De Latino’s onthullen de oorsprong van Amerika’s originele kruisvaarder
Was er ooit een man die rondzwierf in Oud-Californië met een masker en zwarte cape, die de bijnaam “Zorro” droeg?
Kort antwoord: Nee.
Zorro is fictie. Don Diego de la Vega, de ware identiteit van Zorro, was een product van de pulp fiction schrijver, Johnston McCulley (1883-1958). Het eerste Zorro verhaal verscheen in de pulps in 1919. Zorro werd de ster van meer pulp verhalen, speelfilms, series, comics, spoofs, porno’s, en reboots.
En, natuurlijk, Antonio Banderas.
Maar, wees niet bang. Zorro – zft, zft, zft – is geworteld in de echte geschiedenis. Er zijn verschillende levensechte personen die veel overeenkomsten vertonen met Zorro.
De Ierse Zorro?
Het eerste Zorro-prototype waar mensen vaak naar wijzen is de zogenaamde “Ierse Zorro.” De Ier in kwestie heette William Lamport. Zijn naam kent echter vele varianten: Don Guillen de Lombardo, Guillen de Lampart, enz. Wat we weten is dat hij leefde in de zeventiende eeuw, geboren werd in Ierland, maar een zwervend bestaan leidde. Hij verhuisde naar Engeland, vervolgens naar Spanje en, tenslotte, naar het koloniale Mexico.
Lamports geluk keerde. Hij schreef verschillende manifesten waarin hij de onafhankelijkheid van Mexico uitriep. Hij gebruikte peyote, of liet dat tenminste doen door zijn Indiaanse vriend, en kwam uiteindelijk in aanraking met de inquisitie. Lamport werd in een kerker gegooid, ontsnapte korte tijd, en werd uiteindelijk in 1659 geëxecuteerd.
Waar komt de Zorro connectie vandaan? Vicente Riva Palacio, een Mexicaanse liberaal en schrijver, schreef in 1872 een roman met de titel Memoria de un Impostor, waarin het waargebeurde verhaal van Lamport werd gefictionaliseerd op basis van de archiefstukken van de Mexicaanse Inquisitie. In het verhaal van Riva Palacio heeft Lamport alle branie en dapperheid van een Musketier à la Dumas. Onlangs heeft een Italiaanse historicus genaamd Fabio Troncarelli betoogd dat Lamport de inspiratie moet zijn geweest voor Zorro, vooral de Riva Palacio versie van Lamport’s leven.
Dit klinkt allemaal geweldig, toch? Nou, tijdens mijn onderzoek ontdekte ik dat McCulley Riva Palacio niet heeft gelezen. In plaats daarvan speelden zowel McCulley als Riva Palacio zogezegd uit hetzelfde script. Met andere woorden, beiden waren beïnvloed door Dumas-achtige swashbuckling negentiende-eeuwse romantische romans. De Ierse Zorro is helaas helemaal geen Zorro – althans, Lamport is niet de inspiratiebron voor de Zorro die wij hebben leren kennen.
De Mexicaanse Zorro?
Wat als alles wat wij over Zorro zijn gaan geloven fout is?
Zorro is Spaans. Zorro is een held uit de tijd van het oude Spaanse Californië.
Het is waar dat McCulley’s versie van Zorro Spaans is en ook gebaseerd op het Oud-Spaanse Californië. Maar Zorro, zo begreep ik, is eigenlijk gebaseerd op de legende van Joaquin Murrieta, een bandiet die waarschijnlijk rond 1830 in Sonora, Mexico is geboren.
Ik bezocht Trincheras, Sonora en vond de waarschijnlijke geboorteplaats van Joaquin Murrieta. Daar ontmoette ik de stadshistoricus, die me vertelde over de plaatselijke herinnering aan de man. Zijn verhaal werd emblematisch voor de grote migratie van Mexicanen die naar Californië trokken nadat goud was ontdekt bij Sutter’s Mill. Het verhaal van Murrieta is er een van raciaal geweld, racisme en kolonialisme. Land dat ooit toebehoorde aan Mexico werd nu deel van de Verenigde Staten. Murrieta, en mensen zoals hij, werden beschouwd als vreemdelingen. Murrieta werd een beruchte vogelvrijverklaarde. Er werd een prijs op zijn hoofd gezet en hij werd opgejaagd en vermoord door Californische Rangers. Murrieta’s hoofd, of het hoofd van een ander ongelukkig slachtoffer, werd rondgeleid door de staat. Een toegangsprijs van 1 dollar werd ingesteld voor een kans om de macabere trofee van de Amerikaanse expansie te zien. Er ontstond een legende rond Murrieta. Een andere auteur, John Rollin Ridge, schreef een semi-fictief verslag van het leven van Murrieta (in Ridge’s verhaal Murieta genoemd).
Op dit punt komt een vraag naar boven? Hoe wordt een legendarische Mexicaanse bandiet – veel verguisd door Anglo-Amerikanen in Californië – een Spaanse, aristocratische Zorro?
Kort antwoord: Witwassen.
Spoedig na het verschijnen van Ridge’s roman, werd Murrieta’s ras “witgemaakt” en zijn klassestatus verhoogd. Er werd een vijfdelig toneelstuk geschreven en opgevoerd, genaamd Joaquin Murieta de Castillo. Daarin was Murieta van Cubaanse afkomst en kon dus aanspraak maken op een aristocratische, creoolse (blanke) status.
Dit proces ging zeventig jaar door tussen Murrieta’s leven en Zorro’s eerste verschijning in 1919. De echte ommekeer vond plaats in een boek genaamd Captain Courtesy, geschreven in het eerste decennium van de jaren 1900. In het boek vertoont het hoofdpersonage alle kenmerken van Murrieta – Robin Hood, enz – maar hij draagt ook een vermomming zoals Zorro. Maar hier is het cruciale verschil. Kapitein Courtesy vecht VOOR de Amerikanen TEGEN Mexico. Het Murrieta script is omgedraaid. De hoofdpersoon is in wezen Murrieta, maar nu is hij toegeëigend in een blank verhaal over Californië. McCulley zag een filmversie van Captain Courtesy in 1915. Een paar maanden later schreef McCulley een boek voor de pulps genaamd Captain Fly-By-Night. Dat verhaal bevat al het Zorro-materiaal dat we kennen – vermomming, persoonsverwisseling, love interest, vechten voor de underdog – maar het speelt zich af in het tijdperk van de Gold Rush.
Met andere woorden, Zorro was in wezen hetzelfde Murrieta-achtige personage, maar nu terug in de tijd verplaatst naar het oude Spaanse Californië.
Herken je je nog dat ik zei dat misschien alles wat we over Zorro weten fout is? Yup. Voordat Zorro Spaans was, was hij een Mexicaanse legende. De geschiedenis van Zorro is een geschiedenis van Mexicaans-Amerikaanse ervaringen.
Het ontdekken van Zorro’s oorsprong is een gewaagde claim maken. De geschiedenis van de Amerikaanse cultuur is schatplichtig aan Latijns-Amerikaanse ervaringen. Zorro, een creatie gebaseerd op de Latino-geschiedenis, heeft bijgedragen aan de geboorte van de Amerikaanse superheld. De Latino-geschiedenis, -ervaring en -cultuur maken een wezenlijk deel uit van wat Amerika, nou ja, Amerika maakt.
Je kunt geen muur bouwen om die geschiedenis te laten verdwijnen.