Tuberculose 101 – Wat is tuberculose (TBC)?
TBC is een chronische longziekte die wordt veroorzaakt door infectie met een bacterie, Mycobacterium tuberculosis, die voornamelijk wordt verspreid via druppeltjes die in de lucht worden gehoest of ingeademd. TBC tast meestal de longen aan, maar kan ook de lymfeklieren, de wervelkolom, de hersenen of een ander deel van het lichaam aantasten.
Er is een verschil tussen besmet zijn met de tbc-bacterie en een actieve ziekte hebben.
Wat zijn de drie stadia van tbc?
- Blootstelling is wanneer een persoon is blootgesteld aan – of de lucht heeft gedeeld met – een andere persoon die mogelijk tbc heeft. De blootgestelde persoon heeft een negatieve huidtest, normale röntgenfoto’s van de borst en geen symptomen van TB.
- Latente TB-infectie is wanneer een persoon TB-bacteriën in zijn of haar lichaam heeft, maar geen symptomen van de ziekte heeft. Het immuunsysteem van de besmette persoon bevat de TB-organismen en deze blijven bij de meeste besmette personen hun hele leven sluimeren. Deze personen hebben een positieve tuberculinehuidtest of bloedtest voor tuberculose-infectie, maar een normale röntgenfoto van de borst en een normaal lichamelijk onderzoek. De meeste mensen met een tuberculose-infectie ontwikkelen nooit een tuberculose-ziekte. Bij sommige gezonde mensen en bij anderen met een verzwakt immuunsysteem kunnen TB-organismen echter het afweersysteem van het lichaam overwinnen, zich vermenigvuldigen en ziekte veroorzaken. Bij jongere kinderen is de kans groter dat ze tbc in hun longen krijgen en dat de tbc-bacterie zich via hun bloedbaan verspreidt en complicaties veroorzaakt, zoals hersenvliesontsteking.
- Van tbc-ziekte is sprake wanneer iemand die besmet is met de tbc-bacterie een abnormale röntgenfoto van de borst maakt, of tekenen en symptomen van tbc-ziekte krijgt.
Wie loopt risico op het ontwikkelen van tbc?
Tbc kan voorkomen bij alle leeftijden, rassen en geslachten. Het risico voor kinderen om besmet te raken wordt het sterkst bepaald door het risiconiveau van de volwassenen in hun omgeving van wie zij de TB-bacterie kunnen opdoen.
Wat veroorzaakt TB?
Mensen met TB-infectie zijn niet besmettelijk; alleen mensen met symptomatische TB-ziekte kunnen het organisme op anderen overdragen. TB wordt via de lucht verspreid wanneer een persoon met TB-ziekte in de longen hoest, niest, spreekt, zingt of lacht. Herhaalde blootstelling aan de ziektekiemen is meestal nodig voordat een persoon besmet raakt. Het is uiterst onwaarschijnlijk dat TB-kiemen worden verspreid via persoonlijke voorwerpen, zoals kleding, drinkglazen, keukengerei, handdrukken, toiletten of andere voorwerpen die een persoon met TB-ziekte heeft aangeraakt. Een goede luchtstroom is een belangrijke maatregel om de verspreiding van TB te voorkomen.
Wat zijn de symptomen van TB-ziekte?
Er zijn verschillende symptomen van TB-ziekte, afhankelijk van de leeftijd van het getroffen kind. De meest voorkomende symptomen zijn de volgende:
- Bij kinderen:
- Koorts langer dan twee weken
- Ongewild gewichtsverlies
- Slechte groei
- Hoest die langer dan twee weken aanhoudt
- Zwollen klieren (lymfeklieren), meestal in de hals
- Bij adolescenten:
- Langer dan drie weken durende hoest
- Productieve hoest
- Pijn op de borst
- Bloed in hun sputum
- Weekheid en vermoeidheid
- Zwollen klieren
- Ongewild gewichtsverlies
- Afname van eetlust
- Koorts
- Rillingen of nachtelijk zweten
De symptomen van TB kunnen lijken op andere gewone ziekten, zoals griep of een flinke verkoudheid, maar ze duren langer. Raadpleeg altijd de arts van uw kind als u zich zorgen maakt over uw kind.
Hoe wordt de diagnose tbc gesteld?
Tbc-infectie wordt vastgesteld met een tbc-huidtest of een bloedtest die interferon-gamma release assay (IGRA) wordt genoemd.
Bij de huidtest wordt een kleine hoeveelheid testmateriaal in de bovenste laag van de huid gespoten. Als zich binnen twee of drie dagen een bult van een bepaalde grootte ontwikkelt, kan de test positief zijn voor een TB-infectie. Voor de IGRA-test wordt bloed afgenomen dat in het laboratorium wordt geanalyseerd. Aanvullende tests om vast te stellen of een kind tuberculose heeft, omvatten een lichamelijk onderzoek en röntgenfoto’s van de borst.
De meeste kinderen in de VS lopen weinig tot geen risico de tuberculosebacterie op te lopen en hoeven niet te worden getest. Huidtests op TB of IGRAs worden aanbevolen voor kinderen die in nauw contact leven met mensen die een hoog risico lopen, die zijn blootgesteld aan een mogelijk of bevestigd geval van TB, of die symptomen hebben die wijzen op TB.
De American Academy of Pediatrics beveelt onmiddellijk testen met de huidtest of bloedtest aan voor kinderen van wie wordt gedacht dat ze in de afgelopen vijf jaar zijn blootgesteld aan TB, die een röntgenfoto van de borst hebben die lijkt op TB, die symptomen van TB hebben, of die recent zijn gereisd of geïmmigreerd uit een land waar TB heerst. Periodieke tests worden alleen aanbevolen voor kinderen met HIV-infectie en kinderen in detentiefaciliteiten.
Hoe wordt tbc behandeld?
Behandeling van tbc-ziekte kan een kortdurende ziekenhuisopname of medicatie omvatten.
Voor tbc-infectie bij kinderen zijn verschillende geneesmiddelen en geneesmiddelenregimes beschikbaar. Een negen maanden durende kuur met isoniazid, dat dagelijks wordt toegediend om de tbc-organismen in het lichaam te doden, is zeer effectief, maar neemt veel tijd in beslag. Een kuur van vier maanden met rifampine kan worden gebruikt, evenals een eenmaal per week in te nemen kuur van 12 doses isoniazid en rifapentine, een “neef” van het geneesmiddel rifampine. De keuze van de behandeling hangt af van de leeftijd van het kind, andere gezondheidsproblemen, andere medicijnen die het kind gebruikt, de beschikbaarheid van de medicijnen en de kosten.
Bij tuberculose bij kinderen worden doorgaans drie tot vier medicijnen tegelijk voorgeschreven gedurende zes maanden of langer.
Kinderen met tbc beginnen meestal binnen enkele weken na het begin van de behandeling beter te worden, maar sommige kinderen kunnen weken tot maanden aanhoudende symptomen hebben, zelfs als de behandeling effectief is. De overgrote meerderheid van de kinderen met tbc is niet besmettelijk, maar sommige adolescenten ontwikkelen de besmettelijke vorm van tbc.
Na twee weken behandeling met de effectieve medicijnen zijn de meeste volwassen en adolescente patiënten niet meer besmettelijk. Genezing van de ziekte treedt echter alleen op als de behandeling tot het einde wordt volgehouden, zoals voorgeschreven door de arts.