De Mapal Kangjeibung, een van de oudste poloterreinen ter wereld, in het hart van Imphal, Manipur, zag er ongewoon druk uit voor een polowedstrijd. Het stadion zat bijna vol. Nieuwsgierige gezichten gluurden door de hekken die de hoofdweg van het terrein scheidden. Hier was een menigte die duidelijk geïnteresseerd was in een spel dat in Noord-India nauwelijks bezoekers trekt. Het 8e Manipur International Polo festival was goed begonnen.
“Iedereen hier kent polo,” zegt Salam Girimohan Singh, een nationaal kampioen in het tentharingen, die mijn gids zou zijn voor de duur van het toernooi. “Nergens in het land vind je een publiek dat juicht als je goed slaat en met je meezucht als je een goal mist.” Girimohan was trouw aan zijn woord. Staande in de dug-out van het Amerikaanse team, juichte hij voor de Amerikaanse polospelers die tegen de Indiase ploeg speelden. Ik vroeg hem waarom. Hij wees naar een prachtige witte Manipuri pony die werd bereden door een van de Amerikaanse spelers en zei: “Dat is mijn pony, Lamdaba! Hij won de prijs voor beste pony in het laatste toernooi.”
Het polotoernooi werd tegelijkertijd georganiseerd met het jaarlijkse Sangai Festival van Manipur, een 10-daags toeristisch festival georganiseerd door de deelstaatregering. Interessant is dat beide evenementen de aandacht vestigen op twee dieren die inheems zijn in Manipur en bijna uitgestorven zijn. Het Sangai Festival is genoemd naar het staatsdier, de Sangai, een ernstig bedreigd wenkbrauwhert dat voorkomt in de moerassige wetlands van het Keibul Lamjao National Park, ongeveer 45 km van Imphal. Het festival is niet alleen een cultureel evenement dat de deelstaat promoot als toeristische trekpleister van wereldklasse, maar heeft ook tot doel de Sangai te redden.
De Manipur Horse Riding and Polo Association (MHRPA) werd in 1977 opgericht om polo nieuw leven in te blazen en zo het voortbestaan van de pony te bevorderen. “We begonnen met het organiseren van wedstrijden op staatsniveau en tegelijkertijd begonnen we met het tellen van de pony’s,” zegt Prof. C Priyoranjan, een van de vijf vice-voorzitters van de vereniging. In 1991 werd het eerste internationale polotoernooi georganiseerd waaraan vier internationale teams deelnamen. De eerste twee edities waren een groot succes, zegt Priyoranjan, maar na de derde ging men failliet. “De Manipuri pony heeft geen marktwaarde, maar moet ook niet in die termen worden gezien. Het is cultureel en traditioneel geassocieerd met Manipuri’s en we moeten het redden,” zegt MHRPA voorzitter S Buddhachandra Singh.
Na bijna tien jaar proberen het proces te stroomlijnen, zijn de leden van de vereniging nu trots dat het toernooi een jaarlijks sportevenement is geworden. Dit jaar alleen al hebben ze zeven internationale poloteams kunnen ontvangen – Mongolië, Thailand, Frankrijk, Polen, Zuid-Afrika, de VS en het VK. “Vertel me eens of er een ander polo-evenement in het land is waaraan zeven internationale teams deelnemen?” vroeg S Buddhachandra Singh.
De eerste – nu ter ziele gegane – poloclub in het land werd in 1859 opgericht in Silchar, Assam, door een paar Britse officieren. In 1862 werd de tweede poloclub opgericht in Calcutta. Dit jaar viert Manipuri Polo het 150ste jaar van het eerste bezoek van het Manipur poloteam aan de Calcutta Polo Club in 1864.
Wat dit toernooi een uitdaging en voor velen even spannend maakt, is dat alle spelers op een Manipuri pony moeten rijden. “Niemand van ons is gewend om op deze pony’s te spelen. Dit zijn hun paarden, hun soort polo, dus zij zijn in het voordeel,” zegt Akhil Sirohi, aanvoerder van het India A team, gestuurd door de Indian Polo Association. John Eustace, aanvoerder van het Zuid-Afrikaanse team, zegt over zijn ervaring: “Het kostte ons een paar wedstrijden om te wennen aan het polo dat hier wordt gespeeld. Internationaal zijn de polopaarden volbloeden en gemakkelijk te manoeuvreren. De velden zijn groter en het spel gaat veel sneller.”
Op de laatste dag gingen de spelers uit de verschillende landen gekleed in traditionele kledij – korte kurta, dhoti en tulband op het hoofd – voor een demonstratiewedstrijd van traditioneel Manipuri polo of Sagol Kangjei. Het traditionele polo is een iets gecompliceerder spel, en een genot om naar te kijken. De spelers rijden op blote voeten op de pony’s, zonder moderne leren zadels of teugels. Er zijn geen doelpalen; een speler scoort eenvoudig door de bal aan beide kanten van het veld uit te slaan. Elke partij heeft zeven spelers, in tegenstelling tot vier in de internationale versie. En interessant is dat wanneer een bal door de scheidsrechter wordt gegooid, men hem kan vangen en naar de andere kant kan rijden.
Manipur gelooft dat het de plaats is waar polo vandaan komt. En dat doen Iran, Mongolië en China ook. Traditionele verslagen vermelden Sagol Kangjei, een Manipuri spel waaruit het moderne polo is ontstaan. Het waren de Engelsen die voor het eerst belangstelling toonden voor het plaatselijke spel, dat door de etnische meerderheid Meiteis werd gespeeld. Engelse officieren die in de regio gestationeerd waren, formaliseerden het spel en brachten het naar andere landen. De populariteit van het spel wordt toegeschreven aan ene Lt. Joseph Ford Sherer, ook wel de ‘vader van het moderne polo’ genoemd.
“De Manipuri versie van het spel lijkt veel op wat we in Mongolië hebben, maar met veel strengere regels,” zegt Ich Tenger Giercke, aanvoerder van de bezoekende Genghis Khan Polo & Riding Club uit Mongolië. “De sport stierf uit tijdens het communistische tijdperk.
Aan het toernooi deden 23 plaatselijke clubs mee en deelden middelen of pony’s. Ongeveer 150 Manipuri jongens boden zich aan als groom-boys om de 90 geselecteerde pony’s te verzorgen in een geïmproviseerde stal die in het aangrenzende park was opgezet. In tegenstelling tot andere plaatsen zoals Jaipur of Delhi, waar polo voor de elite is, is het voor Manipuri’s een spel voor de gewone man. “Iedereen kan hier aan polo doen. Defensieofficieren die in Noord-India spelen, beginnen pas met het spel nadat ze in dienst zijn gekomen. Maar wij rijden al van jongs af aan op deze pony’s,” zegt S Bimol Singh, aanvoerder van het Manipuri, India B team.
Zowel Manipur Polo International als het Sangai Festival trekken een groot aantal bezoekers van over de hele wereld. De culturele evenementen en polowedstrijden zijn in aanzien gegroeid en overschaduwen het doel dat in de naam van de twee dieren is gestart. Beide evenementen bestaan al meer dan een decennium, maar de snelheid waarmee het aantal Sangai en Manipuri pony’s afneemt zou de regering uit haar slaap moeten schudden.
