Waar is Mercurius van gemaakt?

Mercurius is opgebouwd uit ijzer- en silicagesteenten. De planeet heeft meer ijzer in zijn kern dan enig ander wezen in ons zonnestelsel.

Ons zonnestelsel zit vol mysteries. De acht planeten die rond de zon draaien zijn allemaal uniek, maar toch op een bepaald niveau met elkaar verbonden. Neem bijvoorbeeld de aarde en Mercurius. Mercurius is de kleinste planeet in het zonnestelsel, maar zijn planeetkern is net zo groot als die van de aarde!

Zo ook is de dichtheid van Mercurius (5.427 gram per kubieke centimeter) lijkt sterk op die van de aarde, waardoor wetenschappers denken dat Mercurius een vergelijkbare samenstelling heeft als de aarde. Kan het bestuderen van Mercurius ons helpen onze eigen planeet beter te begrijpen? En wat zit er eigenlijk in die ietwat mysterieuze planeet? Voor deze antwoorden bent u bij ons aan het juiste adres…

Hoe zijn we Mercurius te weten gekomen?

Mariner 10 was het eerste ruimtevaartuig dat langs Mercurius vloog. Het werd op 3 november 1973 door de NASA gelanceerd en had als hoofddoel het verzamelen van informatie over de atmosfeer en het milieu van Mercurius, en het analyseren van de zwaartekracht en de rotatiesnelheid. Het ruimtevaartuig vloog in totaal drie keer langs Mercurius; zijn dichtste ontmoeting met de planeet was op een afstand van slechts 103 mijl. De volgende shuttle die Mercurius bezocht, leunde zwaar op de gegevens van Mariner 10.

MESSENGER was een ander ruimtevaartuig van de NASA dat in 2011 werd gelanceerd en rond Mercurius zweefde. De sonde maakte de meest gedetailleerde en nauwkeurige kaarten van Mercurius tot nu toe en ontdekte ook koolstofhoudende organische verbindingen. In april 2015, na Mercurius ongeveer vier jaar lang te hebben geanalyseerd, raakte de Messenger zonder brandstof en stortte neer op het oppervlak van zijn gastheer. Voordat het ruimteveer zichzelf vernietigde, onthulde het echter veel nieuwe waarheden over de samenstelling van de planeet.

Het inwendige van Mercurius lijkt nogal op dat van de aarde. Voor het gemak is het onderverdeeld in drie verschillende lagen – de korst, de mantel en de kern.

Dus, waar is Mercurius van gemaakt?

De buitenkern van Mercurius is gesmolten, net als de buitenkern van de aarde, en bestaat uit ijzer (Fe). Wetenschappers geloofden ooit dat zelfs de binnenkern van de planeet gesmolten was, maar de nieuwe analyse van gegevens van de Messenger bewijst het tegendeel. De binnenkern van de planeet is vast en bestaat uit wat silicagesteente, maar vooral uit ijzer. De kern van Mercurius bevat meer ijzer dan enige andere grote planeet in het zonnestelsel. Het metaal maakt zo’n 70% van het totale gewicht van de planeet uit. Daarom is Mercurius zo dicht en zwaar, en is zijn rotatiesnelheid zo laag. Eén dag op Mercurius is gelijk aan 58 dagen op aarde. Geologen schatten dat de kern van Mercurius ongeveer 55% van zijn volume inneemt (op aarde is dit aandeel 17%).

De mantel strekt zich uit van de kern tot ongeveer 500 km onder het oppervlak. Hij bestaat voornamelijk uit silicaten en andere metalen, waaronder ijzer. De korst van Mercurius is dun, maar vrij dicht. De korst van een planeet wordt gevormd uit zijn mantel, en het volume van de korst geeft de hoeveelheid mantel weer die is omgezet. Schattingen van de dikte van de korst van Mercurius hebben ertoe geleid dat wetenschappers denken dat ongeveer 11 % van de oorspronkelijke mantel van de planeet is omgezet in rotsen in zijn korst. Deze rotsen vormen een buitenste schil van ongeveer 550 km dik, en het oppervlak van deze schil heeft verschillende vulkanen en kraters die veel onthullen over de geschiedenis van de planeet.

Zijn er vulkanen op Mercurius?

Een ander fascinerend feit over de geografie van Mercurius is de overvloed aan vulkanen op zijn oppervlak. Vulkanen hebben een belangrijke rol gespeeld bij de vorming van deze planeet. Op beelden die zijn verkregen met de Messenger shuttle zijn 51 pyroclastische afzettingen op de planeet geïdentificeerd. Een pyroclastische stroom is een stroom van hete vulkanische materie die met een zeer hoge snelheid uit openingen in de korst komt. Deze stromen, samen met andere spleten en openingen, bewezen dat de binnenkern van Mercurius een hete mix is van silica en ijzer.

De randen van de gladde vlaktes van Mercurius wijzen erop dat ze zijn gevormd uit gestolde lava die duizenden jaren geleden is gevloeid. De beelden verkregen door de Messenger shuttle suggereren de aanwezigheid van verschillende laag-profiel schildvulkanen op de planeet die het dichtst bij de zon staat. Een schildvulkaan is kort van hoogte (lijkt op een krijgersschild dat op de grond ligt) en bestaat uit vloeibare lavastromen die uit het binnenste van de planeet sijpelen.

Heeft Mercurius kraters?

Hokusai is een gerafelde inslagkrater die op Mercurius is gevonden. Een gerafelde krater is een krater met fijne radiale strepen eromheen, die erop wijzen dat tijdens de vorming ervan een aanzienlijke massa is uitgeworpen en naar buiten is geslingerd. Deze krater werd voor het eerst waargenomen door het Goldstone Observatorium in 1991 en is vernoemd naar de Japanse kunstenaar Katsushika Hokusai.

Debussy is een andere inslagkrater op Mercurius die werd gevormd door de inslag met hoge snelheid van een of ander hemellichaam. De krater, genoemd naar de Franse musicus en componist Claude Debussy, werd voor het eerst ontdekt in 1969, opnieuw door het Goldstone Observatorium in Californië, VS. De krater heeft een diameter van ongeveer 85 km en is slechts een van de vele kraters die op de planeet te vinden zijn.

Een slotwoord

De Messenger-missie heeft veel vragen kunnen beantwoorden over de interne samenstelling en het oppervlak van Mercurius, maar er moeten nog veel meer details worden ontdekt. Mercurius heeft meer dan twee keer zoveel ijzer als de aarde, maar hoe is zoveel ijzer op die planeet terechtgekomen? En hoe zit het met de mogelijke aanwezigheid van leven? Als de planeet zo veel op de aarde lijkt, zijn er misschien nog meer overeenkomsten die nog moeten worden ontdekt. Toekomstige missies naar ons zonnestelsel zullen ons zeker helpen deze spannende vragen te beantwoorden!