Wat is bacteriële endotoxine
Een endotoxine is een lipopolysaccharide (LPS) dat voorkomt in de celwand van gramnegatieve bacteriën. Het is een typisch pyrogeen, dat diverse biologische reacties induceert wanneer zelfs een kleine hoeveelheid pg (10-12 g) of ng (10-9 g) in de bloedbaan terechtkomt. Door zijn hittebestendigheid en stabiliteit is volledige inactivering van endotoxine niet mogelijk met autoclaveren. Sterilisatie met droge hitte gedurende ten minste 30 minuten bij een temperatuur van 250 °C of meer is vereist om endotoxine volledig te inactiveren. Het bestaat in het milieu (b.v. water, lucht) waar gramnegatieve bacteriën leven, en bacteriële endotoxinen (LPS) blijven bestaan, zelfs nadat de bacteriën zijn gestorven.
Figuur 1 toont de structuur van LPS schematisch, met lipide A als de component die verantwoordelijk is voor de bioactiviteit. Het molecuulgewicht van dit deel is ca. 2.000. Het totale molecuulgewicht, inclusief het suikerketengedeelte, bedraagt gewoonlijk ca. 5.000 tot 8.000. Aangezien een LPS echter uit een hydrofiel gedeelte (suikerketen) en een hydrofoob gedeelte (lipide A) bestaat, verenigt het zich in een waterige oplossing tot een micellaire structuur met een schijnbaar molecuulgewicht van honderdduizenden tot enkele miljoenen. Een verandering in de micellaire structuur beïnvloedt naar verluidt de sterkte van de bioactiviteit.
Figuur 2 toont de structuren van lipide A van het Salmonella-type en E. coli-type, die aangeven dat de basisstructuur van de lipide A gemeenschappelijk is, ongeacht de stamvariatie.
