Synopsis
Bubonische pest is een ernstige bacteriële infectie veroorzaakt door de gramnegatieve bacil Yersinia pestis, die 3 verschillende ziektevormen kan veroorzaken: bubonische, septikemische en pneumonische pest (pneumonische en septikemische worden apart besproken). Builenpest kan zowel septikemische als pneumonische vormen aannemen indien onbehandeld
De bacterie wordt door vlooien overgedragen van dieren (bijv. prairiehonden, eekhoorns, eekhoorns, ratten, katten) op mensen. Direct contact, dierenbeten of blootstelling aan besmette kadavers kunnen ook ziekte veroorzaken. Builenpest kan niet van mens op mens worden overgedragen, tenzij de ziekte zich ontwikkelt tot de pneumonische vorm.
Bij een bioterroristische aanslag zou de pest hoogstwaarschijnlijk vrijkomen in de vorm van een aërosol, met als voornaamste gevolg de zeer dodelijke en besmettelijke pneumonische vorm van de ziekte. Builenpest zou niet onmiddellijk het gevolg zijn, maar zou kunnen optreden door secundaire overdracht door besmette vlooien.
Of builenpest nu op natuurlijke wijze wordt opgelopen of als gevolg van een bioterroristische aanslag (loslaten van besmette vlooien), het begin van de symptomen (na een incubatietijd van 4-7 dagen) is plotseling en omvat malaise, spierpijn, hoge koorts, hoofdpijn, tachycardie, en de ontwikkeling van grote, gevoelige regionale lymfeklieren die bubo’s worden genoemd (meestal in het liesgebied).
Niet behandeld, kan builenpest zich in 2-6 dagen ontwikkelen tot septikemische en soms pneumonische pest, en de dood komt vaak voor. Het sterftecijfer van builenpest is laag (1%-15%) indien vroegtijdig behandeld, maar kan oplopen tot 40%-60% indien onbehandeld.
Endemische pest komt voor in het zuidwesten van de Verenigde Staten (Colorado, New Mexico, Arizona, Californië). Elk jaar worden in de Verenigde Staten ongeveer 10 gevallen gemeld. Elders in de wereld komt pest voor in Vietnam, India, de voormalige Sovjet-Unie en delen van Afrika.
Mensen die risico lopen op builenpest zijn jagers, wandelaars, slachthuismedewerkers, eigenaars van exotische huisdieren, reizigers naar gebieden waar de pest endemisch is en mensen die in door ratten geteisterde gebieden wonen.
In 1995 werd bij een builenpestpatiënt op Madagaskar een stam van multidrug-resistente (MDR) Y. pestis geïsoleerd die resistent was tegen ten minste 8 antimicrobiële stoffen, waaronder streptomycine, tetracycline, chlooramfenicol en sulfonamiden. Tot op heden is dit het enige gedocumenteerde geval van MDR Y. pestis, hoewel er geen systematische bewaking van resistentie plaatsvindt.