Yayoi Kusama, (geboren 22 maart 1929, Matsumoto, Japan), Japanse kunstenares die zichzelf omschreef als een “obsessionele kunstenaar,” bekend om haar uitgebreide gebruik van polka dots en voor haar oneindige installaties. Ze gebruikte schilderkunst, beeldhouwkunst, performance kunst en installaties in verschillende stijlen, waaronder Pop art en Minimalisme.
Wanneer is Yayoi Kusama geboren?
Yayoi Kusama is geboren op 22 maart 1929 in Matsumoto, Japan.
Waar is Yayoi Kusama bekend om?
Yayoi Kusama is een Japanse kunstenaar die bekend staat om haar uitgebreide gebruik van stippen en om haar oneindige installaties. Bekende werken zijn Obliteration Room (2002-heden) en Infinity Mirror Room-Phalli’s Field (1965/2016), de eerste van vele verschillende iteraties.
Hoe is Yayoi Kusama beroemd geworden?
Yayoi Kusama voerde in de jaren zestig verschillende niet-geautoriseerde performances uit in New York City die de aandacht trokken van de pers, met name Grand Orgy to Awaken the Dead (1969), waarbij ze in een museum stippen schilderde op de naakte lichamen van deelnemers. Haar carrière beleefde een opleving in het midden van de jaren 2010 met verschillende tentoonstellingen met haar Infinity Mirror Rooms.
Waar is Yayoi Kusama opgeleid?
Naar eigen zeggen begon Kusama al als kind met schilderen. Ze heeft weinig formele opleiding gehad en heeft slechts kort (1948-49) kunst gestudeerd aan de Kyōto City Specialist School of Arts.
Hoe zag Yayoi Kusama’s familie eruit?
Yayoi Kusama werd geboren als jongste dochter van een welgestelde familie. Ze gaf aan dat haar moeder fysiek en verbaal gewelddadig was, terwijl haar vader een rokkenjager was. Hoewel ze relaties had met collega-kunstenaars, is ze nooit getrouwd en heeft ze nooit kinderen gehad.
Naar eigen zeggen begon Kusama als kind te schilderen, rond de tijd dat ze hallucinaties begon te krijgen die vaak uit stippenvelden bestonden. Deze hallucinaties en het thema van de stippen zouden haar kunst blijven beïnvloeden gedurende haar hele carrière. Ze had weinig formele opleiding genoten en studeerde slechts kort (1948-49) kunst aan de Kyōto City Specialist School of Arts. Familieconflicten en de wens om kunstenares te worden dreven haar ertoe om in 1957 naar de Verenigde Staten te verhuizen, waar ze zich in New York City vestigde. Voordat ze Japan verliet, vernietigde ze veel van haar vroege schilderijen.
Haar vroege werk in New York City omvatte wat zij noemde “infinity net” schilderijen. Deze bestonden uit duizenden kleine markeringen die obsessief werden herhaald op grote doeken, zonder rekening te houden met de randen van het doek, alsof ze tot in het oneindige doorgingen. Dergelijke werken verkenden de fysieke en psychologische grenzen van het schilderen, waarbij de schijnbaar eindeloze herhaling van de tekens een bijna hypnotiserende sensatie opwekte voor zowel de toeschouwer als de kunstenaar. Haar schilderijen uit die periode liepen vooruit op de opkomende minimalistische beweging, maar haar werk ging al snel over in Pop art en performance art. Ze werd een centrale figuur in de New Yorkse avant-garde, en haar werk werd tentoongesteld naast dat van kunstenaars als Donald Judd, Claes Oldenburg, en Andy Warhol.
Obsessieve herhaling bleef een thema in Kusama’s beeldhouwkunst en installatiekunst, die ze begon te exposeren in de vroege jaren 1960. Veel van dat werk, waarin Kusama het oppervlak van objecten, zoals een fauteuil in Accumulation No. 1 (1962), bedekte met kleine, zachte fallische sculpturen van witte stof, was verbonden met het thema van seksuele angst. Tot de installaties uit die tijd behoorde Infinity Mirror Room-Phalli’s Field (1965), een spiegelkamer waarvan de vloer bedekt was met honderden opgezette falli die met rode stippen beschilderd waren. Spiegels gaven haar de mogelijkheid om oneindige vlakken in haar installaties te creëren, en ze zou ze in latere werken blijven gebruiken.
De performancekunst van Kusama weerspiegelde de tijd en verkende ideeën over anti-oorlog, anti-establishment en vrij-liefde. Deze Happenings gingen vaak gepaard met openbare naaktheid, met de uitdrukkelijke bedoeling om de grenzen van identiteit, seksualiteit en het lichaam te ontmantelen. In Grand Orgy to Awaken the Dead (1969), schilderde Kusama stippen op de naakte lichamen van de deelnemers in een ongeautoriseerde performance in de fontein van de beeldentuin van New Yorks Museum of Modern Art. Critici beschuldigden haar van intense zelfpromotie, en haar werk kreeg regelmatig aandacht in de pers; Grand Orgy verscheen op de voorpagina van de New York Daily News.
Kusama verhuisde in 1973 terug naar Japan. Vanaf 1977 leefde ze, uit eigen keuze, in een psychiatrisch ziekenhuis. Ze bleef kunst maken in die periode en schreef ook surrealistische poëzie en fictie, waaronder The Hustlers Grotto of Christopher Street (1984) en Between Heaven and Earth (1988).
Kusama keerde terug naar de internationale kunstwereld in 1989 met tentoonstellingen in New York City en Oxford, Engeland. In 1993 vertegenwoordigde ze Japan op de Biënnale van Venetië met onder meer Mirror Room (Pumpkin), een installatie waarin ze een spiegelende ruimte vulde met pompoensculpturen bedekt met haar kenmerkende stippen. Tussen 1998 en 1999 werd een groot retrospectief van haar werk getoond in het Los Angeles County Museum of Art, het Museum of Modern Art in New York City, het Walker Art Center in Minneapolis, Minnesota, en het Tokyo’s Museum of Contemporary Art. In 2006 ontving ze de Praemium Imperiale prijs voor schilderkunst van de Japan Art Association. Haar werk was het onderwerp van een grote overzichtstentoonstelling in het Whitney Museum of American Art in New York City in 2012, en een reizende tentoonstelling trok een recordpubliek in het Hirshhorn Museum and Sculpture Garden in Washington, D.C., in 2017. De laatste show bevatte een voorbeeld van Kusama’s Infinity Mirrored Rooms, installaties die meestal bestaan uit een gespiegelde kamer met honderden gekleurde lichten, en de werken werden al snel enkele van haar meest populaire stukken. Dat jaar opende ze een museum over haar werk in Tokio, vlakbij haar studio en het psychiatrisch ziekenhuis waar ze woonde.
Toru Yamanaka-AFP/Getty Images