsgebieden is de boshabitat dichter begroeid dan in hun broedgebied in Noord-Amerika.

VOORKOMSTIGE HABITAT: De roodborsttapuit is een boslandvogel die leeft in gemengde bossen en grote bosgebieden, vooral volgroeide bossen, maar kan ook worden gevonden in dennenbossen, hooggelegen loofbossen, beboste ravijnen en kleine stukjes bos. Tanagers worden gewoonlijk aangetroffen in eiken- en hickorybossen, maar ook in een verscheidenheid van gemengde bossen, waaronder uitgestrekte naaldbossen op alle hoogten. Scharlaken Tanagers kunnen vrij algemeen zijn in de bossen van Pennsylvania, inclusief onze wildgebieden, staatsparken en staatsbossen. Ze geven de voorkeur aan meer volgroeide bossen met hoge bomen, een hoge kroonbedekking, en een gezonde middenstam van kleine bomen, jonge boompjes, en struiken. Ze behoren tot de meest voorkomende soorten in de bossen van Pennsylvania, maar worden vaak niet opgemerkt, tenzij ze gehoord worden. De mannelijke scharlaken tanager is een van Pennsylvania’s meest briljant gekleurde zangvogels en toch wordt hij vaak over het hoofd gezien omdat hij in de boomtoppen en het bladerdak van het bos leeft. Veel van de beboste Important Bird Areas van de staat herbergen grote populaties Scharlaken Tanagers.

REDENEN OM OP DE LIJST TE WORDENGENGENOMEN: Pennsylvania heeft een grote verantwoordelijkheid voor het rentmeesterschap van deze soort, die naar schatting 13 tot 17 procent van de wereldpopulatie omvat. Als een grotendeels beboste staat ondersteunt Pennsylvania een groter deel van de populatie van deze soort dan enige andere vogelsoort. Daarom draagt Pennsylvania een grote verantwoordelijkheid voor de toekomst van deze spectaculair aantrekkelijke vogel en wordt hij in het Wildlife Action Plan vermeld als een “Responsibility Species”. Deze boslandzangvogel is afhankelijk van aaneengesloten bossen of grote bosgebieden die in verbinding staan met andere grote bosgebieden. De dichtheid en het nestsucces van de scharlaken tanager nemen af in versnipperde en doorboorde bossen. Deze soort ondervindt ook een hoger percentage broedparasitisme door bruinkopkoeievogels (Monothrus ater) in kleinere bospercelen. Het voornaamste effect van nestparasitering door de koevogel is de verwijdering van tanager-eieren uit het nest, waardoor de productiviteit van het tanagerpaar afneemt. Een versnipperd bos biedt minder binnenlandse boshabitat en creëert meer randhabitat en openingen. Het voorkomen van roodborsttapuiten lijkt negatief gecorreleerd te zijn met de mate van versnippering en de hoeveelheid rand in het landschap. In Pennsylvania gaat waardevolle boshabitat op grote schaal verloren door de cumulatieve impact van de ontwikkeling van steden en woonwijken en de ontwikkeling van wind- en gasenergie. Deze neotropische zangvogel heeft langs zijn trekroute en ook op overwinteringsplaatsen te maken met habitatverlies. Botsingen met torens en gebouwen tijdens de trek, de toestand van de habitats tijdens tussenstops en de toestand van zijn winterhabitat in Zuid-Amerika zijn bijkomende bedreigingen voor deze migrerende soort.

BEHEERSPROGRAMMA’S: Scharlaken tanagers leven voornamelijk in redelijk volgroeide loof- en gemengde loof – naaldbossen. Het beheer van de bossen in Pennsylvania om versnippering tegen te gaan is van cruciaal belang voor zangvogelsoorten die in het binnenland leven, zoals de roodborsttapuit. Het is veel gemakkelijker om grote bosblokken te beschermen dan om ze aan te leggen. In Pennsylvania zijn roodborsttapuiten niet zo gebiedsgevoelig als elders in hun verspreidingsgebied, zodat er mogelijkheden zijn voor pro-actief beheer, zelfs op kleinere schaal. Een goed gestructureerde bosstructuur met een struik-, jonge- en kruidlaag is ook gunstig voor bladetende insectenetende vogels zoals de tanagers. Beheerpraktijken die de aanwezigheid van gezonde, met elkaar verbonden bosgebieden op lange termijn bevorderen, zijn gunstig voor de rode tanager en zijn soortgenoten. Andere soorten die vaak in verband worden gebracht met de roodborsttapuit zijn de oostelijke woudplevier, de boslijster, de ovenvogel, de Louisiana watertapuit, de wormstekige karekiet, de ceruleanerzanger, de zwartkeelzanger, de zwartkeelzanger, en andere soorten die als prioritair worden beschouwd voor het behoud van de vogelstand. Drie van deze: Kleine Karekiet, Kleine Karekiet, Zwartkeelzanger, zijn nationale soorten van de “Watch List”. Het beheer van de opvallende en charismatische roodborsttapuit komt dus ten goede aan andere soorten die wellicht minder bekend zijn of minder steun genieten van het publiek.

Om meer te weten te komen over het Pennsylvania Wildlife Action Plan, en de belangrijke rol die het speelt bij de instandhouding, alsmede over de projecten van de staat en de stammen in Pennsylvania in het kader van de Wildlife Grant, kunt u terecht op de website van de Game Commission op www.pgc.pa.gov en de website van de Pennsylvania Fish and Boat Commission op www.fishandboat.com.

Bronnen:

Fraser, G. en Stutchbury, B. J. M. 2004. Area-sensitive birds move extensively among forest patches. Biological Conservation 118: 377-387.

Gouguen, C. B. 2010. Scarlet Tanager, Piranga olivacea, blz. 182-185, In Terrestrial Vertebrates of Pennsylvania: A Complete Guide to Species of Conservation Concern. The Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland.

Lambert, J. D., B. Leonardi, G. Winant, C. Harding, and L. Reitsma. 2017. Guidelines for managing wood thrush and scarlet tanager habitat in the Northeast and Mid-Atlantic regions. High Branch Conservation Services, Hartland, Vermont.

McWilliams, G. M. and D. W. Brauning. 2000. De vogels van Pennsylvania. Cornell University Press, Ithaca, New York.

Mowbray, T. B. 1999. Scarlet Tanager, Piranga olivacea, In Birds of North America, No. 479 (A. Poole and F. Gill, eds.). The Birds of North America Inc., Philadelphia, Pennsylvania.

Pennsylvania Game Commission and Pennsylvania Fish and Boat Commission. 2005. Actieplan voor wilde dieren in de staat. Harrisburg, Pennsylvania.

Pennsylvania Game Commission and Pennsylvania Fish & Boat Commission. 2015. Pennsylvania Wildlife Action Plan, 2015-2025. C. Haffner en D. Day, redacteuren. Pennsylvania Game Commission and Pennsylvania Fish & Boat Commission, Harrisburg, Pennsylvania.

Roberts, C., and C. J. Norment, 1999. Effecten van perceelgrootte en habitatkenmerken op het broedsucces van scharlaken tanagers. Auk 116:73-82. http://elibrary.unm.edu/sora/Auk/v116n01/p0073-p0082.pdf (New York)

Rosenberg, K.V., R.W. Rohrbaugh, Jr., S.E. Barker, J.D. Lowe, R.S. Hames, and A.A. Dhondt. 1999. A land managers guide to improving habitat for scarlet tanagers and other forest-interior birds. The Cornell Lab of Ornithology, Cornell University, Ithaca, New York.

Stutchbury, B. J. M. 2007. Stilte van de zangvogels. HarperCollins, Toronto, Canada.

Stutchbury, B. J. M. 2012. Scarlet Tanager, Piranga olivacea, blz. 430-431, In Second Atlas of Breeding Birds in Pennsylvania. (A. M. Wilson, D. W. Brauning, and R. S. Mulvihill, Eds.). The Pennsylvania State University Press, University Park, Pennsylvania.

Wormstaartzanger, algemeen aangetroffen in eikenbossen met Scharlaken Tanager, door Gerry Dewaghe