heic2017 – Photo Release
17 september 2020
Deze nieuwste foto van Jupiter, gemaakt door de NASA/ESA Hubble-ruimtetelescoop op 25 augustus 2020, is gemaakt toen de planeet 653 miljoen kilometer van de aarde stond. Het scherpe beeld van de Hubble geeft onderzoekers een bijgewerkt weerbericht over de turbulente atmosfeer van de monsterplaneet, waaronder een opmerkelijke nieuwe storm die opsteekt, en een neef van de Grote Rode Vlek die – opnieuw – van kleur verandert. Op de nieuwe foto is ook Jupiters ijzige maan Europa te zien.
Een uniek en opwindend detail van Hubble’s nieuwe momentopname verschijnt op mid-noordelijke breedtegraden als een heldere, witte, langgerekte storm die met 560 kilometer per uur beweegt. Deze ene pluim barstte uit op 18 augustus 2020 en sindsdien is er nog een opgedoken.
Hoewel het gebruikelijk is dat in dit gebied stormen opduiken, vaak meerdere tegelijk, lijkt deze specifieke verstoring meer structuur achter zich te hebben dan bij eerdere stormen is waargenomen. Achter de pluim bevinden zich kleine donkere klonters die tegen de wijzers van de klok in draaien, iets wat in het verleden ook niet is waargenomen. Onderzoekers speculeren dat dit het begin kan zijn van een langer durende vlek op het noordelijk halfrond, misschien om te wedijveren met de legendarische Grote Rode Vlek die het zuidelijk halfrond domineert.
Hubble laat zien dat de Grote Rode Vlek, die tegen de klok in op het zuidelijk halfrond van de planeet rolt, zich in de wolken ervoor ploegt en een cascade van witte en beige linten vormt. De Grote Rode Vlek heeft momenteel een uitzonderlijk rijke rode kleur, waarbij de kern en de buitenste band nog dieper rood lijken.
Onderzoekers zeggen dat de Grote Rode Vlek nu ongeveer 15 800 kilometer in doorsnee is, groot genoeg om de aarde te verzwelgen. De superstorm krimpt nog steeds, zoals blijkt uit telescopische waarnemingen die dateren uit 1930, maar het krimptempo lijkt te zijn vertraagd.
Onderzoekers merken op dat er nog een ander kenmerk is veranderd: de Ovale BA, door astronomen Rode Vlek Jr. genoemd, die op deze foto net onder de Grote Rode Vlek te zien is. De afgelopen jaren is de kleur van de rode vlek steeds verder vervaagd tot zijn oorspronkelijke witte kleur, nadat hij in 2006 nog rood was. Maar nu lijkt de kern van deze storm donkerder te worden tot een roodachtige tint. Dit zou erop kunnen wijzen dat Rode Vlek Jr. op weg is om weer een kleur te krijgen die meer lijkt op die van zijn neef.
Hubble’s beeld laat zien dat Jupiter zijn hoger gelegen witte wolken aan het opruimen is, vooral langs de evenaar van de planeet, die gehuld is in een oranjekleurige koolwaterstofsmog.
Jupiter’s ijzige maan Europa is te zien aan de linkerkant van de gasreus. Europa zou al een vloeibare oceaan onder zijn ijzige korst herbergen, waardoor deze maan een van de belangrijkste doelwitten is in de zoektocht naar bewoonbare werelden buiten de aarde. In 2013 werd bekend dat de Hubble-ruimtetelescoop waterdamp had ontdekt die uitbarstte van het ijskoude oppervlak van Europa, in een of meer gelokaliseerde pluimen nabij zijn zuidpool. ESA’s JUpiter ICy moons Explorer, een missie die in 2022 zal worden gelanceerd, heeft tot doel zowel Jupiter als drie van zijn grootste manen te verkennen: Ganymedes, Callisto en Europa.
Hubble heeft op 25 augustus 2020 ook een nieuwe multigolflengtewaarneming in ultraviolet/zichtbaar/nabij-infrarood licht van Jupiter vastgelegd, waardoor onderzoekers een geheel nieuw beeld van de reuzenplaneet krijgen. Hubble’s nabij-infrarode beeldvorming, gecombineerd met ultraviolette beelden, levert een unieke panchromatische blik op die inzicht biedt in de hoogte en de verdeling van de nevel en deeltjes van de planeet. Dit vormt een aanvulling op de zichtbaar-lichtbeelden van de Hubble-telescoop die de steeds veranderende wolkenpatronen laten zien.
Noten
Deze nieuwe Hubble-opnamen maken deel uit van de jaarlijkse kaarten van de hele planeet die zijn gemaakt in het kader van het Outer Planets Atmospheres Legacy-programma, ofwel OPAL. Dit programma biedt jaarlijks wereldwijde Hubble-beelden van de buitenplaneten om veranderingen in hun stormen, winden en wolken op te sporen.
Meer informatie
De Hubble-ruimtetelescoop is een project van internationale samenwerking tussen ESA en NASA.
Image credit: NASA, ESA, A. Simon (Goddard Space Flight Center), en M. H. Wong (University of California, Berkeley) en het OPAL-team.
Links
- beelden van Hubble
- HubbleSite release
- Hubble-beelden van Jupiter
- Link naar Space Scoop
contactpersonen
Bethany Downer
ESA/Hubble, voorlichter
Garching, Duitsland
Email: [email protected]