Schaap

Schaap, (Ovis aries), soort gedomesticeerd herkauwend zoogdier, dat wordt gefokt voor zijn vlees, melk en wol. Het schaap is gewoonlijk gedrongener dan zijn verwante, de geit (geslacht Capra); zijn horens, indien aanwezig, zijn meer uiteenlopend; het heeft geurklieren in zijn gezicht en achterpoten; en de mannetjes missen de baarden van geiten. Schapen hebben gewoonlijk korte staarten. Bij alle wilde schapensoorten heeft de bovenvacht de vorm van haar, en daaronder ligt een korte ondervacht van fijne wol, die zich ontwikkeld heeft tot de vacht van gedomesticeerde schapen. Mannelijke schapen worden rammen genoemd, de vrouwtjes ooien, en de onvolwassen dieren lammeren. Volwassen schapen wegen van ongeveer 35 tot wel 180 kg (80 tot 400 pond). Om schapen per ras te bekijken, zie hieronder.

Britannica Quiz

Know Your Mammals Quiz

Waar kun je een capibara vinden? Hoeveel nekwervels hebben giraffen? Test je kennis van zoogdieren door deze quiz te doen.

Een schaap regurgiteert zijn voedsel en kauwt op het kauwbot, zodat zijn vier aparte maagcompartimenten de grassen en ander groenvoer dat hij eet grondig kunnen verteren. De dieren grazen het liefst op gras of peulvruchten die kort en fijn zijn, hoewel ze ook hoge, grove of borstelige planten kunnen eten. Ze grazen planten dichter bij de wortel dan vee, en daarom moet erop worden toegezien dat schapen een bepaald gebied niet overbegrazen. Schapen zijn in wezen schuwe dieren die de neiging hebben in kudden te grazen en die vrijwel geen bescherming tegen roofdieren hebben. Ze zijn ongeveer één jaar oud en veel schapen planten zich voort als ze ongeveer anderhalf jaar oud zijn. De meeste geboorten zijn eenlingen, hoewel er af en toe tweelingen geboren worden. De lammeren stoppen met zogen en beginnen te grazen als ze ongeveer vier of vijf maanden oud zijn.

Schapen werden ten minste 5000 v. Chr. voor het eerst gedomesticeerd uit wilde schapensoorten, en hun overblijfselen zijn gevonden op talrijke plaatsen waar mensen al vroeg woonden in het Midden-Oosten, Europa en Centraal-Azië. Gedomesticeerde schapen worden gefokt voor hun vacht (wol), voor melk, en voor vlees. Het vlees van volwassen schapen wordt schapenvlees genoemd; dat van onrijpe dieren lamsvlees. Aan het begin van de 21e eeuw waren er naar schatting meer dan een miljard schapen in de wereld. De belangrijkste nationale producenten zijn Australië, Nieuw-Zeeland, China, India, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Argentinië en Turkije. Landen met veel grasland zijn de grootste producenten.

Gedomesticeerde schapen verschillen van hun wilde soortgenoten en onderling in bevleesdheid, hoeveelheid en kwaliteit van de vacht, kleur, grootte, melkproductie en andere kenmerken. De meeste gedomesticeerde schapenrassen produceren wol, terwijl enkele rassen alleen haar produceren, en wilde schapen een combinatie van wol en haar voortbrengen. Er zijn honderden verschillende schapenrassen ontwikkeld om te voldoen aan de milieuomstandigheden die worden beïnvloed door de breedte- en hoogteligging en om te voorzien in de menselijke behoefte aan kleding en voedsel. Schapenrassen met fijne wol worden over het algemeen alleen voor de wolproduktie gehouden, terwijl rassen met middellange of lange wol of met alleen haar over het algemeen voor de vleesproduktie worden gehouden. Er zijn echter verschillende kruisingen ontwikkeld die zowel wol als vlees van hoge kwaliteit opleveren. Van de meer dan 200 schapenrassen in de wereld zijn de meeste slechts van beperkt belang, behalve in plaatselijke gebieden. Voor artikelen over afzonderlijke schapenrassen, zie Cheviot; Hampshire; Karakul; Merino; Rambouillet; Shropshire.

Gebruik een Britannica Premium-abonnement en krijg toegang tot exclusieve inhoud. Abonneer u nu

De tabel geeft een vergelijking van geselecteerde schapenrassen.

oorspronkelijk Schotland, nu ook V.S, Italië, Argentinië

ontwikkeld in N.Z., nu ook in V.S., Australië

oorspronkelijk Engeland, nu V.K., Noord-Amerika

oorspronkelijk Schotland, nu wijdverbreid

ontwikkeld in Engeland, nu ook in V.S.

Geselecteerde schapenrassen

	naam	soort wol	verspreiding	kenmerken
	Black-Faced Highland, ook wel Scottish Blackface	carpet	zwart of gevlekt, gehoornd	stylish uiterlijk
	Columbia	medium	ontwikkeld in V.S. sinds 1912	groot, witgezicht, hoornloos	hoge wolopbrengst; schapenvlees aanvaardbaar
	Corriedale	medium	witgezicht, hoornloos	heldere, zachte vacht; lammeren van goede kwaliteit		Cotswold	lang	oorspronkelijk Engeland, nu ook U.S.	groot, witgezicht, hoornloos	grove, gekrulde vacht; aanvaardbaar schapenvlees		Dorset	medium	ontwikkeld in Engeland, nu in V.K., U.S., Australië	middelgroot, witgezicht	kleine wolopbrengst; lammeren buiten het seizoen; gehoornde en hoornloze rassen		Hampshire	medium	ontwikkeld in Engeland, nu ook wijdverbreid in de VS.	groot, hoornloos; donker gezicht en poten	superieur schapenras; beperkt wol		Karakul	bont	oorspronkelijk Centraal-Azië, nu ook Afrika, Europa, V.S.	grote, dikstaartige	vacht van zeer jonge lammeren, Perzisch lam genoemd		Leicester	lang	massief lichaam, witgezicht, brede rug	zware vacht		Lincoln	lang	oorspronkelijk Engeland, nu ook Australië, N.Z., Noord- en Zuid-Amerika	s werelds grootste schaap, hoornloos	grof, lange wol wordt vooral gebruikt voor tapijten
	Merino	fijn	oorspronkelijk Spanje, nu ook Australië, Noord-Amerika, Zuid-Afrika	hoornig of hoornloos, zwaargewolde kop	uitstekende, fijne, zachte vacht
	North Country Cheviot	medium	witte krijt; groot, diep gebouwd	hard; produceert superieure vacht
	Rambouillet	fijn	ontwikkeld in Frankrijk vanaf de 18e eeuw, nu ook in de V.S.	smooth-bodyied, gehoornd of hoornloos	lammeren rijpen snel; gefokt uit Merino
	Romney	lang	oorspronkelijk Engeland, nu ook N.Z., Noord-Amerika, Australië	hoornloos met wit gezicht en poten	meestal gefokt voor schapenvlees; wol gebruikt voor allerlei producten		Southdown	medium	oorspronkelijk Engeland, nu ook N.Z, Australië, Noord-Amerika	hoornloos met klein, rond lichaam	gefokt voor schapenvlees; vacht is kort
	Suffolk	medium	zwart gezicht en poten, groot, hoornloos	fijn schapenras; aanvaardbare wol