“Toen de laatste quagga-merrie op 12 augustus 1883 in de dierentuin van Amsterdam stierf, realiseerde niemand zich dat zij de laatste in haar soort was.
De quagga, een ondersoort van de vlaktenzebra (Equus quagga), had een duidelijk afwijkend strepenpatroon met effen gekleurde achterhand. Hij had ook een achtergrondkleur die donkerder bruin was dan bij een typische zebra. De quagga zwierf ooit in grote kuddes door Zuid-Afrika voordat hij tot uitsterven werd bejaagd.
Aanbeveling
Nu, dankzij het Quagga Project in een particulier natuurreservaat ongeveer 90 kilometer ten noordoosten van Kaapstad, Zuid-Afrika, komt de quagga – of in ieder geval een zebra die erg op een quagga lijkt – weer tot leven.
In het midden van de jaren tachtig, na het bestuderen van DNA-bewijs genomen van de bewaarde vachten van quagga’s, veronderstelden wetenschappers dat de genetica van de quagga nog steeds aanwezig zou kunnen zijn in het DNA van vlaktezebra’s die rondzwerven in de buurt van de geografische oorsprong van de quagga in Zuid-Afrika.
Weten dat quagga’s en zebra’s genetisch identiek zijn, maar verschillende eigenschappen vertonen, was dus essentieel. (Bedenk hoeveel fysieke variatie er is tussen verschillende hondenrassen, maar ze zijn allemaal van dezelfde soort). Uit deze kudde zebra’s werden 19 dieren verzameld voor een fokprogramma, die nog sporen van quagga-eigenschappen vertoonden, namelijk minder strepen op de achterhand en een donkerder achtergrondkleur over de achterste helft van het lichaam.
De volgende 30 jaar werden de Zuid-Afrikaanse zebra’s selectief gefokt om de kleurkenmerken van de quagga te benadrukken en alleen de nakomelingen met quagga-eigenschappen werden in het fokprogramma gehouden. Met elke generatie verminderden de strepen in de achterhand en nam de intensiteit van de bruine achtergrondkleur toe. Dit bracht de quagga een stap dichter bij de realiteit, met één belangrijke uitzondering.
“Hoewel het Quagga Project dieren voortbrengt die steeds meer op quagga’s gaan lijken, zijn er wellicht genuanceerde gedragskenmerken of andere eigenschappen die niet van de uitgestorven soort kunnen worden teruggevonden. Daarom wordt deze herrezen ondersoort vaak de rau-quagga genoemd, naar een van de oorspronkelijke bedenkers van het project, Reinhold Rau.
“We kunnen het uiterlijk, op zijn minst, van de quagga terugkrijgen door een eenvoudig selectief kweekprogramma,” zegt Eric Harley, een geneticus en professor aan de Universiteit van Kaapstad die de leider is van het Quagga Project.
Tegen januari 2016 zijn er 100 dieren in het fokprogramma, met zes nakomelingen die de eigenschappen dragen om een rau-quagga genoemd te worden. Het doel, zegt Harley, is om 50 rau-quagga in een zichzelf in stand houdende kudde te hebben.
Advertentie