Wat zijn spiegelneuronen?

Een van de meest fundamentele manieren waarop we leren is door observatie, gevolgd door imitatie. Door apen te bestuderen en bepaalde gebieden in de menselijke hersenen te observeren, ontdekten wetenschappers een klasse van neuronen die verantwoordelijk zijn voor het leren, de zogenaamde spiegelneuronen.

xrender |

Al sinds de ontdekking van spiegelneuronen zijn deze cellen van het centrale zenuwstelsel van groot belang voor zowel neurowetenschappers, psychologen als neurologiespecialisten.

Spiegelneuronen vertonen activiteit zowel wanneer een individu een bepaalde handeling uitvoert, als wanneer hij een andere persoon observeert die dezelfde handeling uitvoert. Als zodanig wordt gedacht dat ze een belangrijke rol spelen bij het leren en begrijpen van intenties, spraak- en taalevolutie, emotionele intelligentie en empathie, en dat ze in verband kunnen worden gebracht met bepaalde neuropsychologische stoornissen.

Neurontypen in het menselijk lichaam

Er zijn twee soorten neuronen in het zenuwstelsel: motorische neuronen en sensorische neuronen. Motorische neuronen worden geassocieerd met de uitvoering van een bepaalde actie. Zij leveren signalen van de hersenen aan een effector, zoals een spier(cel) of een uitscheidingsklier.

Zintuiglijke neuronen daarentegen leveren signalen van een receptor, zoals pijn- of temperatuurreceptoren in de huid, aan de juiste regio’s in het centrale zenuwstelsel. Hoewel elk orgaan in ons lichaam wordt gevoed door zowel motorische als sensorische neuronen, zijn ze functioneel verschillend.

Spiegelneuronen werden echter oorspronkelijk beschreven als cellen van het zenuwstelsel die “zich zowel ontlaadden tijdens de actieve bewegingen van de aap als wanneer de aap betekenisvolle handbewegingen waarnam die door de experimentator werden gemaakt”. Dit betekent dat zij activiteit vertonen zowel wanneer een handeling wordt waargenomen (de zintuiglijke component) als wanneer dezelfde handeling wordt uitgevoerd (de motorische component).

Het spiegelneuronensysteem

De resultaten van menselijke neuro-imaging experimenten leveren sterk bewijs dat hetzelfde spiegelneuronensysteem dat oorspronkelijk werd ontdekt in de premotorische cortex van de makaakaap, in het gebied F5, ook aanwezig is in menselijke hersenen.

In één studie werd de hersenactiviteit van 21 deelnemers geregistreerd terwijl hen werd gevraagd een bepaalde handeling te observeren of zelf uit te voeren (ofwel het vastpakken van een hand of een bepaalde gezichtsuitdrukking). Het resultaat was dat een aantal neuronen bleek te worden gestimuleerd door zowel het observeren als het uitvoeren van de actie.

Verder onderzoek heeft aangetoond dat deze specifieke klasse van neuronen zich begint te ontwikkelen voor de leeftijd van 12 maanden en verband houdt met de vroege menselijke ontwikkeling en het vermogen van zuigelingen om te leren door imitatie.

De betekenis van spiegelneuronen

In 2000 zei een bekend neurowetenschapper en auteur Vilayanur Ramachandran dat “spiegelneuronen voor de psychologie zullen doen wat DNA voor de biologie deed”. Hoewel de hype sindsdien wat is afgenomen, zijn neurowetenschappers nog steeds enthousiast over de klinische betekenis van het spiegelneuronensysteem.

Het idee is dat we dankzij spiegelneuronen in staat zijn om eerst een handeling waar te nemen (“Wat wordt er gedaan?”), vervolgens de intentie van die handeling te begrijpen (“Waarom gebeurt het?”

Ten slotte kunnen we dezelfde handeling reproduceren om soortgelijke resultaten te bereiken (de motorische component).

Zowel ons begrip van een handeling als het vermogen om diezelfde handeling vervolgens te spiegelen is van groot belang voor leren, spraakperceptie en emotionele intelligentie. Een van de argumenten is dat, omdat spiegelneuronen verantwoordelijk zijn voor zowel het “wat” als het “waarom” van een bepaalde actie, zij sterk verbonden zijn met ons vermogen om empathie te tonen.

Als we iemand zien huilen, moeten we in staat zijn om de actie te identificeren en deze vervolgens positief te correleren met het gevoel van verdriet. Het spiegelneuronensysteem leert kinderen ook huilen om hun ongenoegen te tonen.

Dergelijke argumenten waren ook aangevoerd voor de rol van de spiegelneuronen bij het leren van taal en in feite bij de manier waarop onze beschaving zich in de loop der eeuwen heeft ontwikkeld.

Voorzichtig met het benaderen van spiegelneuronen

Het is echter oppassen geblazen wanneer men een direct verband probeert aan te tonen tussen het spiegelneuronensysteem en bepaalde neuropsychologische stoornissen. Dit geldt in het bijzonder voor autisme.

In de eerste plaats hebben zowel de oorspronkelijke studies die zijn uitgevoerd op makaakapen als de daaropvolgende studies naar de menselijke hersenfunctie een aantal beperkingen.

In feite is er nog steeds een discussie gaande over de vraag of de spiegelneuronen die in de hersenen van de primaten zijn ontdekt, dezelfde zijn als die welke we geactiveerd zien in de fMRI-studies die zijn uitgevoerd op mensen.

Ten tweede is er geen afdoend bewijs geleverd voor het argument dat patiënten die aan autisme lijden altijd een afname vertonen van de functie van de hersengebieden die met spiegelneuronen worden geassocieerd.

Over het geheel genomen zijn spiegelneuronen een fascinerend onderdeel van het menselijk lichaam dat de komende jaren ongetwijfeld verder zal worden bestudeerd en veelbelovend bewijs zal leveren voor het begrijpen van het menselijk brein en ons leervermogen.

Verder Lezen

• Alle Neurowetenschappelijke Inhoud
• Wat is Neurologie?
• Wat is het verschil tussen Neurologie en Neurowetenschappen?
• Wat is Neurowetenschappen?
• Wat is Neurochirurgie?