Varenscheden

Varenscheden zijn de bladeren van varens. Ze zijn een belangrijk orgaan van een varen en variëren sterk tussen de soorten. Sommige soorten boomvarens hebben varenbladen die tot 5 m lang kunnen worden, terwijl andere soorten slechts 1 cm lange varenbladen hebben. Ze hebben vaatweefsel met bladen en een steel, die van de basis van de varen tot de top loopt. Ze spelen een belangrijke rol bij de fotosynthese en de voortplanting, maar worden ook voor vele andere doeleinden gebruikt.

Anatomie van varenbladeren

De anatomie van een varenblad is betrekkelijk eenvoudig. Ze hebben een stengel die de basis van de varen met de rest van de boom verbindt en die over de hele lengte van de varen tot aan de top loopt. De stengel kan in twee delen worden verdeeld: de steel, dat is het gedeelte van de stengel vóór het bebladerde gedeelte van de varen, en de rachis, het gedeelte met het bladweefsel. Een van de bladachtige structuren wordt een pinna of pinnae (meervoud) genoemd en de verzameling van alle pinnae, dus het gehele bladachtige deel van de rank, wordt de lamina genoemd. Elke pinna is vaak verdeeld in een aantal kleinere bladstructuren die pinnules worden genoemd.

Veel varenbladen dragen ook de voortplantingsstructuren van de varen aan de onderkant (abaxiale oppervlak) van het blad. De voortplantingsstructuren worden sporen genoemd en worden bewaard in sporangia die zijn ondergebracht in een sorus (meervoud sori). De sori, die vaak te zien zijn als vele kleine vlekjes aan de onderkant van de varen, worden vaak beschermd door een dun laagje weefsel dat indusium wordt genoemd.

Verdeling van varenbladen

De lamina van een varenblad is vaak verdeeld in vele pinnae over de lengte van de rachis. De pinnae kunnen ook verdeeld zijn in vele pinnules. Als het lamsvlies alleen is verdeeld in pinnae, maar de pinnae niet in pinnules, dan wordt een kervel geclassificeerd als geveerd. Als een spriet wel een tweede verdeling in pinnules heeft, is hij tweeslachtig gedeeld. Een andere mogelijkheid is dat sommige varenbladen handvormig verdeeld zijn, waarbij een aantal pinnae vanuit hetzelfde punt op de rachis groeien. Of een varen geveerde, tweevingerige of handvormige bladeren heeft, is nuttig bij de classificatie van veel varens.

Hoofdnerfdimorfisme

Veel varens hebben een hoge mate van verschil tussen hun bladeren. De varens van het geslacht Blechnum hebben bijvoorbeeld sterk verschillende reproductieve en niet-reproductieve (vegetatieve) bladeren. De reproductieve bladeren met sori zien er vaak bruin en dood uit in vergelijking met de weelderig groene vegetatieve bladeren. Deze grote variatie tussen de bladeren wordt dimorfisme genoemd en komt voor bij een aantal varensgenera.

Laatst bewerkt: 23 mei 2014