De drietenige pygmee luiaard. Foto © Craig Turner/ZSL.
De dwergpygmeeluiaard (Bradypus pygmaeus) is een van de meest bedreigde zoogdieren ter wereld, zo blijkt uit een gedetailleerd onderzoek van de populatie, waarbij minder dan 100 luiaards werden aangetroffen die nog leven op hun eiland. De dwergluiaard, die pas in 2001 door onderzoekers werd beschreven, leeft op één enkel onbewoond eiland voor de kust van Panama. Maar menselijke invloeden, zoals ontbossing van de mangroves op het eiland, kunnen de soort tot uitsterven brengen.
“Er is heel weinig bekend over deze soort,” legt David Curnick van de Zoological Society of London (ZSl) uit. “We hebben voor het eerst gegevens verzameld om een nauwkeurig beeld te krijgen van hoeveel dwergluiaards er nog over zijn in de wereld.”
In het verleden hebben onderzoekers geschat dat er tussen de 300-500 luiaards overleven op het 3.4 vierkante kilometer eiland, maar Curnick stelde samen met collega ZSL-onderzoeker Craig Turner vast dat die aantallen optimistisch waren.
Een andere drietandige pygmee luiaard. Foto © Craig Turner/ZSL.
De pygmee drievingerluiaard staat op nummer 16 van de 100 meest unieke en bedreigde zoogdieren ter wereld, samengesteld door het EDGE-programma van ZSL, dat dieren niet beoordeelt op hun aantrekkingskracht op het publiek, maar op basis van een wetenschappelijke score die gebaseerd is op hun bedreigingsstatus en hun evolutionaire uniciteit.
De pygmeeluiaard is de kleinste luiaard ter wereld en is 40 procent kleiner dan zijn soortgenoten op het vasteland. Ze zijn ook de langzaamste luiaard ter wereld. Omdat ze 9.000 jaar lang van het vasteland van Centraal-Amerika op het piepkleine Escudo-eiland zijn achtergelaten, zijn de luiaards ongewoon volgzaam en totaal niet bang voor mensen. Een onderzoeker van luiaards, Bryson Voirin, vertelde in 2010 aan mongabay.com: “Als ze me zien, hebben ze geen idee wat ze moeten denken. Ze denken vast dat ik een grote, heel vreemde luiaard ben die hallo komt zeggen.”
De luiaards houden zich op in de mangrovebossen van het eiland en gaan afhankelijk van de temperatuur op en neer tussen de bomen. Hogerop om de zon te vangen op koele dagen, en lager om uit te rusten in de schaduw.
“De mangrovebossen zijn relatief moeilijk toegankelijk, en vanuit het perspectief van de luiaard bieden ze bescherming tegen roofdieren vanuit de lucht. We zagen dat moeders van dwergluiaards met jongen laag in de bomen bleven, wat een evolutionaire overblijfsel kan zijn om roofdieren te ontwijken,” zei Turner. Natuurlijke roofdieren van de luiaards zijn mogelijk inheemse slangen en roofvogels die het op de baby’s gemunt hebben.
Conservation next
Meer dwergluiaard. Foto © Craig Turner/ZSL.
Nu de onderzoekers ongeveer weten hoeveel luiaards er nog over zijn, is de volgende stap het opstellen van een behoudsplan, waarvoor ZSL momenteel fondsen werft. Er is geen consensus over de reden van de achteruitgang van de luiaards, maar het is mogelijk dat het toerisme, de jacht, de ontbossing van de mangroven, of een combinatie van deze factoren een rampzalige invloed heeft. Sinds 2009 wordt het hele eiland Escuda beschouwd als beschermd gebied, maar het is ook een gebruikelijke tussenstop voor lokale vissers die soms gezinnen en zelfs honden meebrengen.
Tijdens hun verkenning van het eiland troffen Curnick en Turner mangrovebossen aan die waren gekapt – waarschijnlijk door de lokale vissers voor houtskool.
” is een optie die we hopen te onderzoeken met het oog op de mogelijke ontwikkeling van een proefproject voor herbebossing door de lokale gemeenschap. Er zijn echter gebieden van gekapte mangroven die al kleine tekenen van regeneratie vertonen, dus het kan een kwestie zijn van tijd winnen om zich te vestigen,” vertelde Curnick aan mongabay.com.
David Curnick maakt een transect door de dichte mangroven. Foto © Craig Turner/ZSL.
Met betrekking tot de mensen die op de luiaards jagen, zegt Curnick: “We hebben geen concreet bewijs om deze bewering te staven,” maar “We hopen dit verder te kunnen evalueren tijdens een volledige beoordeling van de bedreiging.”
Een van de belangrijkste componenten voor het redden van de luiaards is het vormen van een coalitie die zich inzet voor het voortbestaan van de soort op de lange termijn.
“Ik zou graag een betere samenwerking met de lokale gemeenschappen en belanghebbenden zien en de ontwikkeling van een lokaal milieubeheerplan. Dit proces hebben we al in gang gezet en we hopen dit aspect van het project in de rest van dit jaar verder te ontwikkelen. We zijn ook op zoek naar financiering om een lokale Panamese natuurbeschermer te steunen om dit, en andere gebieden, vooruit te helpen, via het EDGE Fellowship programma,” legt Curnick uit.
Een laatste optie zou zijn om een aantal luiaards van het eiland te halen om in gevangenschap te fokken. Maar Curnick waarschuwt dat dit moeilijk en riskant zou kunnen zijn.
“Als familie zijn drievingerluiaards berucht om hun moeilijkheid om in gevangenschap te houden, laat staan te fokken, en ik denk dat de dwergluiaards alleen maar moeilijker zullen worden,” zegt hij. “Er zijn een paar instellingen die dit verder willen onderzoeken, maar op dit moment weten we zo weinig over hun onderliggende ecologie en biologie dat het op korte termijn geen optie is.”
De drietenige dwergluiaard is niet het enige bedreigde biologische wonder van Escuda-eiland. Het eiland herbergt ook zijn eigen vleermuis- en salamandersoorten: de neotropische fruitvleermuis (Artibeus incomitatus) en de maritieme wormsalamander (Oedipina maritima), die op nummer 74 staat in de EDGE Top 100 Amfibieënlijst. Net als de dwergluiaard staan beide soorten op de lijst van ernstig bedreigde soorten.
“We hadden maar een beperkte periode op het eiland en moesten ons grotendeels concentreren op luiaard- en mangrove-onderzoeken. We hadden wel tijd om een aantal vleermuisonderzoeken uit te voeren, maar hoewel we vier soorten vonden, was geen van deze endemisch. Wat de salamander betreft, hadden we deze keer geen tijd om te onderzoeken, maar ik zou zeggen dat het zou zijn als zoeken naar een naald in een hooiberg, omdat ze in het gebladerte van de jungle leven,” zegt Curnick. “We onderzoeken de mogelijkheden met Panamese medewerkers om een bredere ecologische beoordeling van het eiland uit te voeren, waarbij ook deze en andere soorten worden meegenomen.”
De maritieme wormsalamander (Oedipina maritima) staat op nummer 74 in de EDGE Top 100 Amfibieënlijst. De soort is slechts bekend van acht individuen.
David Curnick met ’s werelds kleinste luiaard. Foto © Craig Turner/ZSL.
Dwergluiaard. Foto © Craig Turner/ZSL.
Bekijk grotere kaart
Vergeten diersoorten: de dwergrugluiaard
(16-03-2010) Veel mensen beschouwen tropische eilanden als mini-paradijsjes: toevluchtsoorden afgesneden van de rest van de wereld. Sommige soorten floreren op eilanden om dezelfde reden. Met weinig roofdieren en een grotendeels gelijkblijvende omgeving heeft een soort, als ze zich eenmaal goed heeft aangepast aan haar habitat, weinig anders te doen dan gedijen. Tot er iets verandert, zoals de mens. Veranderingen in beperkte ecosystemen van eilanden hebben vaak grote en snelle gevolgen, te snel en te groot voor gestrande soorten om te overleven.
De snellere, hardere en altijd verrassende luiaard, een interview met Bryson Voirin
(10/25/2009) Luiaards slapen de hele dag; ze zijn altijd traag; en het zijn zachtaardige dieren. Dit zijn slechts enkele van de populaire misvattingen die luiaard-wetenschapper en expert boomklimmer, Bryson Voirin, uit de wereld wil helpen. Na te zijn opgegroeid tussen de wilde dieren van Florida, zijn middelbare schooltijd in Duitsland te hebben doorgebracht en een bachelordiploma in biologie en milieu te hebben behaald aan het New College of Florida, vond Voirin zijn roeping. Op het New College of Florida ontmoette Voirin “Meg Lowman, de beroemde boomklimpionier die veel van de boomklimtechnieken heeft uitgevonden die iedereen tegenwoordig gebruikt.”