Alternatieve namen voor prolactine
In het dagelijks taalgebruik wordt prolactine aangeduid als het ‘melkhormoon’; PRL; luteotroop hormoon; LTH
Wat is prolactine?
Prolactine is een hormoon dat oorspronkelijk werd genoemd naar zijn functie om de melkproductie (lactatie) bij zoogdieren te bevorderen als reactie op het zogen van jongen na de geboorte. Sindsdien is aangetoond dat het meer dan 300 functies in het lichaam heeft. Deze kunnen worden onderverdeeld in een aantal gebieden: voortplanting, stofwisseling, regulering van vloeistoffen (osmoregulatie), regulering van het immuunsysteem (immunoregulatie) en gedragsfuncties.
Bij de mens wordt prolactine zowel geproduceerd in het voorste gedeelte van de hypofyse (voorste hypofyse) als op een aantal plaatsen elders in het lichaam. Lactotrofe cellen in de hypofyse produceren prolactine, waar het wordt opgeslagen en vervolgens in de bloedbaan wordt afgegeven. Menselijk prolactine wordt ook geproduceerd in de baarmoeder, immuuncellen, hersenen, borsten, prostaat, huid en vetweefsel.
Hoe wordt prolactine gecontroleerd?
Een van de belangrijkste regulatoren van de productie van prolactine vanuit de hypofyse is het hormoon dopamine, dat wordt geproduceerd door de hypothalamus, het deel van de hersenen dat direct boven de hypofyse ligt. Dopamine remt de prolactineproductie, dus hoe meer dopamine er is, hoe minder prolactine er vrijkomt. Prolactine zelf versterkt de afscheiding van dopamine, dus dit creëert een negatieve feedback-lus.
Oestrogeen is een andere belangrijke regulator van prolactine en er is aangetoond dat het de productie en afscheiding van prolactine uit de hypofyse verhoogt. Studies hebben kleine verhogingen van prolactine in de bloedsomloop van vrouwen aangetoond tijdens fasen van hun voortplantingscyclus waarin de oestrogeenspiegels het hoogst zijn. Dit is ook het geval tijdens en na de zwangerschap, wat logisch is, aangezien een hoger niveau van circulerend prolactine nodig is om de lactatie op gang te brengen.
Naast dopamine en oestrogeen kan een hele reeks andere hormonen de hoeveelheid prolactine die in het lichaam vrijkomt zowel verhogen als verlagen, met als enkele voorbeelden thyrotropine-releasing hormoon, oxytocine en anti-diuretisch hormoon.
Wat gebeurt er als ik te veel prolactine heb?
De toestand waarbij te veel prolactine in het bloed circuleert, wordt hyperprolactinemie genoemd. De meest voorkomende oorzaken van hyperprolactinemie zijn zwangerschap, medicijnen die de dopaminewerking in het lichaam verminderen, een te lage werking van de schildklier en goedaardige hypofysetumoren (bekend als prolactinomen). Symptomen kunnen zijn: ongewenste melkproductie, verstoring van de menstruatiecyclus en symptomen als gevolg van een oestrogeentekort (bij vrouwen) of een tekort aan testosteron (bij mannen). De overgrote meerderheid van patiënten met een prolactinoom kan met succes worden behandeld met geneesmiddelen die de werking van dopamine nabootsen. Het meest gebruikte middel is cabergoline.
Wat gebeurt er als ik te weinig prolactine heb?
De toestand waarbij te weinig prolactine in het bloed circuleert, wordt hypoprolactinemie genoemd. Deze aandoening is zeer zeldzaam en kan voorkomen bij mensen met hypofyse-onderactiviteit.
Een afname van de hoeveelheid afgescheiden prolactine kan ertoe leiden dat er onvoldoende melk wordt geproduceerd na de bevalling. De meeste mensen met een laag prolactineniveau hebben geen specifieke medische problemen, hoewel er voorlopig aanwijzingen zijn dat hun immuunreacties op sommige infecties verminderd kunnen zijn.