Rome was gegroeid en sterker geworden tijdens de Hasmoneeën-periode. In 161 v. Chr., tegen het begin van de Hasmoneeënperiode, had Juda de Makkabeeër een verdrag gesloten met Rome.
Corruptie binnen de Hasmoneeënfamilie bespoedigde de val van het Hasmoneeënrijk. Aristoboulos, een typische Hasmoneese “liefhebbende zoon”, riep zichzelf uit tot Hogepriester-Koning dertig minuten voor de dood van zijn moeder de koningin. Zijn broer, Johannes Hyrcanus, vond dat zijn broer het niet eerlijk had gespeeld. Hij kwam tegen hem in opstand. In 67 v. Chr. was er burgeroorlog in Judea, en het land was rijp voor verovering. Rome maakte gebruik van de situatie. Johannes Hyrcanus sloot een verbond met Rome onder generaal Pompeius. Samen slaagden zij erin de meeste troepen van Aristobulos in 63 BCE te verslaan. Johannes en Pompeius trokken Jeruzalem ongehinderd binnen, maar de Tempelberg, met zijn eigen versterkingen, leverde enkele problemen op. Het duurde drie maanden om de Tempel in te nemen, en Rome kreeg de controle over Judea.
Confusie volgde. Rome was in rep en roer, met een machtsstrijd tussen Pompeius en Julius Caesar; Caesar won. Julius Caesar benoemde een gouverneur om over het land te waken, de zoon van een Idumeeër die gedwongen was zich tot het Judaïsme te bekeren, een man genaamd Herodes. Na Caesars dood streden Cassius, Marcus Antonius en Octavianus om de macht over het Romeinse Rijk. Zij allen hielden Herodes aan de macht.
De Hasmoneese familie was niet bereid op te geven, en met steun van de Parthen (een natie in Klein-Azië) kwam er een mini-opstand die bruut werd onderdrukt.
Na het neerslaan van de Judeese/Parthische opstand tegen hun heerschappij, benoemde Rome Herodes tot koning van Judea. Herodes had het volledige gezag, en hij gebruikte het meedogenloos. Hij richtte een enorme geheime politiemacht op, doodde op brute wijze iedereen die verdacht werd van een complot tegen hem, en creëerde Romeinse vrede door alle dissidenten af te slachten.
Herodes controleerde de offercultus door een lakei in de positie van hogepriester te plaatsen. Als een van zijn aangestelden zo dom was hem onwelgevallig te zijn, doodde Herodes hem en verving hem door een andere lakei.
De overgrote meerderheid van de populaire toeristische trekpleisters in het huidige Israël werden oorspronkelijk door Herodes gebouwd. Herodes was veiligheidsbewust. Hij bouwde overal in het land forten voor het geval hij ooit een toevluchtsoord nodig zou hebben. Hiertoe behoorden Sabaste in de Heuvels van Efraïm, de centrale regio van Israël; Herodium, even ten oosten van Bethlehem; en Jericho. Elk van deze forten was architectonisch uniek.
Sabaste heette oorspronkelijk Samaria. Het was de hoofdstad van Israël geweest tijdens het Verdeelde Koninkrijk, en Samaria werd de naam voor de hele noordelijke regio. Herodes bouwde over de ruïnes van Samaria heen, dat boven op een berg was gebouwd. Hij gaf opdracht tot de bouw van een enorme zuilengalerij van geïmporteerd marmer, beginnend bij de voet van de berg en oplopend tot de top.
De berg die Herodes had uitgekozen voor de vesting Herodium was te laag. Herodes liet zijn architecten de top verhogen en bouwde zijn paleis in deze kunstmatige kegel. Algemeen wordt aangenomen dat Herodes in Herodium is begraven, maar er is nooit een graf gevonden. Al even raadselachtig is het feit dat archeologen er geen waterbron hebben kunnen ontdekken.
Om de vesting Jericho van water te voorzien, liet Herodes een enorm aquaduct bouwen dat water vervoerde uit Ein Kelt.
Een van Herodes’ grootste bouwprojecten was in Jeruzalem. Hij wilde de Tempel vergroten en verfraaien, maar de berg waarop Salomo de Eerste Tempel had gebouwd en waarop Zacharia en Haggai de Tweede hadden gebouwd, was net te klein voor zijn plannen. Dat hield Herodes niet tegen. Hij vergrootte de Tempelberg drastisch door enorme ommuringen te bouwen en deze op te vullen met pure aarde, waardoor een grote trapezium ontstond. Zo kon hij verder gaan met zijn architectonische plannen om de Tempel en de binnenplaatsen te vergroten.
Herodes beschermde de Tempelberg met een groot militair fort, Antonia genaamd, ter ere van Marcus Antonius. Hij beschermde de westelijke ingang van Jeruzalem (en overigens ook zijn daar gelegen villa) met een enorm fort met drie torens, de Citadel. De Citadel doemde op boven het rijke deel van de stad, de Bovenstad genoemd.
Herodes beroemdste fort was Masada. Masada, gelegen aan de oevers van de Dode Zee, was gebouwd op een hoog plateau. Toegang was alleen via een steil, scherp kronkelend pad, het Slangenpad. Op de top had Herodes twee paleizen: een prachtig noordelijk paleis van drie verdiepingen, compleet met zuilen en fresco’s, bood een spectaculair uitzicht op de Dode Zee. Een groter met mozaïek versierd westelijk paleis was waarschijnlijk gepland als administratief hoofdkwartier.
Herodes’ architecten legden waterkanalen en waterreservoirs aan om tijdens de lange, droge zomers voor drinkwater te zorgen. Enorme opslagplaatsen garandeerden voedsel in geval van belegering. Een sterke kazematmuur omsloot de hele top van het plateau. Het was een ontzagwekkende vesting en leek onkwetsbaar.
Herodes’ projecten werden gebouwd met behulp van duizenden Joden als dwangarbeiders die enorme blokken kalksteen verplaatsten. Veel van deze blokken wogen meer dan tien ton. Door zijn despotisch optreden, verachtten en vreesden de Joden Herodes. Zelfs de projecten die hij liet uitvoeren om hem bij het volk in de gunst te laten komen, veranderden niets aan zijn haat.
Herodes ging door met bouwen. Ter ere van Octavianus (Augustus Caesar) nam Herodes de oude havenstad Straton’s Tower, even ten zuiden van Haifa, in en doopte het om tot Caesarea. Hij liet er een diepzeehaven aanleggen, omringde de stad met een muur en bouwde er een amfitheater. Om de haven van voldoende water te voorzien, bouwde Herodes nog een enorm aquaduct.
Hoewel Herodes een verschrikkelijke tiran was, blijven zijn gebouwen en forten ook vandaag nog ontzagwekkende architectonische prestaties.
Bronnen: Poorten naar het Joods Erfgoed