Linguïsten noemen dit proces metathesis, en hierdoor kunnen zelfs hoog opgeleide mensen onbewust uitspraken creëren als INT-ruh-gul voor integraal of ir-REV-uh-lent voor irrelevant.” Maar metathese – in het geval van ”nucleair” de transpositie van de ”l” met de volgende klinker – geeft nog steeds geen antwoord op de vraag ”waarom?”
De echte reden is de krachtige kracht van analogie. Woorden die eindigen op een tweelettergrepige ”klee-er” zijn uiterst zeldzaam; naast nucleair, is het enige marginaal voorkomende woord cochleair. Maar een ”kyuh-luhr”-uitspraak komt voor in veel voorkomende woorden: spectaculair, bijzonder, gespierd, circulair, moleculair en andere.
Analogie is verantwoordelijk voor een aantal taalkundige vormen, van spelling (”miniscule” voor ”minuscule,” naar analogie van ”mini-”) tot uitspraak (”et cetera” wordt de metathese ”EK-set-er-uh,” voor de vele gewone woorden met ”ex” overweldigen die met ”ets” beginnen) tot grammatica (het meervoud van boek zou beuk moeten zijn, niet boeken — net zoals gans ganzen wordt — maar voor de invloed van de massa woorden die hun meervoud met ”s” vormen).
Dus waarom is ”NOO-kyuh-luhr” zo bijzonder irritant? Het is nauwelijks een nieuwe uitspraak – het eerste voorbeeld in de Oxford English Dictionary is uit 1943, of rond de tijd dat nucleair een bekend woord werd voor niet-wetenschappers. Een belangrijke reden is dat het zo vaak voorkomt bij mensen die een vooraanstaande positie in de samenleving bekleden. De meeste mensen raken niet van streek door uitspraken als “PO-lice” of woorden als “ain’t” zolang deze gebruikelijke uitspraken alleen in het dialect voorkomen. Maar wanneer dergelijke niet-standaardvormen in een gewone context worden gebruikt, vallen ze op. En terwijl folksiness acceptabel kan zijn in niet-technische contexten, wordt het verkeerd uitspreken van een technische term zelden beschouwd als O.K. Het wordt gezien als een teken van onwetendheid, niet als eigenaardigheid.
Maar uiteindelijk verandert taal door de mensen die haar gebruiken, niet door een beroep te doen op een externe factor, zoals spelling of geschiedenis. Mensen die “NOO-kyuh-luhr” bekritiseren zouden ook “CUMF-ter-bull” moeten veroordelen, maar dat doen ze niet. In de brief van Merriam-Webster over ”nuclear” worden slechts twee zinnen besteed aan het woord zelf: het grootste deel van de brief is een uitleg waarom de spelling geen geldige basis is om de uitspraak te bepalen. Als voorbeeld worden de woorden electric, electricity en electrical genoemd, waarin de letter “c” drie verschillende klanken vertegenwoordigt.