Voel je je moe, humeurig, pijnlijk en vergeetachtig? Komt u aan in gewicht, krijgt u puistjes en zwelt u op? Natuurlijk; u bent zwanger! Hoewel deze symptomen vaak voorkomen bij zwangere vrouwen, kunnen ze zelden ook wijzen op een schildklieraandoening. Hoe kan uw arts het verschil zien?
Als er bij u nog nooit een schildklieraandoening is vastgesteld, maar u wel de symptomen ervan ervaart (en vooral als u een schildklieraandoening in uw familie hebt), zal uw arts een eenvoudig bloedonderzoek doen. Gelukkig kunnen schildklieraandoeningen tijdens de zwangerschap veilig met medicijnen worden behandeld, zodat de risico’s voor u en uw baby tot een minimum worden beperkt.
Wat is een schildklieraandoening?
De schildklier, die zich aan de voorkant van de hals net onder de stemdoos bevindt, maakt deel uit van het endocriene systeem, dat alle hormonen in uw lichaam produceert. De hormonen die uw schildklier aanmaakt, spelen een sleutelrol in de regulering van uw metabolisme – de manier waarop uw lichaam energie verbruikt – samen met uw temperatuur, gewicht, cholesterolgehalte en andere belangrijke lichaamsfuncties.
De productie van schildklierhormonen wordt op haar beurt geregeld door het niveau van het schildklierstimulerend hormoon (TSH), aangemaakt door uw hypofyse (in uw hersenen). De niveaus van schildklierhormonen in uw bloed fluctueren natuurlijk gedurende de dag; meestal reageert de hypofyse door meer of minder TSH aan te maken.
Hypothyreoïdie (te weinig schildklierhormoon), kan veel van de lichaamsfuncties vertragen, of hyperthyreoïdie (te veel schildklierhormoon), kan veel van de lichaamsfuncties versnellen.
Hoe beïnvloedt zwangerschap de schildklierspiegels?
Wanneer u in verwachting bent, verhogen twee zwangerschapshormonen waarmee u waarschijnlijk al redelijk vertrouwd bent – oestrogeen en humaan choriongonadotrofine (hCG) – uw schildklierhormoonspiegels.
In het eerste trimester stimuleert hCG – dat vergelijkbaar is met TSH – de productie van schildklierhormonen. En tijdens de zwangerschap produceren verhoogde oestrogeenniveaus een hormoon dat helpt schildklierhormonen in het bloed te transporteren. Tegen het derde trimester kan het volume van de schildklier 10-15 procent groter zijn. Dit is allemaal normaal.
Aanbevolen lectuur
Om beide bovenstaande redenen en omdat veel symptomen van een normale zwangerschap en een schildklieraandoening (zoals vermoeidheid) op elkaar lijken, kunnen schildkliertests moeilijker te interpreteren zijn als u in verwachting bent.
En omdat schildklierhormonen cruciaal zijn voor de gezonde ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel van uw baby – vooral tijdens het eerste trimester, voordat de schildklier van uw baby is ontwikkeld en hij volledig afhankelijk is van u voor schildklierhormoon – is het des te belangrijker om uw risicofactoren en symptomen te begrijpen, zodat u een behandeling kunt krijgen als u die nodig hebt.
Hypothyreoïdie en zwangerschap
Hypothyreoïdie is een tekort aan het schildklierhormoon thyroxine als gevolg van een onderactieve schildklier. Tijdens de zwangerschap wordt deze aandoening – die bij ongeveer twee tot drie van elke 500 vrouwen in verwachting voorkomt – meestal veroorzaakt door de ziekte van Hashimoto, een auto-immuunziekte die een chronische ontsteking van de schildklier veroorzaakt en het vermogen van de schildklier om hormonen te produceren, belemmert.
Vrouwen bij wie in het verleden hypothyreoïdie is vastgesteld en vrouwen met een familiegeschiedenis van schildklieraandoeningen lopen het grootste risico de aandoening tijdens de zwangerschap te krijgen.
Je schildklierhormonen zijn essentieel voor de normale ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel van de baby – wat betekent dat baby’s die in het eerste trimester niet genoeg van deze hormonen binnenkrijgen, wanneer ze afhankelijk zijn van de toevoer van de moeder, geboren kunnen worden met neurologische ontwikkelingsproblemen.
Symptomen van hypothyreoïdie tijdens de zwangerschap
Klinkt een van de volgende dingen bekend? Ze komen vaak voor tijdens de zwangerschap, maar toch is het beter om het zekere voor het onzekere te nemen en ze aan uw arts te melden:
- Extreme vermoeidheid
- Koud gevoel
- Geheugenverlies
- Spierpijn en krampen
- Hoger dan gemiddelde gewichtstoename
- Huidproblemen
- haaruitval
- zwelling (vooral van handen en voeten)
- constipatie
Hypothyreoïdie risico’s tijdens zwangerschap
Als het onbehandeld blijft, kan hypothyreoïdie tijdens de zwangerschap leiden tot:
- Vroege geboorte
- Pre-eclampsie (een ernstige verhoging van de bloeddruk)
- Huwelijk
- Laag geboortegewicht
- Anemie voor de moeder
- Stilgeboorte
- Zelden, congestief hartfalen voor de moeder
Uw arts bespreekt de symptomen die u hebt ervaren en voert dan een bloedonderzoek uit om de niveaus van TSH en T4 (een schildklierhormoon) te controleren.
Behandeling van hypothyreoïdie tijdens de zwangerschap
Uw arts zal u een synthetisch hormoon, levothyroxine, voorschrijven – dat niet alleen veilig is tijdens de zwangerschap, maar ook van vitaal belang is voor zowel u als uw baby. Werk samen met uw endocrinoloog en verloskundige om de juiste dosis voor u te bepalen. Als u al hypothyreoïdie had, moet uw schildklierhormoongehalte waarschijnlijk worden verhoogd, omdat het lichaam meer schildklierhormonen nodig heeft tijdens de groei van de baby.
Tijdens de zwangerschap en na de bevalling worden uw schildklierhormoonspiegels om de zes tot acht weken gecontroleerd om te zien of uw dosis nog moet worden aangepast.
Naast medicatie moet u gezond en evenwichtig eten en prenatale vitaminen slikken. Waarschijnlijk zal uw arts tijdens de zwangerschap ook een jodiumsupplement van 150 microgram (mcg) per dag voorstellen (als er al niet zoveel in uw prenatale vitamine zit), omdat jodium belangrijk is voor de gezondheid van de schildklier. Jodium is belangrijk voor de gezondheid van de schildklier. Jodium zit ook in zeevruchten en gejodeerd zout, dus kies daar liever voor dan zeezout.
Hyperthyreoïdie en zwangerschap
Hyperthyreoïdie ontstaat wanneer een overactieve klier te veel schildklierhormoon produceert. De aandoening komt voor bij ongeveer een tot vier van elke 1000 zwangerschappen, volgens het National Institutes of Health.
Hyperthyreoïdie wordt meestal veroorzaakt door de ziekte van Graves (een auto-immuunaandoening) bij aanstaande moeders, waarbij het immuunsysteem een antilichaam aanmaakt dat schildklierstimulerend immunoglobuline (TSI) wordt genoemd en waardoor de schildklier te veel schildklierhormoon gaat produceren. In zeldzamere gevallen wordt hyperthyreoïdie tijdens de zwangerschap in verband gebracht met hyperemesis gravidarum (ernstige misselijkheid en braken), aangezien beide aandoeningen worden uitgelokt door hogere hCG-niveaus.
Symptomen van hyperthyreoïdie tijdens de zwangerschap
Bel uw arts als u een van de volgende verschijnselen ervaart:
- Onregelmatige of verhoogde hartslag
- Vermoeidheid
- Nervositeit
- Erge misselijkheid of braken
- Slecht slapen
- Verlies van gewicht of minder gewichtstoename dan een “typische” zwangerschap
Het goede nieuws: Als u al eerder de ziekte van Graves had, kunt u in het tweede en derde trimester een verbetering en zelfs remissie van de symptomen zien, omdat het lichaam tijdens de zwangerschap het immuunsysteem onderdrukt. En als uw aandoening verband hield met hyperemesis gravidarum, zal deze waarschijnlijk verdwijnen samen met misselijkheid en braken in het tweede trimester als gevolg van lagere niveaus van hCG.
Hyperthyreoïdie risico’s tijdens de zwangerschap
Zoals bij hypothyreoïdie kan onbehandelde hyperthyreoïdie leiden tot ernstige complicaties voor zowel u als uw baby, waaronder:
- Congestief hartfalen bij de moeder
- Preeclampsie
- Huwelijk
- Premature geboorte
- Laag geboortegewicht
Uw arts zal uw symptomen bekijken en een bloedonderzoek doen om het TSH-, T3- en T4-gehalte te controleren.
Behandeling van hyperthyreoïdie tijdens de zwangerschap
Als uw aandoening mild is, hebt u waarschijnlijk geen behandeling nodig. Ernstigere gevallen vereisen medicijnen tegen de schildklier, propylthiouracil (PTU) in de laagste effectieve dosis voor het eerste trimester.
Na het eerste trimester kan uw arts u indien nodig overschakelen op het medicijn methimazol (Tapazole, Northyx) tegen de schildklier. In beide gevallen moet u regelmatig met uw arts overleggen om te controleren of de medicijnen en de dosering nog steeds goed voor u zijn.
In zeldzame gevallen (als u niet op de medicijnen reageert of ernstige bijwerkingen ondervindt) kan een operatie nodig zijn om een deel van de schildklier te verwijderen.
Bij hyperthyreoïdie kan het zijn dat als de moeder specifieke antilichamen heeft die de schildklier kunnen stimuleren, dit ook gevolgen kan hebben voor de schildklier van de baby. De baby kan nog een paar weken na de geboorte antistoffen in omloop hebben en moet dan extra in de gaten worden gehouden.
Bottom line? De behoefte van het lichaam aan schildklierhormoon schommelt tijdens de zwangerschap. Dus als bij u in het verleden schildklierproblemen zijn vastgesteld of als u medicijnen gebruikt voor een schildklieraandoening, moet u dat uw arts laten weten. Het is mogelijk dat u opnieuw medicijnen nodig hebt of dat u uw dosis moet aanpassen.
Ook moet u weten dat na de zwangerschap veel van de symptomen van een schildklieraandoening kunnen lijken op die van een postpartum depressie (PPD). Dus als u een van de bovenstaande symptomen ervaart, laat het uw arts dan weten, zodat u een diagnose kunt stellen en de behandeling kunt krijgen die u nodig hebt.