Welke taal denken dove mensen? Dit is een moeilijke vraag om te beantwoorden. Afgezien van de wetenschap achter welke taal dove mensen denken en of deze vraag kan worden beantwoord of niet, is er een betere manier waarop we hier een duidelijk inzicht in kunnen krijgen. Waarom vragen we het niet aan dove mensen zelf? Michele Westfall is onze beste kandidaat. Michele is doof geboren, had horende ouders, en heeft dove kinderen. Toen haar werd gevraagd in welke taal dove mensen denken, antwoordde ze prachtig:
Ik ben doof geboren en ben mijn hele leven doof geweest. Ik draag geen hoorapparaten of cochleaire implantaten (en heb ook niet de wens om ze te dragen). Ik spreek Amerikaanse gebarentaal (ASL) en het is mijn primaire taal. Ik ben een moeder van twee geboren dove kinderen, dus dat we doof zijn is genetisch bepaald.
Ik heb een stem in mijn hoofd, maar die is niet op geluid gebaseerd. Ik ben een visueel wezen, dus in mijn hoofd, zie ik ofwel ASL-tekens, of foto’s, of soms gedrukte woorden. Mijn innerlijke stem heeft wel woorden, concepten en gedachten. Mijn geest is niet leeg, noch stil.
Ik verwerk informatie via mijn hersenen, mijn ogen, mijn neus, mijn tong en mijn tastzin, allemaal op dezelfde manier als iedereen zijn informatie zou verwerken. Geluid maakt alleen geen deel uit van mijn denkproces, en omdat het geen deel uitmaakt van mijn denkproces betekent niet dat ik geen innerlijke stem heb. Die heb ik wel.
Ik ben een bewust, gevoelig wezen dat denkt en redeneert. 🙂
Bijna hetzelfde antwoord kreeg ik van Giordon Stark. Giordon is een volleerd natuurkundige en een heel goed mens. Hij kan alleen helemaal niet horen. Toen hem werd gevraagd in welke taal hij denkt, schreef hij het volgende antwoord:
Ik ben doof geboren. Ik heb wel spraaktherapie gehad op jonge leeftijd, en toen ik opgroeide, sprak mijn innerlijke stem figuurlijk tegen mij en ik hoor het zowel als ik het liplees. Dit is dezelfde stem die ik me voorstel dat mensen hebben als ze blokken tekst lezen en in hun hoofd horen. Ik zie niet echt een griezelig “Voldemort” gezicht in mijn hoofd, maar ik heb altijd een beeld van lippen die bewegen samen met een stem die ik hoor.
Op hetzelfde moment heb ik herinneringen aan toen ik klein was en nog helemaal niet sprak, en al mijn herinneringen waren zeer visueel en olfactorisch. Ik herinnerde me altijd specifieke beelden van locaties en kon ze tot in de kleinste details aan mijn ouders beschrijven om uit te zoeken wat ik me herinnerde.
Nu ik in mijn vrije tijd gebarentaal leer/leer, merk ik dat mijn innerlijke stem ook in handen is gegroeid en dat ik soms dingen lees, een stem hoor, liplees en tekens zie, allemaal tegelijk. Ik zou verwachten dat een soortgelijke ervaring gebeurt met degenen die tweetalig/meertalig zijn en soms alle talen tegelijk horen bij het lezen van een tekst, of misschien soms van taal wisselen in hun hoofd (hoewel het een beetje anders is omdat ze zouden horen in welke taal ze bijvoorbeeld aan het lezen zijn).
Deze twee gevallen zijn niet voldoende om generaliseerbaar te zijn, maar ze zijn wel heel suggestief. op klank gebaseerde taal maakt geen deel uit van de ervaring van dove mensen, ze zijn er op geen enkel moment in hun leven aan blootgesteld en dus kunnen ze onmogelijk in op klank gebaseerde taal denken. Hun gedachten omvatten zeer zeker de taal die zij gebruiken: gebarentaal. Die is net zo verfijnd, net zo expressief en net zo mooi als de taal die jij en ik gebruiken.