Wat zijn de basiszintuigen? Zicht, geluid, smaak, tast en reuk. We gebruiken al deze zintuigen om de wereld om ons heen te verkennen. Maar hoe zit het met het gevoel en de perceptie van het zelf? Hoewel velen de zelfperceptie van het lichaam misschien niet interessant vinden, is ze wel degelijk noodzakelijk en belangrijk. Hoe zouden we anders weten waar onze armen zitten? En hoe we een schort achter onze rug moeten knopen? En wanneer we lopen? En wanneer we vallen?
De lichaamsperceptie van zelfbeweging en oriëntatie wordt voortdurend, maar onbewust, door onze hersenen verwerkt. Het belangrijkste van deze sensaties zijn proprioceptie en vestibulaire sensatie. Proprioceptieve input wordt geleverd door ‘rek’-receptoren die zich in de spieren bevinden en die de hersenen een feedbacksignaal geven over waar onze lichaamsdelen zich bevinden. Hierdoor kan men complexe bewegingen uitvoeren zonder visuele input (zoals het leggen van een knoop achter de rug).
Vestibulaire sensatie, aan de andere kant, levert inputs die de beweging van het hoofd en de oriëntatie van het hoofd ten opzichte van de zwaartekracht aangeven. De vestibulaire labyrinten, die de eigenlijke zintuiglijke structuren bevatten, bevinden zich in elk van de twee binnenoren. Elk labyrint bestaat uit drie halfcirkelvormige kanalen (SCC’s), die een driedimensionale (3D) rotatiesnelheid waarnemen, en twee otolithische eindorganen, die een 3D lineaire versnelling waarnemen. Elk vestibulair eindorgaan, of het nu een SCC of een otolithisch eindorgaan is, bevat mechanoreceptieve “haarcellen” (zo genoemd naar hun haarachtige uitsteeksels), die de verschillende soorten bewegingen waarnemen. De SCC’s zijn hoelahopvormige structuren, gevuld met vloeistof met een membraan dat het kanaal overspant, waarin de haarcellen zijn ingebed. Telkens wanneer het hoofd beweegt, duwt de vloeistof op dat membraan en buigen de haarcellen door, wat resulteert in een signaal dat de rotatiesnelheid in het vlak van dat SCC weergeeft. Drie van deze orthogonaal georiënteerde kanalen zorgen voor een 3D-sensatie van de rotatiebeweging. De eindorganen van de otolieten, de utricle en de saccule genaamd, voelen lineaire versnelling. Elk otolith eindorgaan bevat kleine calciumkristallen die op een bed van haarcellen liggen. Telkens wanneer het hoofd beweegt, oefenen de kristallen een andere kracht uit op de haarcellen, die wordt waargenomen als een lineaire versnelling op die specifieke haarcel. Haarcellen die zich in otolithische eindorganen bevinden, zijn niet in dezelfde richting georiënteerd en geven dus geen krachten in dezelfde richting door. De hersenen zijn in staat de kracht ten gevolge van de gravitatieversnelling en de lineaire versnelling te reconstrueren uit alle informatie die door de haarcellen van de otolithische eindorganen wordt verstrekt. Het vestibulair labyrint is het bewijs van het vermogen van de natuur om beweging en oriëntatie te detecteren.