Dit artikel verscheen oorspronkelijk in Modern Farmer.
Laten we dit maar meteen uit de weg ruimen: Cow tipping, althans zoals in de volksmond wordt gedacht, bestaat niet. Dronken jongemannen sluipen niet regelmatig een koeienweide in om een koe die een staand dutje aan het doen is, met een harde schouder te raken en het arme dier om te kiepen.
Terwijl er in de geschiedenis van de wereld zeker een paar ongelukkige koeien door dronken idioten op hun zij zijn geduwd, durven wij met een gerust hart te stellen dat dit ongeveer even vaak gebeurt als wanneer de Chicago Cubs de World Series winnen.
Het bewijs tegen het kiepen van koeien is immens, en wordt zowel door boeren als door de wetten van de natuurkunde ondersteund (waarover later meer), maar het eenvoudigste stukje bewijs dat we kunnen aanwijzen is: YouTube.
YouTube, het grootste clearinghouse van menselijke domheid dat de wereld ooit heeft gekend – waar je urenlang kunt kijken naar kinderen die de kaneeluitdaging aangaan, tieners die van daken op trampolines springen, of de explosieve resultaten van vuurwerk dat binnenshuis wordt afgestoken – slaagt er niet in ook maar één echte koeiendump-video te laten zien. (De enige uitzondering is een Russische dashcam-video, waarop te zien is hoe een vrachtwagen vol vee kantelt en de koeien zichzelf van zich afschudden en weglopen).
En toch, vraag een zaal vol niet-boeren over het kiepen van koeien en je zult nog genoeg gelovigen vinden. Ondanks talloze artikelen die het idee ontkrachten, blijft koeiendiefstal, net als graancirkels, bestaan als een vreemde plattelandslegende. Het verschil is dat er tenminste fotografisch bewijs is voor graancirkels.
Waarom blijft de mythe van het koe-kieperen dan toch bestaan?
Een deel hiervan is natuurlijk dat het dichtste dat veel mensen bij een koe komen, het zien van een Holstein langs de snelweg is. Bij een snelheid van 65 km per uur is het mogelijk je een volgzaam rund voor te stellen dat gemakkelijk omver wordt gereden door een student met een black-out. Als je een koe te voet nadert, besef je al snel hoe moeilijk het is om haar om te gooien. Een melkkoe van 1.400 pond is een breed, vierkant gebouwd dier – er is een reden waarom het bijvoeglijk naamwoord “beefy” bestaat. Je hebt meer geluk als je een Camry probeert om te kiepen dan een koe.
Nate Wilson, 66 jaar, groeide op tussen de koeien, begon in 1970 met het melken van koeien en ging onlangs met pensioen na de verkoop van zijn melkveebedrijf in Sinclairville, N.Y. “Ik denk dat ik wel het een en ander weet over vee,” zegt hij. En voor hem is het hele idee van het kantelen van koeien, om het beleefd uit te drukken, bull crap. “Er zijn meer koeien gekanteld in de verbeelding van mensen,” zegt Wilson, “dan in de echte wereld.”
Wilson wijst op verschillende factoren. Ten eerste slapen koeien niet rechtop, dat doen paarden. Koeien brengen een groot deel van de tijd op hun buik door met het verteren van voedsel, en liggen ook op hun buik te slapen. Ten tweede zijn koeien van nature waakzame dieren. Als je een groep koeien in de wei ziet liggen, zul je zien dat er geen twee dezelfde kant op wijzen. Dat is een deel van hun instinct om de kudde te beschermen tegen de vele roofdieren waar koeien ooit mee te maken hadden. Rundvlees, zo grapt Wilson, is al het avondeten zolang er vee bestaat. Als gevolg daarvan hebben ze “ongelooflijk goed ontwikkelde reuk- en gehoorzintuigen.”
Wilson zegt dat zelfs na jaren nauw met zijn vee te hebben samengewerkt, het ’s nachts angstig bleef als hij naderbij kwam. “Een groep vreemden die op hen afkomt?” zegt hij lachend. “Ik denk niet dat dat mogelijk zal zijn.” In zijn vele decennia van melkveehouderij, zegt Wilson dat hij nog nooit heeft gehoord van het kantelen van koeien op zijn eigen velden of op de velden van een collega-melkveehouders.
Maar stel dat onze hypothetische koeiendieven het geluk hebben ’s nachts dicht bij een koe te komen. Dan is er nog de kwestie van de brute kracht die nodig is om de koe omver te krijgen. In 2005 berekenden studente Tracy Boechler en doctor in de dierkunde Margo Lillie van de University of British Columbia het aantal koeien dat kantelt. Hun bevindingen? Het is onmogelijk dat één persoon een koe kan kantelen. Twee mensen? Misschien, maar niet in de echte wereld.
“Met z’n tweeën zou het in theorie kunnen,” zegt Lillie. “Maar het zal niet gemakkelijk zijn, en zodra de koe reageert door zich schrap te zetten of tegen je aan te leunen – wat ze zal doen – zal het nog moeilijker worden.” Koeien staan immers op vier poten en zullen snel hun gewicht verplaatsen naar een bredere, stabielere houding als ze ertegenaan worden geduwd. En de berekeningen van Lillie en Boechler zijn gebaseerd op een koe die niet beweegt en in evenwicht is, waarbij langzame, gestage krachten kunnen worden uitgeoefend zonder dat de koe wordt geduwd – een optimale (en onrealistische) toestand voor het kantelen van koeien. Pak je middelbare schoolboek er maar eens bij en zoek de tweede wet van Newton op: Kracht is gelijk aan massa maal versnelling. Een koe heeft veel massa, en je zult die massa vrij snel willen verplaatsen, voordat de koe kan reageren. Wat betekent dat je veel meer kracht moet genereren. Volgens haar berekeningen, zijn daar minstens vijf, en waarschijnlijk meer dan zes duwers voor nodig. “Het maakt het fysisch gezien gewoon onmogelijk,” zegt Lillie.
Het artikel, waarin het kantelen van koeien in een kwaad daglicht wordt gesteld, trok online nogal wat aandacht. “Ik kon niet geloven hoeveel mensen er op één artikel reageerden,” zegt ze, met de vermoeidheid van een doctor in de zoölogie die nu regelmatig telefoontjes krijgt over het koe-kieperen. “Iemand, ik geloof dat hij in Texas was, zei dat je het kunt doen als je een aanloop neemt naar de koe en iemand aan de andere kant van de koe krijgt,” in feite het vermogen van de koe wegneemt om zich schrap te zetten. “Dus dat is valsspelen, maar dat is een manier om het te doen,” zegt Lillie. “Natuurlijk moet de man aan de andere kant van de koe heel snel bewegen om uit de weg te gaan, wat stom is om te doen. Maar het hele ding is gewoon stom om te doen vanaf het begin.”
Opgenomen uit Popular Mechanics, gebruikmakend van het werk van Margo Lillie en Tracy Boecher.
Dus, hier is onze werktheorie over de hardnekkigheid van de mythe van het koe kantelen: Ten eerste, het idee zelf is grappig. Sabina Magliocco, professor in de antropologie en folklore aan de California State University, Northridge, wijst erop dat een goede mythe of legende hetzelfde element heeft als een goede grap. “Het gaat om ‘symbolische omkering’,” zegt ze. “Je zet de wereld – of in dit geval een koe – op zijn kant.” Een slapende koe die wordt omgestoten heeft iets Jackass-achtigs, de brutaliteit van iets groots en schijnbaar onbeweeglijks dat plotseling met de kont over de theeketel gaat.
Ten tweede, vanaf het midden van de jaren tachtig werd het omvallen van koeien een soort popcultuurfenomeen. Twee vleeskoppen brengen een dronken avond door met koe-kantelen in de klassieker Heathers. Beavis en Butthead gingen tevergeefs koedooien. Chris Farley eindigt met een gezicht vol koeientaart na een mislukte koeientipp-expeditie met Rob Lowe in Tommy Boy. Melkveehouder Nate Wilson zegt dat hij tot eind jaren zeventig of begin jaren tachtig nog nooit van koeiendiefstal had gehoord en vraagt zich af of de beruchte scène in Animal House, waarin een paard het kantoor van de decaan wordt binnengesmokkeld, er iets mee te maken had. “Misschien heeft dat de wielen aan het rollen gebracht,” mijmert hij. Dat koe kantelen inspeelt op bepaalde vooroordelen over de schamele entertainmentmogelijkheden van mensen op het platteland, kan ook geen kwaad.
Ten derde is koeienduiven in wezen een modderigere, dronkelapere en gevaarlijkere versie van de watersnipjacht. Je neemt een kind dat nat is achter zijn oren mee het veld in, geeft hem een paar biertjes en zegt dat hij Bessie moet gaan zoeken en een flinke schop moet geven. Ondertussen luister jij naar iemand die uitglijdt en glijdt in een donker modderig veld.
“Ik denk dat er waarschijnlijk net zoveel koeientipp-expedities worden georganiseerd in verschillende gelagkamers als snipjachten,” zegt Wilson. “Een of andere arme onschuldige is geilzoggeld om mee te gaan op een koeientipp-expeditie, daar ben ik zeker van.”
Met andere woorden, zolang er drank, goedgelovigheid en een weiland in de buurt zijn, zal het koedumpen voortleven. Gelukkig voor de koeien is de kans klein dat ze ooit echt op hun zij terechtkomen.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in Modern Farmer. Het tijdschrift is in april van start gegaan en het tweede nummer verschijnt op 10 september.