Portrait of an Artist (Pool with Two Figures): Hockney, Love, Loss and Profit

Portrait of an Artist (Pool with Two Figures) is een van David Hockney’s bekendste schilderijen, waarin twee van zijn meest voorkomende motieven worden gecombineerd: de mannelijke figuur en het zwembad. In dit artikel bespreekt Singulart het verhaal achter dit meesterwerk en de plaats ervan in de context van Hockney’s leven en carrière.

Wie is David Hockney?

Geboren in Bradford, West Yorkshire, in 1937, bezocht Hockney van 1959 tot 1962 het Royal College of Art in Londen, waar zijn grensverleggende benadering van het curriculum zijn talent zag erkend. Hij werd al snel een succes als pionier van de Britse Pop Art. In 1964 verhuisde hij naar Los Angeles, dat hij beschreef als het “beloofde land”, een plaats waar hij “bloeide” en vervolgens werken schilderde zoals A Bigger Splash die zijn stijl en de Britse Pop Art zouden gaan definiëren. Het is door zijn iconische, zeer verzadigde acrylschilderijen dat hij de essentie van het hoge leven in Californië in de jaren ’60 vastlegde. Vanaf hier omvatte Hockney’s oeuvre fotografie, landschapsschilderkunst en experimenten met nieuwe technologie. Vandaag de dag is hij, naast Jeff Koons en Damien Hirst, een van de rijkste levende kunstenaars.

Het verhaal achter Portrait of an Artist (Pool with Two Figures)

Portrait of an Artist (Pool with Two Figures) is een van de beroemdste werken van David Hockney en in november 2018 verkocht het voor 90,3 miljoen dollar, op dat moment de hoogste prijs ooit betaald voor een werk van een levende kunstenaar. Het grootschalige (2,1m x 3m) acryl op canvas schilderij toont twee mannelijke figuren, de een onder water en de ander volledig gekleed staand naast het zwembad en neerkijkend op de zwemmende figuur. Tegen de achtergrond van weelderig groene heuvels en bomen die verdwijnen in de wazige blauwe lucht snijdt een glinsterend blauw zwembad. Hockney maakt gebruik van zijn karakteristieke verzadigde kleuren en vereenvoudigde, platte vormen om dit iconische beeld op te roepen.

David Hockney, Portrait of an Artist (Pool with Two Figures), 1972

De compositie verkent twee van de belangrijkste thema’s van Hockney’s werk uit de jaren zestig en zeventig: de mannelijke figuur en zwembaden. Het idee voor de compositie werd ingegeven door de toevallige nevenschikking van twee foto’s op Hockney’s studiovloer, de ene van een figuur onder water en de andere van een man die naar de grond kijkt. Hockney verklaarde: “Het idee om twee figuren in verschillende stijlen te schilderen sprak me zo aan dat ik onmiddellijk begon te schilderen.” De compositie bleek echter complexer dan verwacht en zijn eerste poging werd weggegooid voordat hij besloot er in april 1972 op terug te komen, vier weken voor de opening van een tentoonstelling van zijn werk in New York. Hij reisde naar een villa in de buurt van Saint Tropez om de compositie te ensceneren en foto’s te maken met een vriend en zijn assistent, alvorens terug te keren naar zijn Londense studio en verdere studies te fotograferen met zijn vroegere minnaar, Peter Schlesinger, in een roze jas in Kensington Gardens. Vervolgens schilderde hij gedurende twee weken achttien uur per dag om het schilderij voor de tentoonstelling te voltooien.

De aanwezigheid van zijn vroegere minnaar Peter Schlesinger in de compositie voegt een laag van persoonlijke emotie toe aan Portrait of an Artist (Pool with Two Figures), waardoor het des te krachtiger wordt. Als hij neerkijkt op de mannelijke figuur in het zwembad, een andere figuur dan Hockney, voelen we het verlangen, de melancholie en het liefdesverdriet van de schilder in de stilte van de zonovergoten omgeving.

David Hockney’s zwembaden

Hockney’s vroege werken uit de jaren ’60 en ’70 worden gekenmerkt door het motief van het zwembad, iets waar hij bij toeval op stuitte. Toen hij begin jaren zestig voor het eerst in Los Angeles aankwam, werd hij getroffen door het enorme aantal zwembaden in de stad. In tegenstelling tot Engeland, waar zwembaden als luxe worden beschouwd, waren ze in Los Angeles aan de orde van de dag. Ze stelden Hockney ook voor een interessante formele uitdaging, namelijk het weergeven van water en in het bijzonder van het wateroppervlak, dat voortdurend verandert en zich aan beschrijving onttrekt. In Portrait of an Artist (Pool with Two Figures) beeldt hij de beweging van het wateroppervlak af, veroorzaakt door de bewegingen van de zwemmers, met golvende witte lijnen die het blauw doorsnijden en patchwork schaduwen. Hij legt ook het vervormende effect van het water op het lichaam van de zwemmer vast, dat in schril contrast staat met de helderheid van de figuur in het roze erboven.