Leukemie – Acute Myeloïde – AML: Behandelingsmogelijkheden

Op DEZE PAGINA: U komt meer te weten over de verschillende behandelingen die artsen gebruiken voor volwassenen met AML. Gebruik het menu om andere pagina’s te bekijken.

Dit gedeelte vertelt u welke behandelingen de standaardbehandeling zijn voor dit type leukemie. “Standaardbehandeling’ betekent de beste behandeling die bekend is. Bij het maken van beslissingen over de behandeling worden patiënten aangemoedigd om klinische proeven als een optie te overwegen. Een klinische studie is een onderzoek dat een nieuwe benadering van de behandeling test. Artsen willen te weten komen of de nieuwe behandeling veilig, effectief en mogelijk beter is dan de standaardbehandeling. Klinische proeven kunnen een nieuw geneesmiddel, een nieuwe combinatie van standaardbehandelingen, of nieuwe doses van standaardmedicijnen of andere behandelingen testen. Uw arts kan u helpen al uw behandelingsmogelijkheden te overwegen. Zie voor meer informatie over klinische trials de gedeelten Over klinische trials en Recentste onderzoek.

Behandeloverzicht

In de kankerzorg werken verschillende soorten artsen vaak samen om het totale behandelplan van een patiënt op te stellen waarin verschillende soorten behandelingen worden gecombineerd. Dit wordt een multidisciplinair team genoemd. Kankerzorgteams omvatten een verscheidenheid aan andere gezondheidswerkers, zoals arts-assistenten, oncologieverpleegkundigen, maatschappelijk werkers, apothekers, counselors, diëtisten en anderen.

De meest voorkomende behandelingsopties voor AML worden hieronder beschreven. Behandelingsopties en aanbevelingen zijn afhankelijk van verschillende factoren, waaronder het subtype, de morfologie en de cytogenetica van AML (zie Subtypen), mogelijke bijwerkingen, en de voorkeuren en algemene gezondheid van de patiënt. Uw zorgplan kan ook de behandeling van symptomen en bijwerkingen omvatten, een belangrijk onderdeel van de kankerzorg.

De meest succesvolle behandeling voor AML hangt af van de resultaten van de eerste behandeling, dus het is belangrijk voor patiënten om hun eerste behandelingen te ondergaan in een centrum dat ervaring heeft met de behandeling van AML.

Neem de tijd om al uw behandelingsmogelijkheden te leren kennen en stel zeker vragen over dingen die onduidelijk zijn. Praat met uw arts over de doelen van elke behandeling en wat u kunt verwachten terwijl u de behandeling krijgt. Meer informatie over het nemen van beslissingen over de behandeling.

Intensieve chemotherapie

Chemotherapie is het gebruik van geneesmiddelen om kankercellen te vernietigen, meestal door een einde te maken aan het vermogen van de kankercellen om te groeien en zich te delen. De medicijnen komen in de bloedbaan terecht en bereiken kankercellen in het hele lichaam. Chemotherapie wordt gegeven door een medisch oncoloog, een arts die gespecialiseerd is in de behandeling van kanker met medicijnen. Of het wordt gegeven door een hematoloog, een arts die gespecialiseerd is in de behandeling van bloedstoornissen.

Chemotherapie is de belangrijkste behandeling voor AML. Systemische chemotherapie wordt via de bloedbaan toegediend om kankercellen in het hele lichaam te bereiken. Gangbare manieren om chemotherapie toe te dienen zijn:

• Een intraveneuze (IV) buis die met behulp van een naald in een ader wordt geplaatst. Wanneer chemotherapie via een infuus wordt toegediend, kan dit in een grotere ader of een kleinere ader, bijvoorbeeld in de arm, gebeuren. Wanneer de chemotherapie in een grotere ader wordt toegediend, kan het nodig zijn een centrale veneuze katheter of poort in het lichaam te plaatsen.

• Een injectie in het hersenvocht

• In een pil of capsule die wordt doorgeslikt (oraal)

• Een injectie onder de huid, een zogeheten onderhuidse injectie

Een chemotherapieregime, of schema, bestaat meestal uit een bepaald aantal cycli die in een bepaalde periode worden toegediend. Een patiënt kan één geneesmiddel tegelijk krijgen of combinaties van verschillende geneesmiddelen die op hetzelfde moment worden toegediend. Voor de behandeling van AML worden verschillende geneesmiddelen gebruikt, die hieronder worden besproken.

Lees meer over de basisbeginselen van chemotherapie en de voorbereiding op de behandeling. De medicijnen die worden gebruikt om kanker te behandelen, worden voortdurend geëvalueerd. Een gesprek met uw arts is vaak de beste manier om meer te weten te komen over de medicijnen die u voorgeschreven krijgt, het doel ervan en de mogelijke bijwerkingen of wisselwerkingen met andere medicijnen. Kom meer te weten over uw voorschriften met behulp van doorzoekbare medicijndatabanken.

Chemotherapie per fase

Chemotherapie voor AML kan worden verdeeld in 3 fasen: inductie, post-remissie, en consolidatie.

• Inductietherapie. Dit is de eerste behandelingsperiode na het stellen van de diagnose. Het doel van inductietherapie is een complete remissie (CR). Een persoon heeft een CR wanneer:

  • Het bloedbeeld is weer normaal

  • Eleukemie kan bij microscopisch onderzoek in een beenmergmonster niet meer worden gevonden

  • Er zijn geen tekenen en symptomen van AML meer

  De combinatie van cytarabine (Cytosar-U) die gedurende 4 tot 7 dagen wordt toegediend en een anthracycline zoals daunorubicine (Cerubidine) of idarubicine (Idamycine), dat gedurende 3 dagen wordt toegediend, wordt het vaakst gebruikt. Patiënten kunnen ook hydoxyureum (Droxia, Hydrea) toegediend krijgen om het aantal witte bloedcellen te helpen verlagen. Naast het doden van leukemiecellen, beschadigen deze medicijnen ook gezonde cellen, waardoor het risico op infectie en bloedingen toeneemt (zie hieronder). De meeste patiënten zullen tijdens de inductietherapie 3 tot 5 weken in het ziekenhuis moeten blijven voordat hun bloedbeeld weer normaal is. Soms zijn 2 therapierondes nodig om een CR te bereiken. Ongeveer 75% van de jongere volwassenen met AML en ongeveer 50% van de patiënten ouder dan 60 jaar bereiken een CR na behandeling.

  Sommige oudere volwassenen zijn niet in staat inductietherapie met de standaardmedicijnen te ondergaan. De geneesmiddelen decitabine (Dacogen), azacitidine (Vidaza) en lage dosis cytarabine kunnen in plaats daarvan worden gebruikt. Een klinische proef is ook een optie.

• Post-remissie therapie. Na inductietherapie worden verschillende geneesmiddelen gebruikt om AML-cellen te vernietigen die zijn achtergebleven maar niet met medische tests kunnen worden opgespoord. AML zal vrijwel zeker terugkeren als na een CR geen verdere behandeling wordt gegeven. Voor sommige patiënten wordt beenmerg-/stamceltransplantatie (zie hieronder) aanbevolen als onderdeel van de post-remissietherapie.

• Consolidatietherapie. Voor consolidatietherapie kan chemotherapie of stamceltransplantatie worden gebruikt.

  • Jongere volwassenen in remissie krijgen gewoonlijk 2 tot 4 ronden cytarabine met hoge of middelhoge doses of andere intensieve chemotherapie met maandelijkse tussenpozen. Voor oudere patiënten worden verschillende schema’s gebruikt. Hoewel de chemotherapie meestal in het ziekenhuis wordt gegeven, kan het grootste deel van de hersteltijd thuis worden doorgebracht.

  • Een beenmerg/stamceltransplantatie wordt vaak aanbevolen als consolidatietherapie voor jongere patiënten bij wie cytogenetische of moleculaire studies een slechtere prognose voorspellen met alleen chemotherapie.

• Stamceltransplantatie/ beenmergtransplantatie. Een stamceltransplantatie is een medische procedure waarbij beenmerg dat leukemie bevat, wordt vernietigd en vervolgens wordt vervangen door zeer gespecialiseerde cellen, hematopoiëtische stamcellen genoemd, die zich tot gezond beenmerg ontwikkelen. Hematopoietische stamcellen zijn bloedvormende cellen die zowel in de bloedbaan als in het beenmerg voorkomen. Tegenwoordig wordt deze procedure vaker stamceltransplantatie genoemd dan beenmergtransplantatie, omdat het meestal de stamcellen in het bloed zijn die worden getransplanteerd en niet het eigenlijke beenmergweefsel.

  Voordat artsen transplantatie aanbevelen, zullen zij met de patiënt over de risico’s van deze behandeling spreken en verschillende andere factoren in overweging nemen, zoals het soort leukemie, de resultaten van eventuele eerdere behandelingen, en de leeftijd en algemene gezondheid van de patiënt.

  Er zijn 2 soorten stamceltransplantatie, afhankelijk van de bron van de vervangende bloedstamcellen: allogeen (ALLO) en autoloog (AUTO). ALLO maakt gebruik van gedoneerde stamcellen, terwijl AUTO gebruik maakt van de eigen stamcellen van de patiënt. ALLO-transplantaties worden over het algemeen gebruikt voor AML.

  Het doel is alle kankercellen in het merg, bloed en andere delen van het lichaam te vernietigen met behulp van hoge doses chemotherapie en/of bestralingstherapie en vervolgens vervangende bloedstamcellen toe te staan gezond beenmerg te vormen.

  De bijwerkingen zijn afhankelijk van het type transplantatie, uw algemene gezondheidstoestand en andere factoren. Lees meer over de basisprincipes van stamcel- en beenmergtransplantatie.

Bijwerkingen van chemotherapie

Chemotherapie voor AML valt snel delende cellen aan, ook die in gezonde weefsels, zoals het haar, de bekleding van de mond, de darmen en het beenmerg. Mensen met AML die chemotherapie krijgen, kunnen hun haar verliezen, mondzweertjes krijgen of misselijk worden en overgeven. Het haar zal na de behandeling weer aangroeien, en er zijn effectieve medicijnen om misselijkheid en braken te voorkomen en onder controle te houden. De bijwerkingen van chemotherapie kunnen verschillen, afhankelijk van de gebruikte medicijnen. Patiënten worden aangemoedigd om met hun arts te praten over de bijwerkingen op korte en lange termijn voordat de behandeling begint.

Omwille van het effect op gezonde bloedcellen in het beenmerg, zal chemotherapie voor AML het vermogen van het lichaam om infecties te bestrijden voor een korte tijd verminderen, en verhoogde blauwe plekken, bloedingen en vermoeidheid kunnen gebruikelijk zijn. Mensen met AML krijgen vaak antibiotica om infecties te voorkomen en te behandelen en zullen gedurende de chemotherapie transfusies van rode bloedcellen en bloedplaatjes nodig hebben. Chemotherapie kan ook invloed hebben op de vruchtbaarheid van de patiënt, of het vermogen om in de toekomst een kind te krijgen. Patiënten die zich hierover zorgen maken, worden aangemoedigd om met een vruchtbaarheidsspecialist te praten voordat de behandeling begint.

Gerichte therapie

Gerichte therapie is een behandeling die zich richt op de specifieke genen, eiwitten of het weefselmilieu van de leukemie dat bijdraagt tot de groei en het overleven van de leukemie. Dit type behandeling blokkeert de groei en verspreiding van leukemiecellen en beperkt tegelijkertijd de schade aan gezonde cellen.
Nieuwe studies tonen aan dat niet alle kankers dezelfde doelwitten hebben. Om de meest effectieve behandeling te vinden, kan uw arts tests uitvoeren om de genen, eiwitten en andere factoren in uw tumor te identificeren. Dit helpt artsen elke patiënt beter af te stemmen op de meest effectieve behandeling, indien mogelijk. Bovendien vinden er nu veel onderzoeken plaats om meer te weten te komen over specifieke moleculaire doelwitten en nieuwe behandelingen die daarop gericht zijn. Meer informatie over de basisprincipes van gerichte behandelingen.

De volgende gerichte behandelingen kunnen voor AML worden gebruikt, afhankelijk van de genmutaties die in de leukemiecellen worden aangetroffen:

• Enasidenib (IDHIFA) voor mensen die recidief of refractaire AML met een IDH2-mutatie hebben.

• Gilteritinib (Xospata) voor mensen met recidiverende of refractaire AML met een FLT3-genmutatie.

• Ivosidenib (Tibsovo) voor mensen met recidiverende of refractaire AML met een IDH1-genmutatie.

• Midostaurine (Rydapt) voor mensen met AML met een FLT3-genmutatie. Ongeveer 25% tot 30% van de mensen met AML heeft AML met een FLT3-genmutatie.

Praat met uw arts over mogelijke bijwerkingen van een specifiek geneesmiddel en hoe daarmee kan worden omgegaan

Behandeling van acute promyelocytische leukemie (APL)

De behandeling van het APL-subtype van AML is heel anders. Dit subtype is zeer gevoelig voor de effecten van all-trans retinoïnezuur (ATRA). ATRA is een geneesmiddel dat lijkt op vitamine A en dat via de mond wordt toegediend. Bij mensen met het APL-subtype die een combinatie van ATRA en arsenicumtrioxide (Trisenox) krijgen, is de kans op een CR zeer groot. Minder vaak kunnen ook chemotherapieregimes (zie hierboven) met idarubicine, daunorubicine, of cytarabine worden gebruikt. Arseentrioxide kan worden gebruikt tijdens inductietherapie alleen of in combinatie met ATRA tijdens post-remissietherapie of als APL na behandeling terugkomt.

Milde tot ernstige bloedingen zijn een veel voorkomend symptoom van APL. Patiënten met dit subtype hebben tijdens de initiële behandeling vaak veel bloedplaatjes- en bloedtransfusies nodig. Vergeleken met andere subtypen van AML waarbij geen onderhoudstherapie wordt toegepast, kunnen sommige patiënten met APL baat hebben bij het gebruik van ATRA plus een lage dosis orale chemotherapie gedurende 1 tot 2 jaar na de initiële behandeling.

Bestralingstherapie

Bestralingstherapie is het gebruik van hoogenergetische röntgenstralen of andere deeltjes om kankercellen te vernietigen. Een arts die is gespecialiseerd in het geven van bestralingstherapie om kanker te behandelen, wordt een radiotherapeut-oncoloog genoemd. De meest gebruikelijke vorm van bestralingstherapie wordt uitwendige bestralingstherapie genoemd, dat wil zeggen bestraling die wordt gegeven door een machine buiten het lichaam. Een bestralingstherapieregime, of schema, bestaat meestal uit een specifiek aantal behandelingen die in een bepaalde periode worden gegeven. Omdat AML in het hele bloed wordt aangetroffen, wordt bestralingstherapie meestal alleen gebruikt als de leukemiecellen naar de hersenen zijn uitgezaaid of om een myeloïde sarcoom te doen slinken.

Bijwerkingen van bestralingstherapie kunnen zijn vermoeidheid, milde huidreacties, maagklachten en een losse stoelgang. De meeste bijwerkingen verdwijnen snel na het einde van de behandeling. Meer informatie over de basisprincipes van bestralingstherapie.

Zorg voor symptomen en bijwerkingen

Leukemie en de behandeling ervan veroorzaken vaak bijwerkingen. Naast behandelingen die bedoeld zijn om de ziekte te vertragen, te stoppen of te genezen, is een belangrijk onderdeel van de zorg het verlichten van de symptomen en de bijwerkingen van de behandeling. Deze benadering wordt palliatieve of ondersteunende zorg genoemd en omvat ondersteuning van de patiënt bij zijn of haar fysieke, emotionele en sociale behoeften.
Palliatieve zorg is elke behandeling die zich richt op het verminderen van symptomen, het verbeteren van de kwaliteit van leven en het ondersteunen van patiënten en hun familie. Iedereen, ongeacht leeftijd of soort en stadium van kanker, kan palliatieve zorg krijgen. Het werkt het beste wanneer palliatieve zorg zo vroeg als nodig in het kankerbehandelingsproces wordt gestart. Mensen krijgen vaak een behandeling voor de leukemie op hetzelfde moment dat ze een behandeling krijgen om de bijwerkingen te verlichten. In feite hebben patiënten die beide tegelijk krijgen vaak minder ernstige symptomen, een betere kwaliteit van leven, en melden ze dat ze meer tevreden zijn met de behandeling.

Palliatieve behandelingen variëren sterk en omvatten vaak medicatie, veranderingen in de voeding, ontspanningstechnieken, emotionele steun, en andere therapieën. U kunt ook palliatieve behandelingen krijgen die vergelijkbaar zijn met behandelingen die bedoeld zijn om de leukemie te elimineren, zoals chemotherapie of bestralingstherapie. Praat met uw arts over de doelen van elke behandeling in het behandelplan.

Voordat de behandeling begint, praat met uw zorgteam over de mogelijke bijwerkingen van uw specifieke behandelplan en de palliatieve zorgopties. Vertel uw arts of een ander lid van het zorgteam tijdens en na de behandeling wanneer u een probleem ervaart, zodat dit zo snel mogelijk kan worden aangepakt. Meer informatie over palliatieve zorg.

Refractaire AML

Als er na de eerste behandeling nog steeds leukemie aanwezig is, wordt de ziekte refractaire AML genoemd. Als dit gebeurt, is het een goed idee om te praten met artsen die ervaring hebben met de behandeling van deze ziekte. Artsen kunnen verschillende meningen hebben over het beste standaard behandelingsplan. Ook kunnen klinische trials een optie zijn. Lees meer over het krijgen van een second opinion voordat u met de behandeling begint, zodat u zich op uw gemak voelt bij het door u gekozen behandelplan.

Uw behandelplan kan nieuwe geneesmiddelen omvatten die in klinische trials worden getest. Een ALLO stamceltransplantatie moet ook worden overwogen. Palliatieve zorg zal ook belangrijk zijn om de symptomen en bijwerkingen te helpen verlichten.

Voor de meeste patiënten is een diagnose van refractaire leukemie zeer stressvol en soms moeilijk te dragen. Patiënten en hun familie worden aangemoedigd om met artsen, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers of andere leden van het gezondheidsteam te praten over de manier waarop zij zich voelen. Het kan ook nuttig zijn om met andere patiënten te praten, bijvoorbeeld via een steungroep.

Remissie en de kans op herhaling

Een remissie is wanneer de leukemie niet kan worden gedetecteerd in het lichaam, er geen symptomen zijn en de bloedwaarden van de patiënt normaal zijn. Dit wordt ook wel “geen bewijs van ziekte” of NED genoemd.
Een remissie kan tijdelijk of permanent zijn. Door deze onzekerheid maken veel mensen zich zorgen dat de kanker terug zal komen. Hoewel veel remissies blijvend zijn, is het belangrijk om met je arts te praten over de mogelijkheid dat de leukemie terugkomt. Inzicht in uw risico op terugkeer en de behandelingsopties kunnen u helpen u beter voorbereid te voelen als de ziekte toch terugkomt. Lees meer over omgaan met de angst voor terugkeer.
Als de leukemie na de oorspronkelijke behandeling terugkeert, wordt dit recidief of recidief leukemie genoemd. Wanneer dit gebeurt, zal een nieuwe cyclus van testen beginnen om zoveel mogelijk over de terugkeer te weten te komen. Nadat deze tests zijn gedaan, zullen u en uw arts uw behandelingsopties bespreken. Vaak zal het behandelplan de hierboven beschreven behandelingen omvatten, zoals chemotherapie, stamceltransplantatie, doelgerichte therapie en bestraling, maar ze kunnen in een andere combinatie worden gebruikt of in een ander tempo worden gegeven. Uw arts kan klinische trials voorstellen die nieuwe manieren bestuderen om dit type van terugkerende leukemie te behandelen. Welk behandelingsplan u ook kiest, palliatieve zorg zal belangrijk zijn om de symptomen en bijwerkingen te verlichten.

De behandeling van terugkerende AML hangt vaak af van de duur van de aanvankelijke remissie. Als de AML terugkomt na een lange remissie, kan de oorspronkelijke behandeling opnieuw werken. Als de remissie kort was, worden andere geneesmiddelen gebruikt, vaak via een klinische proef. Een ALLO stamceltransplantatie kan de beste optie zijn voor patiënten bij wie de leukemie na een eerste behandeling is teruggekomen. Er worden echter veel medicijnen en andere benaderingen onderzocht in klinische trials en deze kunnen andere behandelingsopties bieden.
Mensen met terugkerende leukemie ervaren vaak emoties zoals ongeloof of angst. Patiënten worden aangemoedigd om met hun zorgteam over deze gevoelens te praten en te vragen naar ondersteunende diensten om hen te helpen ermee om te gaan. Lees meer over omgaan met terugkerende kanker.

Als de behandeling niet aanslaat

Herstel van leukemie is niet altijd mogelijk. Als de leukemie niet kan worden genezen of onder controle kan worden gehouden, kan de ziekte gevorderd of terminaal worden genoemd.

Deze diagnose is stressvol, en voor veel mensen kan gevorderde leukemie moeilijk te bespreken zijn omdat het ongeneeslijk is. Het is echter belangrijk dat u een open en eerlijk gesprek met uw arts en het gezondheidsteam voert om uw gevoelens, voorkeuren en zorgen uit te drukken. Het zorgteam is er om te helpen, en veel teamleden hebben speciale vaardigheden, ervaring en kennis om patiënten en hun familie te ondersteunen. Het is uiterst belangrijk ervoor te zorgen dat een persoon zich lichamelijk op zijn gemak voelt en geen pijn heeft.
Patiënten met gevorderde leukemie die geen effectievere behandelingsopties hebben, kunnen een vorm van palliatieve zorg overwegen die hospicezorg wordt genoemd. Hospice zorg is ontworpen om de best mogelijke kwaliteit van leven te bieden aan mensen die het einde van hun leven naderen. U en uw familie worden aangemoedigd om met het zorgteam over de mogelijkheden van hospicezorg te praten, waaronder hospicezorg thuis, in een speciaal hospicecentrum of op andere zorglocaties. Verpleegkundige zorg en speciale apparatuur kunnen thuis blijven voor veel gezinnen een werkbare optie maken. Meer informatie over geavanceerde planning van kankerzorg.
Na het overlijden van een dierbare hebben veel mensen behoefte aan ondersteuning bij het verwerken van hun verlies. Lees meer over rouw en verlies.

Het volgende onderdeel in deze gids is Over klinische onderzoeken. Hier vindt u meer informatie over onderzoeken die gericht zijn op het vinden van betere manieren om voor mensen met kanker te zorgen. U kunt het menu gebruiken om een ander onderdeel van deze gids te kiezen.