Let op de duidelijkheid: een gier is geen buizerd

De blog van vandaag gaat over de kalkoengier, een van de meest geziene vogels hier in het zuidoosten. Maar voordat we het gaan hebben over de kenmerken, wil ik het eerst hebben over de semantiek van de termen gier en buizerd, want die kan behoorlijk verwarrend zijn.

Voordat ik dit onderwerp onderzocht, dacht ik bij het woord “buizerd” aan de grote vogels die bekend staan om het eten van aas en het voorspellen van onheil. Eerste les in semantiek hier: deze zwermen worden een comité, een ketel of (mijn favoriet) een wake genoemd, en ze cirkelen meestal boven een onfortuinlijk schepsel dat te dicht bij de weg is afgedwaald.

Hoe dan ook, het Latijnse woord voor buizerd is buteo, en dat is het geslacht (geslacht is de taxonomische categorie boven soort en onder familie) waar haviken onder vallen. Deze vogels die boven een karkas op de weg zweven zijn eigenlijk gieren en hebben geen enkele reden om buizerds te worden genoemd, behalve een vergissing die eeuwen geleden is gemaakt en op de een of andere manier is blijven hangen.

Waarom denken we dan aan gieren als we het woord buizerd horen?

Vóór de kolonisatie van Amerika werd de term buizerd gebruikt voor alle vogels van het geslacht buteo, met andere woorden, alle roofvogels met brede vleugels, scherpe snavels en dodelijke klauwen die werden gebruikt voor de jacht op kleine dieren. De term gier werd gebruikt voor vogels met naakte koppen en nekken die hun maaltijd bij elkaar scharrelen.

Toen Amerika gekoloniseerd werd, merkten Engelstaligen op dat, zoals Jan Freeman schreef in een artikel dat ik vond (met behulp van NCLive) voor de Boston Globe, “de gieren van Noord-Amerika, net als de buizerds van Engeland, van die luie cirkels in de lucht maken; dicht genoeg, ongetwijfeld, voor kolonisten die tenslotte de bomen en vogels iets moesten noemen terwijl zij verder gingen met overleven.” (1)

homer

Dus “dicht genoeg” is de reden waarom we ons gieren voorstellen als we het woord “buizerd” horen, terwijl we eigenlijk zouden moeten denken aan een van de vele haviken die worden geclassificeerd onder het geslacht “buteo”. Peterson’s gids voor haviken heeft een gelijkaardig standpunt over het onderwerp: “De verkeerde benaming “buizerd” werd aan de gieren gegeven door vroege kolonisten, die dachten dat deze vogels verwant waren aan de Europese buteo met deze naam. Helaas is de naam nog steeds in algemeen gebruik.” (2)

havikshoen

Nu, onder de gieren van de wereld; hebben we Oude Wereld Gieren en Nieuwe Wereld Gieren. Hoewel deze vogels erg op elkaar lijken, zijn ze niet nauw verwant. Zij zijn het resultaat van convergente evolutie, een proces dat er in de loop van de tijd toe leidt dat twee soorten zich in twee verschillende omgevingen op dezelfde manier ontwikkelen en aanpassen. (3) Zo stammen de Nieuwe Wereld Gieren af van een ooievaar die in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika leefde, en de Oude Wereld Gieren stammen af van een roofvogel die in Afrika, Europa en Azië leefde en zij verwierven beide soortgelijke kenmerken zoals de naakte kop (die helpt om de kop van de vogel vrij te houden van schadelijke bacteriën), het vermogen om bedorven vlees te verteren (dankzij extreem sterk maagzuur), en sterke nekken en snavels (om in karkassen te scheuren). (4)

463px-Eastern_Turkey_Vulture_(Canada)
Turkey Vulture. Foto door Peter K Burian – Eigen werk, CC BY-SA 4.0

Zekere verschillen tussen de twee laten ons zien dat ze zijn geëvolueerd uit verschillende voorouders. Gieren uit de Nieuwe Wereld hebben zwakkere poten; net als ooievaars hebben deze gieren poten die gemaakt zijn om te lopen, in tegenstelling tot de sterkere poten van de Gieren uit de Oude Wereld, die gemaakt zijn om een levende prooi te vangen. Een ander verschil tussen de twee is de manier waarop Nieuwe Wereld Gieren hun reukzin gebruiken om aas te vinden, terwijl een Oude Wereld Gier zijn zicht gebruikt. Nieuwe Wereld Gieren hebben ook geen stembus en, nog een verschil, misschien wel het meest intrigerende van allemaal; Nieuwe Wereld Gieren vertonen het (lichtelijk walgelijke, maar ook behoorlijk coole) gedrag van urohidrosis, de handeling van het poepen op hun poten als een manier om af te koelen. De uitwerpselen zijn een combinatie van urine en ontlasting en wanneer de vloeistoffen verdampen, daalt de temperatuur van de poten van de vogels aanzienlijk. Dit gedrag is typisch voor ooievaars en voor enkele soorten gieren uit de Nieuwe Wereld. (5)

ew!

Ondanks dat dit gedrag je misschien een beetje misselijk maakt, is het eigenlijk heel nuttig voor het milieu. Het zuur in de uitwerpselen van de gieren is zo sterk dat het alle bacteriën doodt die op de grond achterblijven en die afkomstig zijn van de karkassen waar de gieren zich mee voedden. Gieren krijgen een slechte naam omdat ze alleen maar dode dingen eten (ze staan bekend als obligate aaseters omdat hun dieet bijna uitsluitend uit aas bestaat), maar de waarheid is dat als we geen gieren hadden om de boel op te ruimen, we een ernstig probleem zouden hebben met de verspreiding van bacteriën van dode dieren. In India is er bijvoorbeeld een sterke toename van de verspreiding van hondsdolheid als gevolg van een recente en verwoestende afname van de gierenpopulaties. De afname werd veroorzaakt door de introductie in 1993 van een geneesmiddel dat boeren gebruikten om gewond of ziek vee te behandelen. Diclofenac is een ontstekingsremmend geneesmiddel en wanneer het door gieren wordt geconsumeerd, is het bijna onmiddellijk dodelijk. Doordat er geen gieren meer waren om de dieren op te ruimen, kon de populatie wilde honden gedijen op de toegenomen hoeveelheid aas. Aangezien honden de voornaamste dragers van hondsdolheid zijn, verspreidde de ziekte zich sneller dan ooit onder de menselijke bevolking. Het gebruik van dit middel op vee is sindsdien verboden, maar wetenschappers vragen zich af of de schade al niet is aangericht. (6)

Nu we dus van deze reusachtige vogels hebben leren houden, kunnen we overgaan tot identificatie.

Van de drie soorten gieren die in Noord-Amerika leven, de Kalkoengier, de Zwarte Gier en de Californische Condor, zijn er slechts twee die we hier in North Carolina zien; de Kalkoengier en de Zwarte Gier. De kalkoengier is zo genoemd vanwege zijn gelijkenis met een kalkoen door zijn rode en naakte kop. De Zwarte Gier is volledig zwart met slechts een witte vlek aan de onderkant van zijn vleugeltippen. Er zijn meer kalkoengieren in de Verenigde Staten dan zwarte gieren, maar het is nog steeds heel gewoon om beide soorten te zien in West-North Carolina. Ze zijn allebei zeer sociaal, delen voedsel met verwanten en zorgen voor hun jongen lang nadat ze uitgevlogen zijn. Als u een troep kalkoengieren ziet, is de kans groot dat er ook zwarte gieren in de buurt zijn, want zij volgen de kalkoengieren naar een voedselbron, omdat hun reukzin niet zo goed is als die van de kalkoengieren.

turkoen-gier-1107362_960_720
Kalkoengier. Let op de tweekleurige kleur van de vleugels en hoe ver de staart doorloopt voorbij de poten.

Turkse Gieren zijn groter dan Zwarte Gieren, en ze hebben een felrode kop. Als je in onze streek een grote, reusachtige vogel boven je ziet zweven, is het hoogstwaarschijnlijk een kalkoengier, dus let op herkenningskenmerken zoals het vluchtpatroon en de grootte, kleur en vorm van de vleugels. De vleugels van een kalkoengier zijn in tweeën gedeeld door donkere patagiale (schouder) veren en lichtere slepende veren. Zijn staart en vleugels zijn ook langer en smaller dan die van de monniksgier. Soms is het moeilijk om de helderrode kop te zien, dus de kleur en de lengte en breedte van de vleugels zijn uw beste gok.

Amerika_Black_Vulture-Turkey_Vulture-silhouettes
Turkey Vulture VS Black Vulture

Now, we hebben zeearenden in West-North Carolina, dus om er zeker van te zijn dat je geen zeearend ziet, is het handig om te weten dat de zeearend veel groter is dan de kalkoengier. Zeearenden hebben ook “vingertoppen” vergelijkbaar met de gieren, maar een Zeearend zal niet zo’n grote kromming in hun schouders hebben. Ook zal een Zeearend een zeer soepele vlucht hebben in vergelijking met de Kalkoengier, die, wanneer hij vliegt, de neiging heeft om scherp heen en weer te wankelen op zijn vleugels. (7)

Baldearend
Baldearend. Foto door Ryan MacFarland

Happy birding! Ik hoop dat deze blog je helpt om gieren van arenden te onderscheiden, soms is het best lastig maar, zoals met alles, hoe meer je oefent, hoe makkelijker het wordt. Voor wat inspiratie kijk eens naar wat boeken uit onze vogel collectie. Volg deze link om All Things Reconsidered te reserveren, een memoires van Roger Tory Peterson, een van ’s werelds beroemdste vogelaars. Peterson reisde de wereld rond om vogels te observeren en beleefde onderweg vele avonturen. Toen hij 80 was kapseisde een boot waarin hij zat, waardoor hij in het ijskoude water voor de kust van Maine terecht kwam. Of bekijk een van onze vele andere boeken vol met tips en trucs over vogels kijken. Volg deze links naar een aantal in onze catalogus om ze in de wacht te zetten: Vogels kijken voor beginners, Audobon North American Birdfeeder Guide, Pete Dunne on Bird Watching: The How-to, Where-to, and When-to of Attracting, Finding, Identifying and Enjoying Birds.

Bronnen:

  1. Freeman, J. (1998, 26 apr). Huishoudelijke woorden, buizerds op afstand. Boston GlobeOpgehaald van https://login.proxy066.nclive.org/login?url=https://search.proquest.com/docview/405223000?accountid=10928
  2. p. 15 Peterson Field Guide to Hawks William S. Clark/ Brian K. Wheeler
  3. Vultures groot nut voor mens, milieu. (2017, 23 feb). Springfield News Leader Opgehaald van https://login.proxy066.nclive.org/login?url=https://search.proquest.com/docview/1870846764?accountid=10928

  4. Campbell MO (2014) A Fascinating Example for Convergent Evolution: Bedreigde gieren. J Biodivers Endanger Species 2:132. doi: 10.4172/2332-2543.1000132
  5. Biswaranjan P, Sushil Kumar D (2016) Diclofenac Induced Vulture Deaths in Odisha, India: Tijd om te debatteren of te behouden? Pharm Anal Acta 7:507. doi:10.4172/2153-2435.1000507
  6. https://www.allaboutbirds.org/guide/Turkey_Vulture/id

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *