Paths to Literacy

Door Sherrill Kushner, Special to The Los Angeles Times
Januari 2005

Deel 1: ‘The Story of Louis Braille’

In 1812, in het kleine dorpje Coupvray, Frankrijk, speelde de driejarige Louis Braille in de tuigmakerij van zijn vader naast het huis van de familie. Zijn vader was een van de beste tuigmakers in de omgeving. De heer Braille maakte ook teugels, zadels en halsbanden voor de paarden van de dorpelingen. Hij sneed stroken leer en stanste gaten in het leer met scherp gereedschap. Louis was gewaarschuwd dat hij te jong was om met het gereedschap in de winkel te spelen.

Die dag stapte meneer Braille de winkel uit om een klant te helpen. Louis dacht dat hij zou proberen een gat in een stuk leer te maken, net zoals zijn vader deed. Hij pakte het gereedschap en probeerde het door het leer te duwen. Hij had niet de kracht van zijn vader. Hij probeerde het opnieuw, harder duwend. Het gereedschap glipte uit zijn hand en vloog omhoog en in zijn linkeroog. Louis schreeuwde van de pijn. Zijn ouders, twee zussen en broer renden hem te hulp.

Ze legden een doek over zijn oog. Er was geen ziekenhuis in Coupvray. De dichtstbijzijnde dokter was heel ver weg. Ze brachten Louis naar een vrouw in het dorp die kruidengeneesmiddelen gebruikte om verwondingen en ziektes te behandelen. Zij doopte een verband in een natte kruidenoplossing en legde dat op Louis’ oog. Maar zijn oog raakte geïnfecteerd en de infectie verspreidde zich naar zijn andere oog. Binnen korte tijd verloor Louis het zicht in beide ogen en was permanent blind.

In die tijd waren de meeste mensen die blind waren hulpeloos. Ze waren afhankelijk van anderen. Alleen welgestelden of mensen met een hoge positie hadden hoop op een opleiding of een fatsoenlijk bestaan. Velen eindigden als bedelaars.

Dinsdag: Wat zou er van Louis worden?

Deel 2: ‘Het verhaal van Louis Braille’

Het verhaal tot nu toe: Op 3-jarige leeftijd werd Louis Braille blind nadat hij in de tuigmakerij van zijn vader met een stuk gereedschap had gespeeld.

Mr. Braille sneed een kleine houten wandelstok voor Louis om de jongen te helpen dingen te voelen die voor hem lagen als hij liep. Toen Louis 6 jaar was, kwam er een nieuwe priester naar de stad. De priester gaf Louis een jaar lang les, maar Louis wilde naar de dorpsschool met de andere kinderen. Een klasgenoot haalde hem elke ochtend op en bracht hem naar school. Louis luisterde naar de leraar en onthield wat hij hoorde. Hoewel hij niet kon lezen of schrijven, was hij de beste leerling van de klas. Hij studeerde er drie jaar.

Op sommige momenten was Louis gefrustreerd omdat hij niet kon lezen of schrijven. De priester en de directeur dachten dat Louis het beter zou doen op een school voor blinde leerlingen. Er was maar één school in Frankrijk – het Koninklijk Instituut voor Blinde Jeugd. Het was in Parijs, 25 mijl verderop. Louis’ ouders waren terughoudend om hem van huis weg te laten gaan. Hij was pas 10 en de school was erg duur. De priester haalde zijn ouders over om zich aan te melden. De school accepteerde Louis en betaalde zelfs om hem naar school te laten gaan en daar te laten wonen.

De school was in een oud, vervallen gebouw. Het was er vochtig en donker, en de leerlingen kregen heel weinig te eten. Na zijn lessen leerde Louis cello en piano spelen. Hij kon geen muziek lezen, maar hij leerde de noten uit zijn hoofd. Louis keek er naar uit om te leren lezen. Helaas waren er maar weinig boeken beschikbaar voor blinde leerlingen. Ze waren gedrukt op zwaar, gewaxt papier. De letters werden gevormd door het papier op stukjes lood te drukken die de vorm hadden van de letters van het alfabet. Dit proces werd reliëfdruk genoemd. De boeken waren erg zwaar. Een zin kon een hele bladzijde in beslag nemen. Louis leerde om met zijn vingers over de bladzijden te gaan, zodat hij elke letter kon voelen. Het kostte veel tijd om op deze manier te lezen. Tegen de tijd dat hij aan het eind van een zin was, vergat hij de woorden aan het begin.

Woensdag: Was er een betere manier om boeken voor blinde lezers te maken?

‘The Story of Louis Braille’ Part 3

Het verhaal tot nu toe: Louis Braille studeerde aan een school voor blinde leerlingen waar de weinige boeken die voor blinden werden gemaakt zwaar en moeilijk te lezen waren.

Een gepensioneerde Franse legerkapitein, Charles Barbier, kwam op bezoek bij het Koninklijk Instituut voor Blinde Jeugd. Hij had een manier uitgevonden waarop soldaten ’s nachts berichten naar elkaar konden sturen zonder licht nodig te hebben of te hoeven praten. Als ze licht moesten gebruiken of lawaai moesten maken, zou de vijand de soldaten kunnen opmerken en op hen schieten.

Met een puntig werktuig ponste de kapitein stippen en streepjes in zwaar papier. De stippen en streepjes stelden verschillende klanken voor. Deze tekens werden gecombineerd tot woorden en konden worden gelezen zonder licht of geluid. Maar de soldaten vonden het te moeilijk om het te gebruiken. De kapitein dacht dat blinde leerlingen het wel zouden kunnen gebruiken.

De leerlingen probeerden sommige berichten te lezen, maar ook zij vonden het systeem ingewikkeld om te leren en moeilijk te gebruiken. Er waren veel stippen nodig om één woord weer te geven. Toch nam het minder ruimte in beslag dan het bestaande proces waarbij letters uit het alfabet in reliëf worden aangebracht.

Louis was enthousiast over deze nieuwe manier van lezen. Hij besteedde het grootste deel van zijn vrije tijd aan het leren van het systeem. Hij wist dat het eenvoudiger moest worden gemaakt. Hij moest ook een manier vinden om cijfers en interpunctie op te nemen. Dus in zijn vrije tijd en ’s avonds laat, werkte Louis hard om het systeem van de kapitein te verbeteren. Met een puntig instrument, een stylus genaamd, en een houten schrijfplank met papier, werkte Louis er verder aan. Na twee jaar werk, toen Louis 15 was, maakte hij eindelijk een nieuwe code. Het was gemakkelijker te leren en sneller te lezen.

Louis bracht het naar de nieuwe directeur van het Koninklijk Instituut. Om de code te testen, las de directeur een krantenartikel hardop voor. Louis prikte met de stylus in het papier om op te schrijven wat de directeur zei. Toen de directeur klaar was, ging Louis met zijn vingers over de stippen en herhaalde de exacte woorden die de directeur had voorgelezen. De directeur was erg onder de indruk.

Donderdag: Zouden andere leerlingen de nieuwe code van Louis kunnen gebruiken?

Deel 4: ‘Het verhaal van Louis Braille’

Het verhaal tot nu toe: Louis Braille besteedde zijn vrije tijd op zijn blindenschool aan het verbeteren van een nachtschriftsysteem, zodat blinde leerlingen konden leren lezen en schrijven.

Louis’ klasgenoten op het Koninklijk Instituut voor Blinde Jeugd probeerden zijn nieuwe alfabetsysteem uit. Ze waren verrukt toen ze ontdekten hoe goed het werkte. Nu konden ze aantekeningen maken in de klas. Lange colleges uit het hoofd leren was niet meer nodig. Ze hadden niemands hulp nodig om te lezen of te schrijven.

Louis was erg blij dat zijn klasgenoten zijn nieuwe code goed vonden, maar hij wilde dat andere blinde mensen het ook konden gebruiken. De directeur van de school schreef naar de Franse regering en vroeg of Louis’ puntalfabet het officiële schrijfsysteem voor blinden kon worden.

In de tussentijd werd Louis assistent-leraar op het instituut. Zijn lessen waren erg populair. Hij besteedde ook veel tijd aan het kopiëren van boeken in zijn code. Hij voegde zelfs symbolen toe, zodat blinde musici muziek konden lezen en schrijven. Uiteindelijk liet hij een boek uitgeven waarin zijn nieuwe code werd beschreven.

Louis leerde ook orgel spelen. Hij speelde zo goed dat hij als organist ging werken in een kerk in de buurt. Al snel werd hij voltijds leraar aan het instituut. In 1834 demonstreerde Louis zijn puntalfabet op de tentoonstelling van de industrie die in Parijs werd gehouden. Allerlei uitvindingen werden daar tentoongesteld. Hij maakte aantekeningen als mensen spraken en las dan terug wat er gezegd werd.

De Franse koning was op de tentoonstelling en zag Louis’ uitvinding, maar hij maakte het niet de officiële taal voor blinden. De koning bood ook geen geld om boeken in het stipalfabet te maken.

Vrijdag: Zou Louis’ uitvinding ooit gebruikt worden om alle blinden te helpen?

Deel 5: ‘Het verhaal van Louis Braille’

Het verhaal tot nu toe: Louis Braille creëerde een nieuw stippenalfabet voor zijn blinde klasgenoten.

Toen Louis terugkeerde van de Tentoonstelling van de Industrie in Parijs , was hij verdrietig dat zijn uitvinding niet beschikbaar zou zijn voor andere blinde mensen. De laatste jaren voelde hij zich af en toe moe. Ook had hij soms een slechte hoest en koorts. Hij werd zieker. Zijn dokter vertelde hem dat hij tuberculose had, of wat wij tegenwoordig tuberculose noemen. In die tijd was de enige remedie tegen deze ziekte: frisse lucht en rust.

Louis gaf minder les en bracht meer tijd buiten door. Hij ging door met het verbeteren van het stippenalfabet. Hij voegde de letter “w” toe, zodat zijn code kon worden gebruikt om Engels te schrijven. En hij werkte aan het maken van wiskundeboeken voor blinde leerlingen.

Een nieuwe directeur kwam naar het Koninklijk Instituut voor Blinde Jeugd en wilde niet toestaan dat de leerlingen Louis’ nieuwe alfabet bleven gebruiken. De directeur was bang dat de leerlingen te zelfstandig zouden worden en de leraren die konden zien niet meer nodig zouden hebben.

Louis was erg teleurgesteld. Zijn gezondheid ging achteruit en verschillende keren ging hij naar Coupvray om uit te rusten. Hij werkte aan het schrijven van boeken en muziek in zijn dot-systeem. Hij stierf in Parijs in 1852.

Twee jaar later keurde de Franse regering het puntensysteem goed. Het werd “Braille” genoemd, naar Louis’ achternaam. In 1878 stemde het Wereldcongres voor Blinden ervoor om braille wereldwijd tot het lees- en schrijfsysteem voor alle blinden te maken. Met de hulp van de Verenigde Naties is braille aangepast aan bijna elke bekende taal.

Veel boeken zijn verkrijgbaar in braille. Sommige worden gemaakt door de woorden in te typen op een computer die ze vertaalt in braille. Ze worden dan overgebracht op papier of metalen platen voor gebruik op een pers.

Het huis van Louis Braille in Coupvray , Frankrijk, is nu een museum. Aan de muur hangt een plaquette waarop staat dat Louis Braille in het huis is geboren en dat hij het systeem van het schrijven in puntjes voor blinden heeft uitgevonden. Er staat ook op: “Hij opende de deuren van de kennis voor allen die niet kunnen zien.”