Trendy demograficzne

Gospodarka

Na rozwój gospodarczy Szwajcarii miały wpływ specyficzne fizyczne i kulturowe czynniki geograficzne. W pierwszym przypadku, kraj posiada niewiele surowców; opady i jakość gleby w dużej mierze determinują rodzaj i wielkość upraw; ekspansja miejska i przemysłowa wkracza na ograniczoną ilość ziemi uprawnej; sektory handlu i transportu skorzystały z centralnego położenia Szwajcarii wzdłuż międzynarodowych szlaków handlowych; a turystyka została pobudzona przez wyjątkowe piękno krajobrazu, w tym lodowcowe szczyty i jeziora alpejskie. W drugiej kolejności, niezdolność małego rynku krajowego do wchłonięcia całkowitej produkcji wykwalifikowanej i wydajnej populacji zmusiła Szwajcarię do poszukiwania rynków światowych. W ten sposób, importując surowce i przetwarzając je w wysokiej jakości produkty gotowe o wysokiej wartości dodanej przeznaczone na eksport, rozwijając wysoce zorganizowany i wydajny system transportowy i przemysł turystyczny, a także ustanawiając orientację wolnorynkową, Szwajcaria ogólnie była w stanie utrzymać niskie bezrobocie i inflację pod kontrolą oraz osiągnęła jeden z najwyższych na świecie standardów życia i dochodów per capita.

Różne czynniki fizyczne i kulturowe dały również podstawę do rozwoju branż usługowych, takich jak żegluga, bankowość, ubezpieczenia i turystyka, a także do eksportu, takich jak chemikalia, maszyny, instrumenty precyzyjne i przetworzona żywność. Gospodarka Szwajcarii charakteryzuje się różnorodnością przemysłową i brakiem dużych firm. Jednak wiele szwajcarskich przedsiębiorstw – takich jak gigant spożywczy Nestlé i firma farmaceutyczna Novartis – posiada przedsiębiorstwa o zasięgu światowym, które zatrudniają znacznie więcej osób za granicą niż w Szwajcarii i sprzedają większość swoich produktów na rynkach zagranicznych. Zagraniczni pracownicy stanowią około jednej czwartej ludności aktywnej zawodowo w Szwajcarii, a bez ich obecności wiele sektorów gospodarki (np. hotelarstwo, gastronomia, turystyka) stanęłoby w miejscu. Niemniej jednak, napięcia społeczne czasami były widoczne, szczególnie tam, gdzie cudzoziemcy byli postrzegani jako zagrożenie dla szwajcarskiego stylu życia i wypierają szwajcarskich pracowników.

Długa tradycja demokracji bezpośredniej (ponad połowa referendów krajowych na świecie odbyła się w kraju) i federalizmu w Szwajcarii oraz silna zależność kraju od handlu zagranicznego dały podstawę do równie tradycyjnej niechęci do interwencji państwa i silnego i stałego wsparcia dla światowego wolnego handlu. Tak więc, z wyjątkiem poczty, większość przedsiębiorstw użyteczności publicznej i ważnych usług jest własnością prywatną lub przedsiębiorstw komunalnych, w niektórych przypadkach subsydiowanych przez rządy kantonów. Sieć telefoniczna i koleje, będące wcześniej własnością federalną, zostały sprywatyzowane w późnych latach 90-tych.

Tak jak scentralizowana biurokracja była tradycyjnie nieufna w kraju, Szwajcarzy obawiali się również integracji gospodarczej z Europą. Chociaż Szwajcaria wynegocjowała specjalne porozumienie w 1972 roku z Europejską Wspólnotą Gospodarczą (później zastąpioną przez Unię Europejską), pozostała poza UE, preferując zamiast tego członkostwo w bardziej ograniczonym Europejskim Stowarzyszeniu Wolnego Handlu (EFTA). W odpowiedzi na planowane usunięcie na początku lat 90-tych wszystkich barier w przepływie osób, towarów i usług w UE, EFTA wynegocjowało z UE utworzenie nowego bloku handlowego – Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Jednak w 1992 r. szwajcarscy wyborcy zdecydowanie odrzucili członkostwo w EOG. Głosowanie uwypukliło różnice między grupami językowymi, ponieważ Szwajcarzy francuscy w większości głosowali za porozumieniem, podczas gdy większość Szwajcarów niemieckich i włoskich była mu przeciwna. Następnie rząd wynegocjował z UE umowy dwustronne dotyczące większości kwestii objętych traktatem o EOG. W 2000 r. szwajcarscy wyborcy ratyfikowali nową umowę, ale dopiero w 2016 r. Szwajcaria oficjalnie wycofała swój wniosek o przystąpienie do EOG.

Połączone gospodarczo ze Szwajcarią, jej mniejszy sąsiad Księstwo Liechtensteinu używa szwajcarskiej waluty i korzysta z ochrony armii szwajcarskiej. Mimo to Liechtenstein przystąpił do EOG w 1995 r. (po zmodyfikowaniu unii celnej ze Szwajcarią) i jest także indywidualnym członkiem EFTA.