In de 14 jaar sinds haar dochter Rachel met het Down-syndroom werd geboren, is Jawanda Mast er altijd duidelijk over geweest dat ze de aandoening zou veranderen als ze kon.
“Ik zou niet meer van haar kunnen houden, maar ik zou er bijna alles voor over hebben om dat extra chromosoom weg te nemen,” schreef de moeder uit Olathe, Kansas, op haar blog. “Ik mag dan wel weten dat ze perfect is, maar de wereld weet dat niet.
Maar toen wetenschappers uit Massachusetts onlangs aankondigden dat ze een manier hadden gevonden om het chromosoom dat trisomie 21 veroorzaakt, ook bekend als het Down-syndroom, het zwijgen op te leggen, was Mast – en de rest van de gehandicaptengemeenschap – geschokt.
“Het is zo moeilijk voor te stellen dat je dat echt zou kunnen doen,” vertelde Mast aan NBC News. “Ja, ik zou de uitdagingen wegnemen, ik zou de gezondheidsrisico’s wegnemen.
Het onderzoek van wetenschappers van de University of Massachusetts Medical School is het eerste dat aantoont dat het mogelijk is het genetisch materiaal uit te schakelen dat verantwoordelijk is voor de aandoening die cognitieve vertragingen, hartafwijkingen en een kortere levensduur veroorzaakt.
De verwachting is dat deze ontwikkeling zal helpen bij het ontwikkelen van nieuwe behandelingen voor problemen die worden veroorzaakt door het Down-syndroom — maar het biedt ook uitzicht op het volledig elimineren van de aandoening.
Sinds het vorige maand bekend werd, heeft de doorbraak een storm van reacties teweeggebracht onder ouders, voorstanders, ethici en mensen met de aandoening, aldus Dr. Brian Skotko, een medisch geneticus en mededirecteur van het Down Syndroom Programma van het Massachusetts General Hospital.
“Dit onderzoek roept echt een miljoen vragen op,” zei Skotko.
Aan de ene kant is bijna iedereen het erover eens dat er behandelingen nodig zijn om de 250.000 mensen in de VS met het Down-syndroom te helpen, waaronder de bijna 7.000 baby’s die er elk jaar mee worden geboren.
Aan de andere kant is het onduidelijk welke kosten er verbonden zijn aan het uitschakelen van het mechanisme dat mensen creëert die lessen geven in geduld, vriendelijkheid — en wat het betekent om mens te zijn.
“Als het Down-syndroom volledig genezen zou zijn, zou de wereld iets verliezen door de afwezigheid van die cultuur,” zei Skotko, die een zus heeft met de aandoening. “Er is iets positiefs dat mensen met het Down-syndroom bijdragen aan de wereld.”
Brian Long uit Boulder, Colo., is vader van een 19-jarige zoon met het Down-syndroom. Hij is blij met het onderzoek, dat zou kunnen leiden tot behandelingen om Connor’s intellectuele capaciteiten en spreekvaardigheid te vergroten en ziekten te voorkomen. Maar hij vraagt zich ook af hoe het sleutelen aan chromosomen de essentie van zijn zoon kan veranderen.
“Het Down-syndroom heeft zo veel invloed op de persoonlijkheid en het karakter van de persoon,” zei Long, 54. “In Connor’s voorbeeld kennen we hem al 19 jaar. We willen geen grote verandering.”
Voorvechters als Julie Cevallos, vice-president marketing van de National Down Syndrome Society, benadrukken dat het onderzoek nog pril is.
“Als je zo ver gaat als ‘genezen’, dan nemen mensen een stapje terug en zeggen: ‘We zijn niet op zoek naar een genezing. We willen mensen met het Down-syndroom helpen en ondersteunen om een gezond en productief leven te leiden”, aldus Cevallos, moeder van een 5-jarig kind met de aandoening.
David Egan, een 35-jarige man uit Wenen (Va) met het Down-syndroom, zei dat hij de vooruitgang deels toejuicht omdat het zou kunnen helpen met een deel van het sociale stigma dat de aandoening met zich meebrengt. Hij heeft vrienden die zijn uitgelachen vanwege hun handicap en die het moeilijk hebben om met de aandoening om te gaan.
“Ik zeg niet dat we het helemaal moeten afsluiten,” zei Egan, die 17 jaar op de distributieafdeling heeft gewerkt bij Booz Allen Hamilton, het technologieadviesbureau. “Ik zou zeggen dat we er alleen meer van moeten begrijpen.
Maar ethici vrezen dat genetische manipulatie het einde zou kunnen betekenen van de aandoening – en van mensen die deze hebben.
“We zien nu nog maar weinig mensen met de symptomen van polio of de littekens van pokken,” aldus Art Caplan, hoofd medische ethiek aan het New York University Langone Medical Center. “Hetzelfde lot, ondanks de protesten van sommigen, wacht het syndroom van Down en andere genetische ziekten als engineering van genen tot genezing leidt.”
Die sterke reactie verraste Jeanne Lawrence, de hoogleraar cel- en ontwikkelingsbiologie die het onderzoek leidde. Mensen kunnen de reikwijdte en de belofte van haar werk verkeerd begrijpen, zei ze.
Het zou waarschijnlijk niet mogelijk zijn om het Down-syndroom te “genezen”, omdat de aandoening al bij de conceptie optreedt, zei ze.
“Zelfs als we heel ver vooruit kijken, zie ik niet hoe we iemand met trisomie 21 fundamenteel kunnen veranderen door alle chromosomen in zijn lichaam het zwijgen op te leggen,” zei Lawrence.
In plaats daarvan zou het mogelijk kunnen zijn om specifieke aandoeningen aan te pakken: Misschien is er een manier om aangeboren hartaandoeningen bij kinderen met het syndroom van Down in een vroeg stadium te behandelen of om de ziekte van Alzheimer bij volwassenen te voorkomen, voegde ze eraan toe.
Het onderzoek is zonder meer een stap vooruit in het begrijpen van het syndroom van Down, dat optreedt wanneer mensen worden geboren met drie exemplaren van chromosoom 21, in plaats van de normale twee exemplaren.
(Mensen worden normaal gesproken geboren met 23 paar chromosomen, inclusief een paar geslachtschromosomen, voor een totaal van 46 in elke cel. Mensen met het syndroom van Down hebben 47 chromosomen in elke cel.)
De onderzoekers ontdekten dat een gen met de naam XIST — dat normaal een van de twee exemplaren van het X-chromosoom bij vrouwelijke zoogdieren, waaronder mensen, uitschakelt — kon worden ingevoegd in het extra exemplaar van chromosoom 21 in lab-culturen.
Met behulp van huidcellen van een persoon met het Down-syndroom creëerden zij pluripotente stamcellen, die een reeks verschillende lichaamsceltypen kunnen vormen. Toen ze het XIST-gen toevoegden, ontdekten ze dat dit het extra chromosoom effectief tot zwijgen bracht.
Toen ze hersencellen met en zonder het XIST-gen vergeleken, ontdekten ze dat de cellen waarin het extra chromosoom was onderdrukt, sneller groeiden en beter in staat waren om progenitors van andere hersencellen te vormen, aldus Lawrence.
“Dat is meteen nuttig,” vertelde ze aan NBC News. “Er is nog geen goede manier om te begrijpen wat er mis is met deze cellen.”
Maar haar werk was nooit gericht op het elimineren van de aandoening, voegde Lawrence eraan toe.
“Ik denk dat we altijd hebben gedacht dat we therapieën aan het ontwikkelen waren om kinderen met het Down-syndroom te helpen. We hebben nooit gedacht dat we zouden helpen om het uit te roeien,” zei Lawrence.
Dat is een opluchting voor genetici als Skotko. Hij maakt zich zorgen over de demografie van de aandoening, die is gewijzigd van een schatting van 400.000 mensen met het Down-syndroom in de VS naar 250.000, volgens nieuw onderzoek van Dr. Edward R.B. McCabe, chief medical officer bij de March of Dimes.
Het aantal baby’s dat met het Down-syndroom wordt geboren, is de afgelopen tien jaar gestegen, ontdekte McCabe. Maar uit onderzoek blijkt dat ongeveer 74 procent van de vrouwen die een prenatale diagnose van het Down-syndroom krijgen, hun zwangerschap beëindigen. En – in een land waar vrouwen de bevalling uitstellen – zijn er lang niet zoveel geboortes met het Down-syndroom als er hadden kunnen zijn.
“Wat als er minder baby’s met het Down-syndroom worden geboren en het Down-syndroom steeds meer een zeldzame aandoening begint te worden?” zei Skotko.
De belofte van nieuwe medicamenteuze therapieën en behandelingen kan helpen, zegt hij, en hoop geven aan gezinnen die Down-syndroombaby’s verwachten en aan gezinnen met oudere kinderen – en volwassenen.
Terwijl zegt Jawanda Mast dat ze er zeker van is dat de vragen die het nieuwe onderzoek oproept nog jaren onderwerp van discussie zullen zijn tijdens openbare bijeenkomsten en in privégesprekken.
“Het is interessant, want Rachel heeft haar hele leven al de discussie: ‘Als je het weg zou kunnen nemen, zou je het dan doen?'”, zegt ze. “Ik denk dat we ethisch gezien gewoon de dop van de fles halen.”
JoNel Aleccia is een senior gezondheidsverslaggever bij NBC News. Je kunt haar bereiken op Twitter op @JoNel_Aleccia of stuur haar een e-mail.