Plaatje hierboven: Niet bij alle vormen van zoenen wordt speeksel uitgewisseld. Uit https://twitter.com/CDCSTD/status/728408953818775552
Een paar maanden geleden kwam er behoorlijk deprimerend nieuws, toen de krantenkoppen meldden dat door zoenen gonorroe van de ene op de andere persoon kon overspringen.
We wisten al dat gonorroe kon worden overgedragen tijdens orale seks – een vreselijk feit, gezien het feit dat de meeste mensen geen condooms of dental dams gebruiken tijdens orale seks. En we wisten dat orale gonorroe meer kans heeft om resistentie tegen medicijnen te ontwikkelen, wat zou kunnen bijdragen aan de mogelijk onbehandelbare gonorroe van de nabije toekomst.
Mond-op-mond zoenen kan gonorroe overbrengen recht onder onze neus – letterlijk.
Gonorroe is het meest bekend als een infectie van de baarmoederhals of de plasbuis. Maar de bacteriën die gonorroe veroorzaken, kunnen ook gedijen in andere warme, vochtige delen van je lichaam – niet alleen in het voortplantingskanaal, maar ook in de mond, keel, ogen en anus. Door onbeschermde orale seks kunnen die bacteriën zich in beide richtingen verplaatsen tussen de genitaliën van de ene persoon en de keel van een andere persoon.
Maar hoe zit het met mond-op-mond zoenen, zoals tongzoenen? Is dat genoeg om deze bacteriën mee te laten liften van de ene mond naar de andere? Eerder onderzoek, waarbij gebruik werd gemaakt van een wiskundig model, schatte dat mond-op-mond contact een belangrijke – en ondergewaardeerde – manier van gonorroe overdracht zou kunnen zijn. Maar dat was een wiskundig model, een geavanceerde vergelijking die gebruik maakt van wat we weten over de gonorroe-prevalentie en seksueel gedrag van een bevolking om in te schatten hoe vaak de infectie wordt overgedragen van de ene mond op de andere.
Kussen en gonorroe
In mei publiceerden Australische onderzoekers een studie die dit wiskundige model aan een echte test onderwierp, waardoor ze de eerste waren die mond-op-mond gonorroe-overdracht onderzochten in een populatie van echte mensen. Zij ondervroegen 3.677 Australische homo- en biseksuele mannen over het aantal mannelijke partners dat zij in de voorafgaande drie maanden hadden gehad. (Drie maanden was geen willekeurig tijdsbestek – het is de waarschijnlijke maximale duur van onbehandelde orale gonorroe.)
Ze vroegen de respondenten om cijfers te geven voor “alleen zoenen”-partners, “alleen seks”-partners, en “zoenen-met-seks”-partners. Na het ontrafelen van alle combinaties en ze te koppelen aan de orale gonorroe testresultaten van elke proefpersoon, ontdekten ze dat zoenen inderdaad geassocieerd werd met orale gonorroe – terwijl seks zonder zoenen dat niet deed.
De ondervraagde mannen hadden 46% meer kans op orale gonorroe als ze in de afgelopen drie maanden vier of meer partners hadden die alleen zoenden, en 81% meer kans op orale gonorroe als ze ten minste vier partners hadden die zoenden met seks (vergeleken met mannen die nul of één partner hadden in deze categorieën). Mannen met alleen sekspartners, en die niemand hadden gezoend gedurende die drie maanden, hadden half zoveel kans om positief te testen op orale gonorroe in vergelijking met andere deelnemers aan het onderzoek.
Kusonthouding? Safe Kissing?
Gonorroe neemt toe, en het feit dat gonorroe bijna volledig resistent wordt tegen medicijnen maakt deze epidemie extra alarmerend. Het is tijd om ons te richten op orale gonorroe, die over het algemeen is genegeerd als onbelangrijk. Als het gaat om gonorroe-preventie, erkennen de meeste mensen het belang van condoomgebruik voor vaginale of anale geslachtsgemeenschap, maar barrières worden vaak afgewezen voor orale seks – en zoenen heeft tot voor kort echt niemand op zijn radar gehad.
afbeelding rechts: handen. Van Plannedparenthood.org
Dus wat is de boodschap? Moeten we “veilig zoenen” en elkaar kussen met een tandbeschermer of plasticfolie? Of moeten we nog verder gaan, en ons onthouden van zoenen tot het huwelijk? Deze oplossingen lijken belachelijk, maar als gonorroe wordt overgedragen door zoenen, en als de toenemende resistentie tegen antibiotica een probleem is, wat moeten we dan aanbevelen?
De eerste stap voor elke seksueel actieve persoon is te weten wat zijn of haar SOA-status is, en te weten wat de SOA-status van de partner is. Testen op orale infecties is niet standaard bij SOA-testen, dus u kunt uw zorgverlener vragen of een uitstrijkje van de mond kan worden opgenomen in uw screening. Ten tweede kunnen barrièremethoden zoals condooms en dental dams mensen beschermen tijdens de meeste vormen van seksuele activiteit. Condooms zijn zeer effectief in het voorkomen van de overdracht van gonorroe, of ze nu worden gebruikt voor orale, vaginale of anale seks, of op gedeelde seksspeeltjes. Tandvullingen kunnen ook helpen voorkomen dat gonorroe wordt overgedragen tijdens orale seks en anale-orale seks (ook wel anilingus of “rimmen” genoemd).
Maar wat kun je, naast het regelmatig testen op SOA’s en barrièremethoden, nog meer doen om gonorroe te voorkomen? Eén studie onderzoekt mondwater als preventief middel, en de resultaten zouden binnenkort beschikbaar moeten zijn. Uit een eerdere studie onder mannen met orale gonorroe bleek dat 84% van hen nog steeds positief testte op infectie na een gorgelbeurt met een zoutoplossing gedurende een volle minuut, terwijl slechts 52% nog steeds positief was na een gorgelbeurt gedurende een minuut met een antiseptisch mondwater. Deze resultaten golden echter alleen voor het oppervlak van de keel – de bacteriën die gonorroe veroorzaken, hadden meer kans om dieper in de keel te overleven. Of dat goed genoeg is om overdracht via zoenen te voorkomen, is een vraag voor toekomstig onderzoek om te beantwoorden.
Eindelijk hoopt men dat er een vaccin tegen gonorroe op de markt komt. Als mensen immuun zouden kunnen worden voor gonorroe, zouden een heleboel problemen zijn opgelost – het belangrijkste daarvan is het probleem van antibioticaresistentie. Nog maar twee jaar geleden gebruikte de Wereldgezondheidsorganisatie het woord “onmogelijk” bij het beschrijven van de behandeling van antibiotica-resistente gonorroe, verwijzend naar gedocumenteerde gevallen van gonorroe die “niet te behandelen waren met alle bekende antibiotica”. Als deze resistente stammen vaker voorkomen, kunnen we een terugkeer zien naar het pre-antibiotische tijdperk van gonorroe, toen de ziekte een belangrijke oorzaak van onvruchtbaarheid was.
Je kunt condooms afhalen of je laten testen op gonorroe bij elk Planned Parenthood gezondheidscentrum.
Tags:orale seks,biseksueel,homo,gonorroe,condoom,dental dams,zoenen,SOA,seksuele gezondheid,SOA Bewustwording,vaccins