Kwallensteken doen pijn, en sommige kunnen zelfs dodelijk zijn. Maar de steek van de Portugese man o’war – die technisch gezien een siphonophore is en geen kwal – is bijzonder pijnlijk.
De beestjes zweven rond met behulp van een luchtblaas en worden vaak massaal door wind en waterstromingen op stranden gedreven waar ze nietsvermoedende strandgangers steken. Al jaren wordt in handboeken voor eerste hulp gesuggereerd man o’ war-steken anders te behandelen dan die van kwallen. Maar zoals George Dvorsky voor Gizmodo rapporteert, suggereert een nieuwe studie dat dit niet nodig is. In feite doen de meeste behandelingen die worden aanbevolen voor kwallensteken en man o’ war-steken meer kwaad dan goed. De onderzoekers publiceerden hun resultaten vorige week in het tijdschrift Toxins.
Volgens een persbericht begon Angel Yanagihara, hoofdauteur van de studie en hoofd van het Pacific Cnidaria Research Laboratory aan de University of Hawaii, Manoa, het project met de dooskwal, die wordt beschouwd als een van de dodelijkste wezens ter wereld. Ze ontwierp een reeks modellen die menselijk weefsel nabootsen om de beste manieren te testen om hun steken te behandelen.
Uit deze tests bleek dat sommige gangbare aanbevelingen, zoals het aanbrengen van urine op de steek of het afschrapen van de tentakels, de zaken alleen maar erger maakten. “Zonder gedegen wetenschappelijke onderbouwing van medische praktijken, hebben we wereldwijd te maken met tegenstrijdige officiële aanbevelingen, wat leidt tot verwarring en in veel gevallen tot praktijken die de steken juist verergeren of zelfs levens kosten,” aldus Yanagihara in het persbericht.
Daarom besloot de onderzoeker soortgelijke tests uit te voeren op de man o’war, in samenwerking met kwallenspecialist Tom Doyle van de National University of Ireland in Galway. Het duo voerde dezelfde experimenten uit op man o’wars uit Ierland en Hawaii. Zoals Dvorsky rapporteert, ontdekten de onderzoekers dat veel mogelijke behandelingen – waaronder het besproeien van de steek met urine, alcohol, soda, citroensap en afwasmiddel – er allemaal voor zorgden dat de cnidae, de microscopische capsules met de stekels die de schade aanrichten, meer gifstoffen uitstootten. Geen van deze behandelingen verhinderde dat ze bleven steken. Een veelgebruikte behandeling, het afspoelen van de angel met zeewater, was bijzonder slecht en verspreidde de cnidae alleen maar over een groter gebied.
Dus wat werkt wel? Het blijkt dat het spoelen van de steek met azijn en vervolgens het onderdompelen van het gebied in water van 113 graden Fahrenheit of heter gedurende 45 minuten de cnidae deactiveert en wegspoelt, evenals het reeds ingespoten gif deactiveert. Een product dat door het Amerikaanse leger is ontwikkeld voor gevechtsduikers, genaamd Sting No More, werkt ook.
De huidige richtlijnen bevelen azijn aan voor kwallensteken, maar ontraden het gebruik voor man o’war. “Gezien het feit dat de meeste aanbevelingen het gebruik van azijn uitdrukkelijk verbieden en zeewaterspoelingen aanbevelen, zetten deze bevindingen de huidige protocollen volledig op zijn kop”, aldus Yanagihara in het persbericht.
Voor Doyle betekent het resultaat dat hij wat kraai moet eten. Tien jaar geleden hielp hij bij het opstellen van de protocollen voor de behandeling van steken in Ierland, waarin wordt aanbevolen de steek in zeewater te spoelen en een ijspak te gebruiken, min of meer het tegenovergestelde van de resultaten van de studie.
Het team gaat zich nu richten op de Scyphozoa, of de echte kwallen, om uit te vinden wat de beste manier is om hun steken te behandelen. Dit betekent dat er nog steeds een kans is dat deze verontrustende maar klassieke scène uit de TV-show Friends de beste praktijk zal blijken te zijn.