In deze review includeerden we 14 studies (865 gerandomiseerde deelnemers) die voldeden aan de inclusiecriteria. Twaalf van de studies hadden betrekking op volwassen deelnemers en twee studies op pediatrische deelnemers met milde tot matige colitis ulcerosa, de gemiddelde leeftijd lag tussen 12,5 en 47,7 jaar. In de studies werden probiotica vergeleken met placebo, probiotica met 5-ASA en een combinatie van probiotica plus 5-ASA vergeleken met 5-ASA alleen. In zeven studies werd één probioticastam gebruikt en in zeven een mengsel van stammen. De studies varieerden van twee weken tot 52 weken. Het risico op vertekening was hoog in alle studies, op twee na, vanwege verhulling van de toerekening, blindering van de deelnemers, onvolledige rapportage van de uitkomstgegevens en selectieve rapportage. Dit leidde tot GRADE-classificaties van het bewijs variërend van matig tot zeer laag.
Probiotica versus placebo
Probiotica kunnen klinische remissie induceren in vergelijking met placebo (RR 1,73, 95% CI 1,19 tot 2,54; 9 studies, 594 deelnemers; bewijs met lage zekerheid; gedegradeerd vanwege imprecisie en risico van bias, number needed to treat voor een additioneel gunstig resultaat (NNTB) 5). Probiotica kunnen leiden tot een verbetering van klinische ziektescores (RR 2,29, 95% CI 1,13 tot 4,63; 2 studies, 54 deelnemers; afgewaardeerd vanwege risico op bias en imprecisie).
Er is mogelijk weinig of geen verschil in kleine bijwerkingen, maar het bewijs is van zeer lage zekerheid (RR 1,04, 95% CI 0,42 tot 2,59; 7 studies, 520 deelnemers). Gerapporteerde bijwerkingen waren onder meer een opgeblazen gevoel in de buik en ongemak. Probiotica leidden niet tot ernstige ongewenste voorvallen in een van de zeven studies die erover rapporteerden, maar in de placebo-arm van één studie werden vijf ongewenste voorvallen gerapporteerd (RR 0,09, CI 0,01 tot 1,66; 1 studie, 526 deelnemers; bewijs met zeer lage zekerheid; afgewaardeerd vanwege hoog risico op vertekening en imprecisie). Probiotica maken mogelijk weinig of geen verschil voor terugtrekkingen als gevolg van bijwerkingen (RR 0,85, 95% CI 0,42 tot 1,72; 4 studies, 401 deelnemers; bewijs met lage zekerheid).
Probiotica versus 5-ASA
Er is mogelijk weinig of geen verschil in de inductie van remissie met probiotica in vergelijking met 5-ASA (RR 0,92, 95% CI 0,73 tot 1,16; 1 studie, 116 deelnemers; bewijs met lage mate van zekerheid; afgewaardeerd vanwege risico op bias en imprecisie). Er is mogelijk weinig of geen verschil in kleine ongewenste voorvallen, maar het bewijs is van zeer lage zekerheid (RR 1,33, 95% CI 0,53 tot 3,33; 1 studie, 116 deelnemers). Tot de gemelde bijwerkingen behoorden buikpijn, misselijkheid, hoofdpijn en mondzweren. Er waren geen ernstige bijwerkingen van probiotica, hoewel geperforeerd sigmoid diverticulum en ademhalingsfalen bij een patiënt met ernstig emfyseem werden gemeld in de 5-ASA-arm (RR 0,21, 95% CI 0,01 tot 4,22; 1 studie, 116 deelnemers; bewijs met zeer lage mate van zekerheid).
Probiotica in combinatie met 5-ASA versus 5-ASA alleen
Laag-zekerheidsbewijs uit één studie laat zien dat probiotica in combinatie met 5-ASA de inductie van remissie (gebaseerd op de Sunderland disease activity index) licht kunnen verbeteren in vergelijking met 5-ASA alleen (RR 1,22 CI 1,01 tot 1,47; 1 studie, 84 deelnemers; laag-zekerheidsbewijs; afgewaardeerd vanwege onduidelijk risico op bias en imprecisie). Er werd geen informatie over bijwerkingen gerapporteerd.
Tijd tot remissie, histologische en biochemische uitkomsten werden spaarzaam gerapporteerd in de studies. Geen van de andere secundaire uitkomsten (progressie tot chirurgie, noodzaak van aanvullende therapie, scores voor de kwaliteit van leven, of steroïdenontwenning) werd in een van de studies gerapporteerd.