Woordvoerders van het ziekenhuis en de studio wilden geen specifieke doodsoorzaak geven, maar zeiden alleen dat hij was overleden aan een “acute instorting van de bloedsomloop”. Een cardioloog stond aan zijn bed toen hij stierf, aldus het ziekenhuis.
Uitgezonderd van longoperatie
Disney werd op 2 november opgenomen in het ziekenhuis en onderging 19 dagen later een operatie waarbij een deel van zijn linkerlong werd verwijderd. Destijds zei een studiobeambte dat Disney was opgenomen voor de behandeling van een oude nekblessure die hij had opgelopen tijdens het poloën.
“Tijdens het vooronderzoek werd een laesie ontdekt…,” stond in een medisch bulletin dat destijds werd uitgegeven. “Een tumor bleek een abces te hebben veroorzaakt dat, naar de mening van de artsen, een pneumonectomie vereiste.”
Functionarissen van de studio weigerden echter te zeggen of er sprake was van een kwaadaardigheid.
Disney werd later ontslagen, maar werd 5 december – zijn 65e verjaardag – opnieuw opgenomen voor wat werd omschreven als een routinecontrole na de operatie.
Hij heeft het ziekenhuis nooit meer verlaten.
De begrafenisplechtigheid zal in besloten kring plaatsvinden.
Sinds hij eind jaren twintig in een garage in Hollywood begon met het maken van commerciële tekenfilms, heeft Disney honderden karakters gecreëerd uit gewone boerderijdieren, en pure helden en ontzagwekkende schurken bedacht die tot in de verste uithoeken van de wereld onmiddellijk worden herkend.
Er was Mickey Mouse, het knaagdier met de piepstem die Disney na jaren van gierigheid en frustratie naar roem en fabelachtige rijkdom bracht.
Er was Donald Duck, Goofy, Horace het Paard, Pegleg Pete. Er waren personages uit de klassiekers – Sneeuwwitje, Winnie de Poeh, Mary Poppins – die op de planken van bibliotheken lagen te verstoffen totdat Disney ze in het licht van film- en televisieschermen bracht.
Er was “Fantasia” en de tot de verbeelding sprekende documentaires, de “True Life Adventures,” de films van de dierenwereld, Davy Crockett en een nieuw woord “supercalifragilisticexpialidocious.”
Er was Disneyland, 70 hectare van het verleden, heden en toekomst verpakt in een glimlach in Anaheim.
In totaal waren er meer dan 600 films, variërend van volledige animatie tot een mix van levende en tekenfilmfiguren, tot werken van acteurs van vlees en bloed.
De creaties van Disney en zijn kunstenaars, musici en acteurs brachten een onophoudelijke stroom eerbetonen aan de zachtmoedige showman, die graag gewoon als Walt werd aangesproken.
Hij won 31 Academy Awards, en meer dan 900 andere eervolle vermeldingen van presidenten, koningen en koninginnen, wereldstaatslieden en buurtdienstclubs.
Een Frans tijdschrift heeft Disney ooit voorgedragen voor de Nobelprijs voor de Vrede in 1964. Zijn personages kenden geen politiek en werden door de jeugd van hart ongeacht politieke overtuiging of ideologie gewaardeerd.
Toch dienden Donald Duck en Mickey Mouse hun land in oorlogstijd. Miljoenen GI’s uit de Tweede Wereldoorlog leerden luchtbombardementen of de wiskunde van de veldartillerie uit trainingsfilms met Disney-figuren.
Het wachtwoord op het geallieerde hoofdkwartier in Europa op D-Day was: “Mickey Mouse.”
Engage in Peacetime Pursuits
Mickey en zijn boerenkinkelvrienden hielden zich ook bezig met serieuze bezigheden in vredestijd. Disney maakte films voor overzeese distributie over methoden om huisvesting, sanitaire voorzieningen, ziektebestrijding en landbouwverbeteringen te verbeteren.
Er zat nog meer aan te komen.
Disney heeft zich beziggehouden met de bouw van een 40 miljoen dollar kostende, het hele jaar door door te gebruiken recreatiefaciliteit in Mineral King, een spectaculair berggebied in de Sierra, 55 mijl ten oosten van Visalia.
En vorig jaar startte zijn organisatie een driejarig project, Disney World, in Orlando, Fla.., dat door de gouverneur van Florida de grootste onderneming in de geschiedenis van de staat werd genoemd.
Als het project van 100 miljoen dollar – het antwoord van de oostkust op Disneyland – is voltooid, zal het 27.000 hectare beslaan, tweemaal de grootte van Manhattan Island.
Disney en zijn medewerkers waren voortdurend op zoek naar nieuwe manieren om de wereld te amuseren, te verlichten en te vermaken. Een van zijn nieuwste projecten waren elektronische, driedimensionale personages, zoals de Abraham Lincoln in Disneyland.
Om nieuwe ideeën voor de presentatie aan Disneyland-bezoekers te brainstormen en te testen, richtte Disney in Glendale WED Enterprises op. Hij noemde het zijn plezierfabriek waar een staf van bijna 200 deskundigen – architecten, ingenieurs, kunstenaars, beeldhouwers en ontwerpers – nieuwe displays en programma’s creëerde en perfectioneerde. De faciliteit dankt zijn naam aan Disney’s initialen.
“We blijven vooruitgaan, openen nieuwe deuren en doen nieuwe dingen, omdat we nieuwsgierig zijn,” schreef de showman die ooit werd omschreven als een Walter Mitty die al zijn dagdromen laat uitkomen.
“Nieuwsgierigheid leidt ons steeds weer op nieuwe paden,” zei Disney in een aandeelhoudersverslag uit 1965. “We zijn altijd aan het verkennen en experimenteren.”
Op een ander moment verklaarde de man die zijn hele leven als een jongen dacht:
“Er zit geen magie in mijn formule. Ik maak gewoon wat ik leuk vind – goede, menselijke verhalen waarin je met mensen kunt meeleven en die bewijzen dat de betere dingen van het leven net zo interessant kunnen zijn als de smerige dingen.”
In een commentaar op het leven-in-de-rauw type speelfilm, zei Disney eens:
“Ik haat het om een downbeat-film te zien, zodat wanneer ik naar buiten kom (uit de bioscoop), het me het gevoel geeft dat alles vies om me heen is. Ik weet dat het niet zo is, en ik wil niet dat iemand me vertelt dat het wel zo is.”
Disney hield echter vol dat zijn films en televisieshows niet alleen voor de jeugd en de onbedorvenen waren.
“Ik heb nooit films gemaakt alleen voor de kinderen,” zei hij.
Disney’s dood heeft miljoenen over de hele wereld met stomheid geslagen.
Vlag halfstok
De vlag is in alle county-faciliteiten halfstok gestreken op last van de Los Angeles Board of Supervisors. Ook in Disneyland werd de vlag gestreken, maar het park bleef open voor de massa’s bezoekers die wilden genieten van de creatie waarvan Disney herhaaldelijk had gezworen dat deze nooit voltooid zou worden.
Roy O. Disney, Walt’s 73-jarige broer, die president en voorzitter van de raad van bestuur van Walt Disney Productions is, verklaarde:
“Walt Disney’s voorbereiding op de toekomst is een solide creatieve basis. Alle plannen voor de toekomst die Walt was begonnen met speelfilms, de uitbreidingen van Disneyland, televisieproductie en onze projecten in Florida en Mineral King zullen doorgaan.
“Dat is zoals Walt het wilde.”
En de show gaat door.
NBC-TV, dat Disney’s “Wonderful World of Color” presenteert, zei dat het jaarlijkse Disney kersttelevisieprogramma zondag volgens schema zal worden uitgezonden. Het programma, “Disneyland Around the Seasons,” werd enkele weken geleden opgenomen en zal nu een speciaal eerbetoon aan de bedenker van het pretpark bevatten.
Voor Walt Disney waren leven en werk “leuk”, het woord dat hij herhaaldelijk gebruikte om zijn verre activiteiten te beschrijven. Toen een verslaggever hem vroeg wat zijn meest lonende ervaring was, antwoordde hij:
“Het hele verdomde gebeuren. Het feit dat ik in staat was een organisatie op te bouwen en vast te houden. Sommige van de mensen in de studio zijn al 35 jaar bij me.”
Maar “plezier” maken was een serieuze zaak. In de studio was hij een hard-driving executive die graag zei: “
Hij struinde regelmatig zijn uitgestrekte studio af om de gang van zaken te controleren. Meestal was hij vrolijk tegen zijn werknemers. Maar soms kon hij chagrijnig zijn.
Een van de grapjes onder zijn werknemers in Burbank was de vraag: “Wie is er vandaag de baas?”
Soms was het: “Het is die met de harp en de aureool.”
Andere keren was het: “Kijk uit, hij draagt het gewonde tijgerpak.”
Disney was niet eens officieel een bedrijfsfunctionaris van Walt Disney Productions. Hij liet het financiële beheer van het bedrijf, dat vorig jaar 116 miljoen dollar omzette, in handen van zijn oudere broer.
Geen sleutelfiguur
Maar Walt was actief in elk facet van het artistieke gedeelte van het bedrijf. Een concurrent probeerde eens Disney’s “sleutelfiguur” in te huren en vroeg de werknemers naar zijn identiteit.
Hij kreeg te horen dat er geen sleutelfiguur was.
Disney was trots op zijn werk, zelfs in de vroege dagen van strijd en ontbering.
Hij herinnerde zich dat een passagier in een trein door het land hem eens naar zijn beroep vroeg.
“Ik vertelde hem dat ik cartoons maakte en het enige wat hij zei was ‘Oh.’ Dat is alles, gewoon ‘Oh.’ maar zijn toon was genoeg. Ik denk nog steeds aan die vent. Dat soort dingen maakte me geil,” zei hij.
Walter Elias Disney werd op 5 december 1901 geboren in Chicago, waar zijn vader Elias, een Iers-Canadees, als aannemer werkte. Zijn moeder, de voormalige Flora Call, was van Amerikaans-Duitse afkomst.
Later verhuisden de Disneys naar een boerderij in de buurt van Marceline, Mo., waar de jonge Walt een liefde voor boerderijdieren ontwikkelde. Hij ging een tijdje naar een kleine plattelandsschool en daarna naar de Benton Grammar School in Kansas City.
Disney keerde in 1960 terug naar Marceline voor de inwijding van een basisschool in zijn naam.
“Ik ben niet bescheiden,” zei hij tijdens de ceremonie. “Ik ben bang. Ik ben niet grappig. Ik verschuil me achter de muis, de eend en een heleboel andere dingen. Ik ben nog steeds een boerenjongen – een dorpsjongen.”
In juni vorig jaar verscheepte Disney een pretpark naar het Walt Disney Municipal Park in de stad.
Hij kreeg zijn eerste baantje toen hij negen was – kranten bezorgen. Als jongen tekende hij graag, en zijn werk betaalde voor zijn knipbeurten. Een kapper vond ze zo mooi dat hij ze in zijn etalage plaatste en de jongen in ruil gratis knipbeurten gaf.
Als jongen was Walt onder de indruk van het toneel. Zijn idool was Charlie Chaplin en hij imiteerde de beroemde komiek vaak op amateuravonden in plaatselijke vaudevillehuizen.
Later, op de McKinley High School in Chicago, studeerde hij kunst en fotografie. s Avonds studeerde hij striptekenen aan de Academy of Fine Arts.
Tijdens zijn zomervakanties verkocht hij kranten, fruit en snoep op treinen tussen Kansas City en Chicago.
“Het was geen erg winstgevende onderneming,” herinnerde hij zich eens. Ik was pas 15 en ik heb al mijn winst opgegeten.”
Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, werd Disney postbode in Chicago, en later probeerde hij dienst te nemen, maar dat lukte niet omdat hij te jong was.
Hij was nog geen 17 toen hij ambulancechauffeur werd bij het Rode Kruis en een jaar lang in Frankrijk diende.
Toen de oorlog voorbij was, besloot Disney niet terug te keren naar school en ging hij werken voor een reclamebedrijf in Kansas City, waar hij schetsen moest maken van landbouwwerktuigen en vee.
Hij nam later een baan van 35 dollar per week aan als cartoonist voor een bedrijf in Kansas City dat lantaarnplaten maakte voor projectie op bioscoopschermen.
In het begin van de jaren twintig begon Disney te experimenteren met het filmen van tekenfilms. Later verkocht hij een aantal rollenfilms aan bioscoopeigenaren.
Tijdens deze eerste experimenten ontmoette Disney voor het eerst “Mickey Mouse.”
Hij herinnerde zich dat hij altijd al van muizen hield en zich amuseerde met hun capriolen in zijn werkplaats. Hij ving er een paar en hield ze in kooien.
Een ervan, brutaler dan de rest, kroop over zijn tekentafel. Disney noemde hem Mortimer, maar besloot later dat die naam te formeel was en koos in plaats daarvan voor Mickey.
Met een aantal andere jonge tekenaars richtte Disney later zijn eigen bedrijf op en creëerde geanimeerde sprookjes, te beginnen met Roodkapje. Maar de onderneming flopte en Disney verhuisde naar Hollywood.
Hij kwam aan met een pak van twee jaar oud, een trui, wat tekenmateriaal en $40.
Samen met zijn broer Roy begon Disney aan een nieuwe poging tot striptekenen. Hij maakte een één-per-maand tekenfilmserie, “Alice in Cartoonland,” die kinderartiesten combineerde met stripfiguren. Toen kwam “Oswald het Konijn.”
Disney leek eindelijk op weg naar succes, maar toen hij probeerde zijn activiteiten uit te breiden kreeg hij onenigheid met een distributeur in New York en verloor de “Oswald” serie.
Op de terugweg van New York naar Californië met zijn vrouw, de voormalige Lillian Bounds, een van zijn tekenaars, kwam Disney op het idee om zijn oude vriend Mickey Mouse als tekenfilmfiguur te gebruiken.
Mickey kwam voor in een serie tekenfilmschetsen onder de naam “Steamboat Willie.” De eerste werd vertoond in 1928. Na tegenslagen, vooral door de introductie van geluid in de filmindustrie, was Disney eindelijk op weg.
Na “Silly Symphonies” en experimenten met kleurenstriping, kwam Donald Duck, die Mickey’s populariteit uitdaagde.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bestond vrijwel de gehele productie van de Disney-studie uit trainingsfilms en ander oorlogswerk.
Disney’s eerste naoorlogse speelfilm was een musical, “Make Mine Music,” die gebruik maakte van de stemmen en instrumenten van enkele van Hollywoods topentertainers. De film was de eerste in zijn soort.
Andere opmerkelijke films
Toen kwamen andere opmerkelijke Disney-films – “20.000 mijlen onder zee”, “Doornroosje”, en een reeks familiefilms zonder tekenfilmfiguren.
Naast zijn vrouw en broer laat Disney twee dochters na, mevrouw Ron Miller en mevrouw Robert Brown; nog een broer, Raymond A. Disney, en een zus, mevrouw Ruth Beecher.
De familie heeft verzocht om in plaats van bloemen een bijdrage te sturen naar het California Institute of the Arts, ter attentie van Walt Disney Productions. Disney was een van de oprichters van het instituut, een hogeschool voor creatieve en uitvoerende kunsten.
Disney beschouwde het instituut, dat nu wordt gebouwd op de Disney Ranch in de San Fernando Valley, als zijn belangrijkste bijdrage aan het nageslacht.
“Dat is het belangrijkste dat ik hoop achter te laten als ik naar groenere weiden ga,” zei hij. “Als ik een plek kan bieden waar talent voor de toekomst zich kan ontwikkelen, denk ik dat ik iets heb bereikt.”