Uxmal

Strona jest najważniejszym przedstawicielem stylu architektonicznego Puuc, który rozkwitł w Późnym Okresie Klasycznym (ad 600-900). Cechy charakterystyczne stylu Puuc obejmują wapienną konstrukcję, często z gładkimi powierzchniami ścian; gipsowe (stiukowe) wykończenia; maski i inne przedstawienia boga deszczu Chac (Chaac); oraz przewagę stylizacji wzdłuż linii poziomych. Prawdopodobnie ten styl i kultura północnych nizin Majów trwały w pełnym rozkwicie przez około sto lat po upadku i opuszczeniu nizinnych ośrodków południowych Majów, takich jak Tikal, Palenque i Uaxactún. Po około roku 1000, kiedy to tolteccy (lub inspirowani tolteckimi) najeźdźcy przybyli na Jukatan i założyli swoją stolicę w Chichén Itzá, w mieście zaprzestano poważnych prac budowlanych. Według hieroglifów Majów, Uxmal było jednak nadal zamieszkiwane i brało udział w politycznej Lidze Majapanu. Po jej zakończeniu Uxmal, podobnie jak inne wielkie miasta północy, zostało opuszczone (ok. 1450 r.). Przed porzuceniem, rodziną rządzącą miastem, podobnie jak Itzá z Chichén czy Cocom z Mayapán, był ród Tutul Xiu.

Miejsce Uxmal jest obszarem suchej sawanny trawiastej, ale okolica jest mocno zalesiona. Woda była dostarczana przez cenotes (studnie utworzone przez zapadliska w podłożu wapiennym) na terenie miasta lub przez baseny zbierające deszcz na zachodzie. Opady deszczu i dostarczanie wody były stałym zmartwieniem mieszkańców miasta, którzy często przywoływali pomoc Chaca w swojej symbolice architektonicznej, hieroglifach i ofiarach z ludzi. Hieroglify ujawniają, że jeden z władców Uxmal przyjął imię „Lord Chac” około 900 roku.

Centralne ruiny zajmują około 150 akrów (60 hektarów), ale pozostałości dzielnic mieszkalnych rozciągają się na znacznie większej powierzchni. Przy wejściu turystycznym do centralnego obszaru znajduje się Piramida Magika („Pirámide del Adivino”), która wznosi się na wysokość 90,5 stopy (27,6 metra) w trzech koncentrycznych sekcjach. U podstawy ma wymiary około 227 na 162 stopy (69 na 49 metrów). Świątynia w górnej części ma drzwi w formie maski Chac. Piramida ta jest najwyższa w Uxmal, ale znana jest również jako Dom Karła („Casa del Enano”) z powodu starożytnej legendy mówiącej, że została zbudowana w ciągu jednej nocy przez zaczarowanego karła, który następnie stał się władcą miasta.

Uzyskaj subskrypcję Britannica Premium i uzyskaj dostęp do ekskluzywnych treści. Subscribe Now

Na zachód od Piramidy Magika znajduje się Czworokąt Zakonnic, składający się z czterech prostokątnych budynków z 74 pojedynczymi pomieszczeniami. Mógł to być pałac lub rezydencja dla studentów, kapłanów lub żołnierzy. Każda z czterech stron świątynnych czworokąta jest ozdobiona figurami Chac. Centralny dziedziniec ma wymiary 260 na 212 stóp (79 na 65 metrów). Na południe od czworokąta znajduje się boisko do gry w piłkę o wymiarach około 111 na 33 stopy (34 na 10 metrów), zwane pok-ta-pok w języku Majów, tlachtli w języku Nahua i juego de pelota w języku hiszpańskim.

Pałac Gubernatora („Palacio del Gobernador”), stojący dalej na południe, jest jednym z najbardziej podziwianych prekolumbijskich budowli i stanowi najlepszy przykład stylu Puuc. Jego trzy sekcje stoją na szczycie szerokiego tarasu (29 stóp wysokości). Prowadzą na niego schody z trzema podestami. Środkowa część wznosi się na wysokość 65 stóp (19,8 metra) i jest połączona z dwiema niższymi, bocznymi częściami sklepionymi korytarzami. Również na tarasie, na północny zachód od Pałacu Gubernatora, znajduje się Dom Żółwi, mniejszy budynek nazwany tak od fryzu z rzeźbionymi żółwiami.

Tuż na zachód od Pałacu Gubernatora znajdują się Wielka Piramida, mierząca 260 stóp (79 metrów) z każdej strony; Dom Gołębi, z górną sekcją w stylu gołębnika; oraz Świątynia Południowa. Inne godne uwagi kompleksy to Grupa Cmentarna, Dom Starej Kobiety („Casa de la Vieja”) i seria ruin zwana Grupą Północną. (Zobacz też: Cywilizacje prekolumbijskie: Główne miejsca.)