Soms is sorry zeggen iets dat je snel moet doen, omdat je bijvoorbeeld per ongeluk tegen iemand bent aangelopen. In het Italiaans, afhankelijk van hoe je het zegt, moet je misschien een snelle beslissing nemen: Hoe goed ken ik deze persoon, en hoe formeel moet ik zijn?
De bekende vorm is scusami (excuseer me), of gewoon scusa. Grammaticaal gesproken gebruiken we de gebiedende vorm van scusare (excuseren). Als je naar de vervoeging van scusare kijkt, zul je zien dat het vervoegd wordt zoals andere werkwoorden die eindigen op -are (wordt binnenkort uitgelegd door Daniela in haar populaire grammatica lessenserie!). Je zult ook zien dat het gemakkelijk is om dingen door elkaar te halen.
Het leren van vervoegingen kan ontmoedigend zijn, maar het is de moeite waard om de imperatieven van scusare te leren, want het is een werkwoord dat je in veel situaties nodig zult hebben. Nu je toch bezig bent, zou je hetzelfde kunnen doen met perdonare (vergeven), dat op dezelfde manier vervoegt, en een vergelijkbare betekenis kan hebben, zoals in de volgende situatie waarin Marika doet alsof ze afgeleid is.
Perdonami, scusami tanto, ma ero sovrappensiero.
Vergeef me, het spijt me echt, maar ik was in gedachten verzonken.
Caption 25, Marika e Daniela – Il verbo chiedere
Play Caption
Het kan handig zijn om te onthouden dat in de bekende vorm de mi (ik) aan het eind van het werkwoord wordt geplakt: scusami, perdonami (en in de bekende tweede persoon meervoud: scusatemi, perdonatemi). Maar als je de beleefdheidsvorm gebruikt, moet je de mi vooraan zetten, zodat er twee woorden ontstaan: mi scusi, mi perdoni.
Signora mi scusi, Lei è parente della vittima?
Madam, excuseert u mij, bent u familie van het slachtoffer?
Caption 12, Il Commissario Manara – S1EP1 – Un delitto perfetto
Play Caption
Attenzione! Als je een vriend vraagt om je te vergeven, is de vraag: mi perdoni? Als je in plaats daarvan “vergeef me” tegen een vreemde zegt, is het mi perdoni (en is het geen vraag, maar een bevel). Het heeft allemaal te maken met verbuiging en context.
Sono in ritardo, mi perdoni?
Ik ben te laat. Wil je me vergeven?
Mi perdoni, non ho sentito il Suo nome.
Vergeef me, ik heb je naam niet gehoord.
In veel gevallen kun je het algemene chiedo scusa gebruiken (ik vraag om vergiffenis, ik vraag om vergeving). Op deze manier hoef je je geen zorgen te maken over ingewikkelde vervoegingen!
Op de Italiaanse TV worden interviews afgenomen met de beleefdheidsvorm, maar in dit geval kent de intervistatore (interviewer) de intervistato (ondervraagde) Tiziano Terzani heel goed, en wil hij graag een uitzondering maken.
Chiedo scusa ai telespettatori se userò il “tu” con lui.
Ik vraag het televisiepubliek om vergiffenis als ik bij hem de “tu”-vorm gebruik.
Captions 24-25, Tiziano Terzani – Cartabianca
Play Caption
Een andere manier om te zeggen dat het je spijt is mi dispiace (het spijt me), vaak afgekort tot mi spiace (het spijt me), wat iets zwaarder weegt dan “excuseer me” en niet per se inhoudt dat de andere persoon je vergeeft.
Mi spiace, ma qualcuno doveva pur dirvelo. Questa è la realtà.
Het spijt me, maar iemand moest het tegen je zeggen. Dit is de realiteit.
Captions 74-75, Concorso internazionale di cortometraggio – A corto di idee
Play Caption
Mi dispiace wordt ook gebruikt als het helemaal niet gaat om het vragen van vergiffenis, zoals wanneer we horen over een disgrazia (tegenspoed, verschrikkelijk verlies). In het volgende voorbeeld gebruikt de vader lasciare (weggaan) om aan te geven dat zijn dochter is overleden. Let op de meervoudsuitgang van het deelwoord (normaal lasciato) dat overeenkomt met ci (wij).