Polyvinylalcohol (PVA), een kleurloze, in water oplosbare synthetische hars die voornamelijk wordt gebruikt bij de behandeling van textiel en papier.
PVA is uniek onder de polymeren (chemische verbindingen die zijn opgebouwd uit grote, meervoudige moleculen) in die zin dat het niet in polymerisatiereacties wordt opgebouwd uit enkelvoudige precursormoleculen die bekend staan als monomeren. In plaats daarvan wordt PVA gemaakt door een ander polymeer, polyvinylacetaat (PVAc), op te lossen in een alcohol zoals methanol en dit te behandelen met een alkalische katalysator zoals natriumhydroxide. De resulterende hydrolyse, of “alcoholyse,” reactie verwijdert de acetaatgroepen van de PVAc moleculen zonder hun lange-keten structuur te verstoren. De chemische structuur van de resulterende vinylalcohol-repeterende eenheden is:
.
Wanneer de reactie wordt toegestaan om tot voltooiing te gaan, is het product zeer oplosbaar in water en onoplosbaar in praktisch alle organische oplosmiddelen. Onvolledige verwijdering van de acetaatgroepen levert harsen op die minder goed oplosbaar zijn in water en beter oplosbaar in bepaalde organische vloeistoffen.
PVA wordt gebruikt in lijmmiddelen die textielgarens sterker maken en papier beter bestand maken tegen oliën en vetten. Het wordt ook gebruikt als bestanddeel van kleefstoffen en emulgatoren, als een in water oplosbare beschermende film en als uitgangsmateriaal voor de bereiding van andere harsen. Door reactie met butyraldehyde (CH3CH2CH2CHO) en formaldehyde (CH2O) kan PVA worden verwerkt tot de harsen polyvinylbutyral (PVB) en polyvinylformal (PVF). PVB, een taaie, heldere, klevende en waterbestendige kunststoffilm, wordt veel gebruikt in gelaagd veiligheidsglas, vooral voor auto’s. PVF wordt gebruikt in draadisolatie.